ANS

Gisteren werd in actualiteitenprogramma EenVandaag melding gemaakt van een nieuw schandaal op een hogeschool. Op de Haagse Hogeschool werken scriptiebegeleiders op basis van een 'no cure, no pay' systeem, zo blijkt uit een contract dat ondertekend is door de directeur van de Academie voor Facility Management. In het contract dat begeleiders moesten ondertekenen, staat te lezen dat er per afstudeerder een tarief van €1200 wordt gehanteerd. Dat bedrag kan 'alleen gedeclareerd worden wanneer de student in kwestie slaagt. Als de student zakt, ontvangt de begeleider, die de scriptie overigens zelf beoordeelt, deze beloning niet. Halbe Zijlstra (Onderwijs, VVD) liet weten dat dit 'echt niet kan'. 'Gelukkig ziet de Haagse Hogeschool dat ook en grijpt ze in.' De Inspectie heeft inmiddels opheldering gevraagd bij de hogeschool. Corrie Snelders, directeur Onderwijs- en Studentenzaken stelde in een reactie dat deze manier van werken 'niet ons beleid is'. 'Wij gaan ervoor zorgen dat dit niet meer kan voorkomen.'

 

De stelling van deze maand: geneeskunde is een veredelde hbo-opleiding Tekst: Wouter Greven en Anders Hoendervanger Studenten Geneeskunde worden opgeleid tot basisarts, waarna ze een vervolgopleiding kunnen doen of zich kunnen specialiseren. De artsen in spe worden aan de hand genomen door het veelal praktijkgerichte curriculum. In korte modules krijgen ze de stof toegediend om dit bij tentamens of een stage te kunnen reproduceren. In die zin wijkt de studie sterk af van de meeste andere universitaire studies in Nijmegen. In de wandelgangen, operatiekamers of collegezalen laait bij tijd en wijlen de discussie op of Geneeskunde wel zo academisch is. In Den Haag werd ook aandacht besteed aan deze discussie. Toenmalig staatssecretaris Annette Nijs van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap stelde in 2004 dat afgestudeerden van praktijkgerichte studies als Geneeskunde en Rechten een hbo-titel zouden moeten krijgen. Tegenstanders zijn van mening dat juist de wetenschappelijke elementen belangrijk zijn om de vele investeringen in de geneeskunde te rechtvaardigen en tot progressie te komen. Verdient de studie Geneeskunde een hbo-titel gezien het praktijkgerichte karakter? Past een studie met zoveel precisie en kennis wel op het hbo? En is er op de universiteit plaats voor zo’n beroepsgerichte opleiding? Kortom, in hoeverre is de opleiding academisch? Dr. Herman de Regt, wetenschapsfilosoof aan Tilburg University ‘Geneeskunde is eigenlijk een hbo-opleiding. Dat wil zeggen, praktijkgericht met een nadruk op toegepaste wetenschap, maar dan geplaatst in een academische context. Wat dat betreft is Geneeskunde vergelijkbaar met de studie Rechten. Dit is ook een toegepaste wetenschap in een academische context. Als er meer bekend is over de plek van wetenschap in de academische wereld, kun je ook een duidelijkere mening vormen over “een veredelde hbo-opleiding”. Hoe de geneeskunde, met de nadruk op kunde, in het curriculum van de universiteit is terecht gekomen, kan men verklaren door te kijken naar de ontwikkeling van de wetenschap. ‘Na de Middeleeuwen kreeg geleerdheid als doel problemen op te