ANS

Aanstaande woensdag organiseert de Faculteit der Managementwetenschappen een debat met staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Sander Dekker (VVD). Dekker doet Nijmegen aan in het kader van de Provinciale Statenverkiezingen op 18 maart. In het debat gaat de staatssecretaris de discussie aan met RU-studenten over onder andere de toekomst van het hoger onderwijs. Het evenement vindt woensdag plaats van 11.00 tot 12.00 uur in CC2. Vooraf aanmelden is verplicht en kan via de website van de managementfaculteit. Update: maandag 23 februari, 16.10 uur Sander Dekker komt toch niet:

 

In de laatste tien dagen van 2013 blikt ANS terug op een opmerkelijk jaar. In overzichten vatten we de memorabele en bijzondere momenten samen, lachen we om idiote plannen van Bussemaker en rakelen we eigenaardige nieuwtjes op. Vandaag: het hoger onderwijs in 2013. 5. Huh?! 2013 was een jaar van onduidelijkheid voor het hoger onderwijs. Bij de start van het kabinet Rutte-Asscher in november 2012 werd het afbraakbeleid van Rutte I deels overgenomen. Zo bleef het (a)sociaal leenstelsel gewoon op de planning staan, maar ging de langstudeersdersboete van de baan. Waar voormalig staatssecretaris Halbe Zijlstra op ongekend veel inhoudelijke kritiek kon rekenen, gaat het bij minister Bussemaker vooral om die vreselijke onduidelijkheid. Zo werd de invoering van het leenstelsel 18.134 keer uitgesteld en weten studenten nog altijd niet zeker of ze ook in de toekomst gratis naar de uni kunnen treinen. Inmiddels zijn we ruim een jaar verder en hebben studenten nog steeds geen flauw benul wat hen te wachten staat. Hopelijk neemt Jet zich voor om in 2014 wél voor helderheid te zorgen. 4. Afschaffing ov-kaart Kunnen studenten in de toekomst nog gratis reizen? Als het aan Den Haag ligt, is er in 2015 een alternatief gevonden voor het huidige studentenreisproduct. De onderhandelingen tussen Bussemaker en verschillende vervoersbedrijven zitten echter muurvast. De vervoerders hebben geen enkele haast om de huidige kaart om te vormen tot bijvoorbeeld een trajectkaart. Deze vertraging zorgt voor veel onzekerheid, wel is zeker dat gratis reizen ook in het nieuwe jaar nog mogelijk blijft. 3. BSA-experiment In september van dit jaar werd er gestart met Jets BSA-in-jaar-twee-experiment. Een aantal onderwijsinstellingen koos ervoor om vanaf dit collegejaar deel te nemen aan de rendementsproef. Al snel na aankondiging van Bussemakers voorstel liet de RU weten dat er in Nijmegen geen plannen bestaan om voor tweedejaars een bindend studieadvies in te voeren. In de Tweede Kamer was men verdeeld over de experimenteermogelijkheid voor universiteiten, Bussemaker kreeg zelfs kritiek vanuit haar eigen partij. 2. Einde van de stufi? Zelden werd er zo veel over een onderwerp geschreven als het afgelopen jaar over het sociaal leenstelsel. Blijft de basisbeurs nu overeind of toch niet? Of schuift de minister het gewoon nog even voor zich uit? Het uitstellen van de plannen is vooral te wijten aan politiek gesteggel. ANS probeerde de Radboudiaan op de hoogte te houden van de ontwikkelingen, al was de redactie het spoor soms ook even bijster. Of van al dit uitstel ook afstel komt blijft afwachten, er is nog steeds hoop voor de stufi. 1. Lieve Jet Net als veel van haar voorgangers, kreeg ook minister Bussemaker te maken met protesten. Verschillende ludieke en minder ludieke acties werden opgezet om Jet tot inkeer te laten komen. Zo ging men de straat op, werden er protestliederen geschreven en gaf de minister antwoord op lievejet.nl. In november bezocht ANS het Spoorcollege, een actie voor het behoud van het ov-reisrecht. Tijdens deze treinreis verzorgden verschillende politici en studentenorganisaties een aantal colleges. Helaas wist de NS ook ditmaal voor vertraging te zorgen.

