Iedere maand loopt ANS een dag mee in een wonderlijke wereld.
Deze maand: dieren doden als beroepTekst: Erik van Rein en Loes de Veth Illustratie: Sanne Reckman
Alle overlast kent een oplossing, ook een uit de hand gelopen vogelpopulatie.
Arie den Hertog van Duke Faunabeheer doodt duiven die gevels bemesten en ganzen die zich in het luchtruim van Schiphol begeven.
‘Zie je ze zitten?’ Arie den Hertog (38) wijst omhoog naar het dak van een winkelcentrum in Lelystad, waar een stuk of vijftig duiven rustig zitten te niksen. Toch houden ze volgens Den Hertog de omgeving nauwlettend in de gaten. ‘Ze weten precies wanneer ze eten krijgen. Over een half uurtje, rond een uur of negen, komt hier altijd een oud mannetje om ze te voeren. Allemaal leuk en aardig, maar ze schijten de hele boel onder.’ De luifels van het nabijgelegen café kleuren inderdaad meer wit dan het oorspronkelijke paars. ‘De mensen worden er gek van’, stelt Den Hertog. Van de plaatselijke winkeliersvereniging en de gemeente heeft hij de opdracht gekregen om de duiven voor eens en altijd van het dak te halen. Samen met een collega haalt Den Hertog een ingenieus vangapparaat uit zijn busje, dat hij op de hoek van de straat neerzet. Dit is een zogenaamd schietnet, dat met een simpele ruk aan een touwtje een enorm web zo’n negen meter ver knalt. Het gevogelte dat eronder komt, kan geen kant meer op. Alvorens de duiven te lokken met een paar flinke handen voer, belt hij voor zijn eigen veiligheid even de politie om te melden dat hij ze aan het vangen is. De medewerkers van Duke Faunabeheer, het enige bedrijf in Nederland dat is gespecialiseerd in het vangen, verjagen en weren van vogels op plekken waar ze overlast veroorzaken, krijgen soms te maken met emotionele reacties. Zo is een collega van Den Hertog ooit lastig gevallen door veiligheidsmedewerkers in Rotterdam. Zij hadden geen begrip voor het werk dat hij deed en werden agressief. ‘Daarom gaan we bij dit soort klussen altijd met z’n tweeën op pad.’
Vogelverschrikkers
Na de installatie van het vangnet is het een kwestie van wachten. Den Hertog praat met wat omstanders die veelal positief reageren op zijn aanwezigheid. Wanneer hij door een klant wordt gebeld, klinkt het vrolijke gekwetter van een vogel uit de telefoon in zijn binnenzak. Na ruim een kwartier tevergeefs wachten roept hij plots: ‘Kijk, kijk, daar heb je ‘m!’ Net op het moment dat een aantal duiven zich voor het vangapparaat nestelt, komt het mannetje stipt op tijd ‘zijn’ duiven voeren. Duivenbeul en -broeder staan oog in oog met elkaar. Een volgende reactie blijft uit: de oude man ziet al gauw dat het een verloren zaak is en besluit verder te fietsen. ‘Hij gaat nu ergens anders duiven voeren. Die man gelooft echt dat ze dood gaan als hij ze niets te eten geeft’, verzucht Den Hertog. Inmiddels heeft de groep etende duiven op de grond zich uitgebreid tot een stuk of dertig. Wanneer Den Hertog aanstalten maakt om de trekker van het net over te halen, klinkt plots een schreeuw. Verderop fietst een tweetal pubers voorbij dat geen idee lijkt te hebben wat er gaande is. De duiven schrikken en de vogels zijn gevlogen. Met een volle buik keren ze terug naar het dak. De poging is mislukt. Den Hertog reageert gelaten, ruimt het voer op – ‘ik ga ze echt niet verwennen’ – en deelt mee: ‘Kom, we gaan koffie drinken.’