lossen. Kijkend naar oude universiteiten als Oxford, zie je dat Rechten en Geneeskunde om die reden centraal stonden. Tegenwoordig zou je nog steeds kunnen verdedigen dat de studie voornamelijk –hoe je het ook wendt of keert– een beroepsopleiding is. De rol die wetenschap in de opleiding speelt is in eerste instantie instrumenteel. Het doel van de opleiding is nog steeds de studenten een bepaalde kunde bij te brengen, namelijk de vaardigheid die nodig is als praktiserend arts. Wetenschap levert allerlei kennis op en die leren studenten toepassen in de praktijk. ‘De academisch-wetenschappelijke wereld is van oudsher ontstaan om een aantal hardnekkige problemen op te lossen. Je moet niet uit het oog verliezen dat het opleiden tot een beroep het belangrijkste aspect van de studie is. Juist bij Geneeskunde is dit een belangrijke taak omdat heel veel mensen in tijden van medische nood om een arts vragen. Als patiënt wil je beter worden. Dus je hebt baat bij iemand die wetenschap toepast in plaats van je als proefkonijn te gebruiken – dat laatste gebeurt alleen als we niet weten wat te doen. In alle andere gevallen is “veredelde hbo-opleiding” helemaal geen negatieve term, maar juist een geuzennaam.’ Dr. Hub Zwart, wetenschapsfilosoof aan de Radboud Universiteit ‘Geneeskunde is geen veredelde hbo-opleiding. Het zou zeer onverstandig zijn om dat te stellen. Door de buitengewone complexiteit van het menselijk lichaam kan het niet zo zijn dat men enkel kennis toepast. De studie kent weliswaar een praktijkgericht curriculum, maar het blijft nog altijd een wetenschappelijke opleiding. Het kunnen inschatten van de betrouwbaarheid en de herkomst van de beschikbare kennis is een belangrijke voorwaarde voor een academicus. Het gaat niet alleen om toepassen, de duiding is nog veel belangrijker. Een arts moet dus niet alleen kunnen toepassen, maar ook de kennis hebben over hoe wetenschap werkt. ‘Tussen de geïnvesteerde bedragen in de ontwikkeling van medicijnen en de opbrengsten bestaat een enorme discrepantie. Er is veel geld in het wetenschappelijk onderzoek naar medicijnen gestoken de afgelopen dertig jaar. Het is eigenlijk heel teleurstellend wat dit heeft opgeleverd aan nieuwe geneesmiddelen. Kennelijk is de farmaceutische industrie op een of andere manier aan het eind van haar latijn. Er moeten nieuwe ingangen worden gevonden. Waar dat nu nog niet lukt, kan dat over tien jaar heel anders zijn. Daarom mag de wetenschappelijke dimensie van de opleiding wel versterkt worden. ‘Men is in de Geneeskunde naarstig op zoek naar nieuwe aangrijpingspunten. Interpretatie van nieuwe onderzoeksresultaten vergt veel kennis op het gebied van onderzoeksmethodologie en wetenschapsfilosofie. In een praktijkgerichte opleiding is het zo dat je wacht tot een discussie is uitgewoed, waarna je kennis gaat toepassen. In een wetenschappelijke context moet je als het ware mee kunnen doen in de discussie. Kortom, misschien moet men beslissen dat sommige onderdelen van de studie academischer worden en andere onderdelen juist meer praktijkgericht. Maar Geneeskunde een praktijkgerichte opleiding? Nee.’ Bekijk hier de overige artikelen uit de november-ANS.

