ANS

In de Tweede kamer lijkt er nu toch een meerderheid te bestaan voor het behoudvan de aanvullende beurs voor studenten met spoorloze ouders. De oppositiepartijen D66, CDA, SP en de ChristenUnie hebben een motie ingediend om deze maatregel in stand te houden. De PvdA weet nog niet of ze deze motie ondersteunt, maar zal zich wel inzetten om studenten zonder ouderlijke bijdrage te beschermen. ANSschreef afgelopen maand al over het ongekende voorstel om de aanvullende beurs af te schaffen voor studenten die geen ondersteuning krijgen van hun ouders. De eisen om voor een beurs in aanmerking te komen zijn al erg streng, waardoor toetsing van de aanvraag een langdurige procedure kan zijn. Toenmalig staatssecretaris Zijlstra wilde in het kader van 'vereenvoudiging' daardoor de hele reling maar afschaffen. Hoewel minister Bussemaker de motie ontraadde, lijkt ze toch een andere positie in te nemen tegenover deze maatregel. Onderwijswoordvoerder van de D66-fractie, Paul van Meenen, denkt dat er op termijn wel een oplossing komt: 'Linksom of rechtsom gaan we dit aanpassen. Eerder linksom dan rechtsom, trouwens, maar dat terzijde. Het kabinet zal mijn partij toch ook te vriend moeten houden om het leenstelsel in te kunnen voeren en het gaat niet om een groot bedrag', zegt hij tegenover het Hoger Onderwijs Persbureau. Er lijkt dus een regeling te worden getroffen voor studenten met spoorloze ouders. Het is nog maar de vraag of dit ook geldt in het geval ouders weigeren mee te betalen aan de kosten van de studie. De angst bestaat dat hiermee de sluis wordt opengezet voor ouders die eenvoudigweg geen zin hebben om financiële ondersteuning te verlenen. Voorzitter van het LSVb, Kai Heijneman, is het daar niet mee eens. 'Indien het sociaal leenstelsel er komt, dan moet de aanvullende beurs zowel worden behouden voor studenten met spoorloze als weigerachtige ouders. Om hiervoor in aanmerking te komen moet er echt iets heftigs zijn gebeurd tussen de student en de ouder, er is dan niet sprake van zomaar een ruzietje.' De stelling van de PvdA om een rechtszaak aan te spannen tegen de ouder vindt hij dan ook vreemd. 'Het gaat vaak om hele ernstige zaken en studenten moeten dit af kunnen sluiten en niet juist oprakelen door een rechtszaak.' Update, 19 maart: Allemaal leuk en aardig, dat verzet tegen de maatregel om studenten met weigerachtige/onvindbare ouders geen aanvullende beurs meer te geven, een hoop levert het voorlopig niet op. De PvdA twijfelde eerder nog over het ondersteunen van een motie die oproept om de ondersteuning van dergelijke studenten intact te houden. Zojuist bleek dat zij daar voorlopig nog geen heil in ziet. De sociaal-democraten ondersteunden de motie van de SP niet en deze werd daarmee verworpen.

 

Goed nieuws voor aankomende studenten die recht hebben op een aanvullende beurs, zij profiteren namelijk van de invoering van het leenstelsel. Omdat DUO het leenstelsel niet op tijd kan doorvoeren, krijgen alle studenten met aanvullende beurs een jaar lang honderd euro per maand extra, zo laat de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) weten. Volgens de bond hadden in 2013 maar liefst 109.000 studenten recht op een aanvullende beurs. De aanvullende beurs van studenten wordt aankomend jaar al verhoogd, maar daar komt nu voor iedere student nog eens honderd euro bovenop. Zo krijgt een student die bijvoorbeeld recht heeft op enkele euro's aanvullende beurs, daar volgend jaar honderd euro bij cadeau. Het geld dat een verhoging van de kwaliteit van het onderwijs zou moeten opleveren, wordt kortom uitgegeven aan een uitvoeringsmaatregel. Tom Hoven, de voorzitter van de LSVb, laat weten niet vies te zijn van een extraatje voor studenten. Toch ziet de studentenvertegenwoordiger liever dat de politiek de tijd neemt om de grootste bezuiniging op studenten ooit zorgvuldig te behandelen. Tot aan de demonstratie op het Malieveld op 14 november, publiceert de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) iedere week een bizar feit uit het wetsvoorstel van het leenstelsel. Dat de overhaaste invoering van het leenstelsel de overheid miljoenen kost door de aanvullende beurs tijdelijk te verhogen, is de eerste in de reeks.

 

Onderwijsminister Jet Bussemaker schrijft in een brief aan de Tweede Kamer dat arme studenten met invoering van het sociaal leenstelsel niet meer hoeven te lenen dan studenten uit rijkere gezinnen. ‘Een overtrokken conclusie’, zegt Thijs van Reekum, voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg. Bussemaker baseert dit op het rapport van afgelopen donderdag waarin staat dat studenten met een aanvullende beurs minder hoge bedragen lenen dan andere studenten. ‘Haar analyse klopt niet. Dat zij minder lenen komt doordat ze een aanvullende beurs krijgen. Ook is het voor hen risicovoller om te lenen. Ze kunnen niet terugvallen op het vermogen van hun ouders’, aldus Van Reekum. Hoewel de studenten met aanvullende beurs minder hoge bedragen lenen blijkt uit het rapport wel dat een groter aantal van deze studenten leent. Daarbij spenderen zij het geld vaker aan de studie, in plaats van aan bier. Het is een zorgelijke ontwikkeling. Van Reekum: ‘De invoering van het sociaal leenstelsel gaat rap. Bussemaker zoekt gewoon naar argumenten die haar beleid onderbouwen en grijpt daarbij ten onrechte dit rapport aan.’

 

Volgens de berekeningen van minister Bussemaker komt er een miljard euro vrij door de invoering van het leenstelsel. Dit bedrag gebruikte Bussemaker vervolgens om mensen te overtuigen dat het leenstelsel kansen biedt om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Nu blijkt echter dat ze zeer optimistisch geteld heeft, meldt het Hoger Onderwijs Persbureau. In een tabel van het ministerie is te zien dat de maatregel 920 miljoen euro oplevert. Overige maatregelen, waaronder het kwijtschelden van een deel van de studieschuld van gehandicapten en het ophogen van de aanvullende beurs, gaan de overheid 300 miljoen kosten. Het bedrag komt dan neer op slechts 620 miljoen euro. Bussemaker telt zichzelf echter 200 miljoen euro rijker, ervan uitgaande dat de ov-studentenkaart goedkoper wordt. Dit wil ze bereiken door studenten te stimuleren om buiten spitsuren te reizen, onder andere door colleges later te laten beginnen. Of dit werkelijk zoveel op gaat leveren is nog maar de vraag. Bovendien is dit beleid niet direct gelinkt aan de invoering van het leenstelsel. Of deze opbrengsten ten goede komen aan het onderwijs valt daarom te betwijfelen. Ten slotte gaat Bussemaker uit van het jaar 2026, waarin het saldo dat in de bovengenoemde tabel te zien is, boven de 800 miljoen euro uitkomt. Hier telt ze de twijfelachtige 200 miljoen euro bij op en komt zo uit op het eindbedrag van een miljard euro dat ze in het onderwijs wil steken. De mooie praatjes vullen geen gaatjes, want structureel levert het leenstelsel minder dan een miljard euro op.