Gedood en gebruikt
In zijn kantoor op het industrieterrein van Lelystad legt Den Hertog meer uit over zijn beroep en de reacties die het uitlokt. Voorheen deed hij zijn werk in redelijke anonimiteit, maar in 2005 verwierf hij landelijke bekendheid door een mus uit de lucht te knallen die vroegtijdig een einde leek te gaan maken aan Domino Day. Dat kwam hem op veel kritiek te staan, omdat hij het leven van een mus opofferde voor een spelletje. Ook zijn werk op Schiphol, het vergassen van ganzen die het luchtverkeer hinderen, is zeer omstreden en bracht hem zelfs aan tafel bij
Pauw & Witteman. Den Hertog snapt de kritiek van onder andere de Dierenbescherming en de Partij voor de Dieren, maar stelt dat deze vooral voortkomt uit onwetendheid. ‘Mensen begrijpen niet dat er vaak grote financiële belangen spelen. Bovendien mag ik alleen bij zwaarwegende redenen gas gebruiken en de overlast op Schiphol is zo’n reden. Er komen steeds meer aanvaringen tussen ganzen en vliegtuigen, die rampen tot gevolg kunnen hebben.’ Het argument dat de dieren vreselijk zouden lijden weerlegt hij. Uit twee rapporten die Den Hertog laat zien, blijkt dat vergassen met CO
2 de effectiefste en diervriendelijkste manier is. ‘Het gas is niet pijnlijk, het is gewoon koolzuur dat ook in cola zit. Na dertig seconden zijn de ganzen buiten bewustzijn en binnen twee minuten is het gebeurd. Ik kan er vijfhonderd ganzen in een keer mee doden. Als ze het gas verbieden, dan stop ik ermee: ik ga ze niet een voor een de nek omdraaien.’ Enthousiast laat Den Hertog een aantal filmpjes zien waarop hij ganzen bij elkaar drijft en vervolgens in een speciale aanhanger vergast. ‘Kijk, daar staat de koelwagen van de poelier. De ganzen worden meteen afgevoerd en alles wordt gebruikt. Het vlees gaat naar de voedselbank, de poten worden vermalen tot hondenvoer en de veren verwerkt tot kussens. Als ik ze direct moest weggooien, zou ik nooit een dier doden.’
Dakduif versus vangdrang
Naast het schietnet bieden kooien een mogelijkheid om duiven te vangen. Via de bovenste verdieping van een parkeergarage klautert Den Hertog met collega op het dak van het winkelcentrum, waar al kooien zijn geplaatst die goed gevuld zijn met voer. ‘Je komt op plekken waar je normaal gesproken niet komt en dat maakt mijn baan zo mooi. Vanaf hier zie je de hele stad, die duiven hebben een prachtig leven.’ Toch wordt hier steeds minder gefladderd, Den Hertog haalde al zo’n 160 duiven weg die in de nissen tussen de gebouwen sliepen. Het resultaat van hun spijsvertering is te zien aan de dikke laag groene prut op het gebouw. ‘Die mest is pure voeding voor de groei van mos’, aldus Den Hertog. Het gros van de duiven is al gevangen en de opbrengst van vandaag is dan ook niet overweldigend. Een tiental duiven en een enkele kauw hebben hun vrijheid verloren. Den Hertog en zijn collega halen ze stuk voor stuk uit de kooien, klemmen ze tussen de handen en draaien ze vastberaden de nek om. Vervolgens worden ze in een juten zak gestopt, de laatste stuiptrekkingen van de vogels worden onttrokken aan het daglicht. Om ook de laatste duiven te vangen, plaatsen de vogelvangers extra kooien. ‘We laten ze door de week open staan, dan raken de duiven gewend aan de kooien en worden er meer gelokt. In het weekend kunnen we er dan in een keer heel veel vangen’, zegt de faunabeheerder, terwijl hij de zak met levenloze duiven in de bus zet. Hoewel fanatieke dierenvrienden het werk van Den Hertog verafschuwen, blijft hij er zelf nuchter onder en is hij overtuigd van de noodzaak van zijn werk. ‘Ik doe het omdat het nodig is, maar geniet er ook van: ik ben geboren met een vangdrang.’