 

De stelling van deze maand: De gelijktrekking van de hbo- en wo-titels is terecht Tekst: Daan van Acht Dit artikel verscheen eerder in de januari-ANS Begin 2013 diende het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een wetsvoorstel in waarin wordt gesteld dat de bachelor-diploma’s van zowel hbo- als wo-studenten dezelfde diplomatitel zouden moeten krijgen. Inmiddels is het plan gerealiseerd en hebben hbo-diploma’s de toevoegingen ‘of Arts’ en ‘of Science’ gekregen, zoals bij universitaire bachelors al het geval was. De gelijkstelling van titels is volgens het ministerie nodig, omdat een aantal hbo-opleidingen nog onvoldoende internationaal herkenbaar zijn. Na de indiening van het wetsvoorstel, klonk vanuit de Raad van State direct felle kritiek. De verschillen binnen het onderwijs moeten volgens de raad juist onderstreept worden. Daarnaast zouden gelijke titels verwarring bij werkgevers opleveren, aangezien zij niet direct kunnen zien of een opleiding aan het hbo of wo is gevolgd. Recent laaide de discussie weer op tijdens de HO-Tour, een bijeenkomst over de toekomst van het hoger onderwijs. Is de gelijke titulatuur terecht, of worden wo-studenten hiermee tekort gedaan? Kees Boele, voorzitter van het College van Bestuur van de HAN ‘Ik ben heel blij dat de gelijke titulatuur geregeld is en vind niet dat we er een probleem van moeten maken. De ‘h’ in hbo wordt met een bijpassende titel op waarde geschat en onderstreept. We moeten het systeem van hbo-en wo-onderwijs dat we in Nederland hebben als een kans zien. Deze gedachte loopt helemaal in lijn met het rapport van de Commissie Veerman van een aantal jaar geleden, dat zegt dat we in Nederland content moeten zijn met de academische onderzoeks-universiteiten en praktisch georiënteerde hogescholen. Dit wil echter nog niet zeggen dat er sprake is van een niveauverschil, de oriëntatie is anders. Het is onze verantwoordelijkheid om je academische titel te rechtvaardigen. Een hbo-opleiding Commerciële Economie heeft bijvoorbeeld een andere insteek dan de wo-variant, maar beide invullingen zijn van gelijke waarde. ‘De meeste landen kennen het onderscheid tussen hogescholen en universiteiten niet. Daar wordt het verschil tussen de instellingen niet goed begrepen. Dat zorgt voor veel verwarring. Dankzij de gelijkstelling van titulatuur, valt deze verwarring weg. ‘De verschillen tussen hbo en wo zouden een gelijke titel niet in de weg mogen staan. Het is net als met appels en peren, zowel de appel als de peer is een belangrijk stuk fruit. De appel moet alleen niet tegen de peer zeggen dat hij beter is of beschikt over een langere historie en daarmee de peer voorbijstreeft. De Raad van State zou er goed aan doen om het rapport van de Commissie Veerman te lezen, waarin de grote betekenis van zowel het wo als het hbo wordt benadrukt. Ook zie ik geen problemen voor werkgevers, omdat ik denk dat zij meer naar de persoon voor zich zullen kijken dan naar de papiertjes.’ Paul Bovend’Eert, hoogleraar Staatsrecht aan de RU ‘In de wet worden de hbo- en wo-bachelors gelijkgesteld, terwijl het binaire stelsel – het verschil tussen wo en hbo – gewoon blijft bestaan. Je suggereert in de titel dat iets hetzelfde is, terwijl het onderwijs verschillend is en moet zijn. Dit moet ook tot uitdrukking komen in de titulatuur. Je kunt de twee opleidingsvormen, en daarmee de toekenning van de uiteindelijke titel, niet met elkaar vergelijken. Het ministerie vergelijkt appels met peren, dat vind ik niet sterk. Het hbo is nu eenmaal praktijkgerichter, met veel projectonderwijs, stages en een stuk minder theorievorming. Dat is prima, maar dan moet er wel een andere titel aan worden verbonden. ‘Ons binaire stelsel is moeilijk te vergelijken met buitenlandse stelsels. In Engeland wordt geen onderscheid gemaakt tussen hbo en wo en in andere landen ligt het weer anders. Als men overal in het buitenland hetzelfde systeem en dezelfde titulatuur zou hanteren, snap ik dat men dat in Nederland ook zou overwegen. Dit is echter niet het geval. ‘Op de arbeidsmarkt is op basis van de gebruikte titulatuur niet meer te zien welke opleiding de betrokkene heeft gevolgd. Dat kan alleen maar wanneer een werkgever het getuigschrift opvraagt. Ik vind dat misleidend en verwarrend. Daarnaast is het vervelend voor de betreffende student, die moet uitleggen aan welke instelling hij of zij heeft gestudeerd. Het kan nadelig uitwerken voor afgestudeerden, wanneer tijdens een sollicitatie blijkt dat er liever een universitair geschoold persoon dan een hbo’er wordt aangenomen of andersom. Dat werkgevers vooral af zullen gaan op de persoon, snap ik niet. Het gaat natuurlijk om de persoon in combinatie met de opleiding die hij of zij heeft afgesloten. Op die manier kunnen we iedereen wel een diploma geven.’ Klik hier voor de overige artikelen uit de januari-ANS.

 

Op het hbo krijg je naast je diploma nu ook stickers cadeau! Als je naar college de les komt, ben je namelijk supergoed en dat mag worden beloond. Scholieren kunnen na afloop van de les met hun papiertje naar de meester of juf gaan en krijgen dan een sticker op dat papiertje. Als je zoveel mogelijk stickers hebt verzameld, krijg je een hoger cijfer voor het vak. Een grap? Welnee, het staat gewoon letterlijk in de studiegids (bron: Geenstijl). De stickerverzamelaars schamen zich logischerwijs kapot over het feit dat hun school hen als zwakzinnigen behandelt. Verandering lijkt echter nog niet op handen, dus voorts geldt nog gewoon: stickers plakken, studiepunten pakken!

 

Een overvolle UB met de tentamens op komst, ook in Groningen hebben ze last van dit probleem. Volgens de Groningse studenten is het probleem te wijten aan een overvloed aan hbo'ers die ook gebruik willen maken van de universitaire faciliteiten. Een Facebook-pagina, Meldpunt: HBO'ers UB Groningen, moet de hbo'ers buiten de deur houden. Met de sarcastische leus 'Hoor je weer iemand hardop lezen? Stotteren op z'n Engelse woordjes? Hoor je iemand over les of school op de gangen? Meld hier de hbo'er!', proberen de oprichters van de pagina zo snel mogelijk achter de betreffende hbo'er aan te gaan. Zo kunnen UB-gangers een bericht of foto op de Facebook-pagina plaatsen wanneer ze een hbo'er spotten. Het onderstaande bericht is slechts een van de vele voorbeelden waaruit blijkt dat de Groningse universitaire gemeenschap de hbo'ers niet hoog heeft zitten.

 

De Radboud Universiteit is hbo'ers liever kwijt dan rijk. Onlangs zijn de tarieven voor de schakelprogramma's vastgesteld en veel schakelaars gaan 2859 euro betalen voor hun premaster. Per 1 september mogen universiteiten namelijk voor een schakelprogramma maximaal 1,5 keer het wettelijk collegegeld vragen. De RU besloot om dit collegejaar studenten nog te matsen en dus hoefde er maximaal 1835 euro te worden afgetikt. De RU was daarmee lange tijd een van de weinige universiteiten met een aantrekkelijk tarief voor premasterstudenten. Daar komt volgend collegejaar verandering in. De RU is klaar met het matsbeleid voor hbo'ers en switchende bachelorstudenten en hanteert geen voordelige tarieven meer voor schakelaars. Iedere student die een premaster volgt, komt voor kosten te staan die afhangen van het aantal studiepunten. Zo zul je bij een programma tot en met 30 EC 953 euro betalen, kosten de programma's tot en met 45 studiepunten 1.906 euro en geldt vanaf 45 studiepunten het forse bedrag van 2.859 euro. Volg je een schakelprogramma van meer dan 60 studiepunten, dan komt er voor iedere EC boven de 60 nog eens 64 euro bij. Het besluit voor de nieuwe tarieven komt behoorlijk laat. Bij de studentenbalie wist men van niks en werd voor de kerstvakantie nog verteld dat een premaster volgend jaar gewoon 1906 euro kost. Daarmee komt een groot aantal premasterstudenten flink bedrogen uit.

 

Staatssecretaris van Onderwijs Zijlstra (VVD) uit in een brief aan de Tweede Kamer harde kritiek op de accreditatie van het HBO: 'De bestaande borgingsmechanismen zijn niet toereikend om de problemen tijdig te detecteren en aan te pakken.' Daarom moeten onder andere controles worden gehouden tussen twee accreditaties van de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). Scienceguide bericht vandaag over de brief die Zijlstra vorige week aan de Tweede Kamer stuurde. In zijn eerste volledige overzicht van de problemen in het hoger onderwijs toont Zijlstra zich bezorgd en trekt harde conclusies: 'Het onderzoek van de Inspectie en NVAO heeft aangetoond dat de wet- en regelgeving rond het afstuderen in het hoger onderwijs onvoldoende worden nageleefd.' Als gevolg daarvan bereidt hij een wetsvoorstel voor dat de eisen voor accreditatie aanscherpt, meer controles tussen twee accreditaties in realiseert en de minister directe bevoegdheid tot ingrijpen geeft. De staatssecretaris is positief over de ontwikkelingen bij Hogeschool Inholland en maakt er een casus van voor de cultuuromslag die hij wil bereiken. 'Die acht ik minstens zo belangrijk als het aanpassen van formele wet- en regelgeving.' Hogeschool Windesheim komt er minder positief vanaf. Zijlstra houdt er rekening mee dat als er geen vertrouwen is in de verbetering van een opleiding, deze haar accreditatie verliest. Mocht dat gebeuren dan kunnen studenten hun opleiding gewoon vervolgen, eventueel aan een andere instelling.