 

Vrijdagmiddag 16.00 uur, de Dam, Amsterdam. De afsluitende demonstratie van de landelijke actieweek tegen de bezuinigingen in het hoger onderwijs begint. Zo'n 1000 studenten, sommigen in het zwart gekleed, protesteren tegen de kabinetsmaatregelen op deze 'zwarte dag voor het hoger onderwijs'. De demonstranten dragen spandoeken met teksten als 'R.I.P. onze toekomst' en 'I'm so angry I made a sign' en een zwarte doodskist met daarop geschilderd 'Hier rust het hoger onderwijs'. Een aantal studenten, docenten en bestuurders zullen spreken en hun zorgen uiten over de gevolgen van de bezuinigingen. Politici zijn niet welkom op het podium: de organisatie wil dat er nu eens geluisterd wordt naar de student. Een bandje bijt het spits af, waarna Eline Peters, voorzitter van de ASVA Studentenunie, het woord neemt. Zij verklaart waarom deze vrijdag tot zwarte dag is omgedoopt. In de toekomst kunnen studenten hun dromen niet meer naleven en de kwaliteit van het onderwijs bevindt zich op een kritiek niveau, terwijl de rekening voor studenten steeds hoger wordt, betoogt ze. Peters besluit haar praatje met een waarschuwing aan de politiek: als de bezuinigingen doorgaan, ziet de toekomst er somber uit. Na Peters waagt Jet Bussemakers, de rector van de Hogeschool van Amsterdam, zich op het podium. Zij noemt de maatregelen van het kabinet niet slim. 'Als je slim bent, investeer je. Zeker als het moeilijk gaat, moet je een ding niet doen: bezuinigen. In Den Haag begrijpen ze de toekomst niet.' De rector benadrukt dat het in de toekomst niet meer mogelijk zal zijn om een tweede studie te volgen of een bestuursjaar naast de studie te doen. Wel is ze van mening dat er ook een enorme inzet moet worden gevraagd van studenten. Het bedrijfsleven wordt vertegenwoordigd door Birk Jonker en Menno Thijssen. Zij erkennen dat iedereen zal moeten bezuinigen en het onderwijs dus ook, maar vragen zich af hoe dat zal moeten. Ze pleiten ervoor om studenten te laten ondernemen: iedereen moet een kans daartoe krijgen, maar het kabinet ontneemt de student dat. De 'verhalenman' van Amsterdam, alias Karel Baracs, bevraagt vier studenten op het podium over hun dromen en of zij deze nog kunnen waarmaken. Het antwoord is elke keer nee, de studenten hebben inmiddels andere plannen gemaakt, zoals een master volgen in België of geen master meer doen. Dan volgt het hoogtepunt van de demonstratie: 1000 zwarte ballonnen gaan de lucht in terwijl het bandje een liedje speelt. Aan de ballonnen hangen kaartjes waar de demonstranten hun vervlogen toekomstdromen op hebben geschreven. Onder luid gejuich vliegen de ballonnen de lucht in, op weg naar staatssecretaris Halbe Zijlstra. LSVb-voorzitter Pascal ten Have sluit de middag af. Hij heeft een soortgelijke boodschap als eerder deze week tijdens de demonstratie in Nijmegen: 'Mark, waarom maak je het ons zo verdomd moeilijk om te studeren? Denk erover na met welk antwoord je uit het Catshuis komt, anders staan wij er weer.' Tot slot roept hij op om allen aanwezig te zijn bij de rechtszaak tegen de langstudeerdersboete. Deze zal plaatsvinden op 21 mei om 9.30.

 

Vanmiddag half 2 was het dan zover: de Nijmeegse demonstratie tegen de bezuinigingen op het hoger onderwijs ging van start. Nadat protestborden- en spandoeken waren uitgedeeld en Lisa Westerveld, oud-voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) een introductiepraatje had gehouden vertrok de stoet via het Kronenburgerpark, de Lange Hezelstraat, Bloemerstraat en Molenstraat naar de Grote Markt. Onderweg werden diverse leuzen gescandeerd, waaronder 'Vecht vecht vecht, studeren is een recht'. Bij aankomst op de Grote Markt uitten diverse sprekers hun mening over de bezuinigingen. Jos Bakker, voorzitter van studentenvakbond AKKU beet het spits af. Hij refereerde aan vorig jaar, toen studenten protesteerden tegen de langstudeerboete. Bakker somde de bezuinigingen op en benadrukte dat de 'idiote plannen van het kabinet van tafel moeten'. Hij kondigde een nieuwe openbare actievergadering van #studierecht aan, die op 29 maart zal plaatsvinden. Na Bakker nam Ron Bormans, voorzitter van het College van Bestuur van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen, het woord. Zijn boodschap ging vooral over het verkeerde signaal dat met al deze bezuinigingen wordt afgegeven. Volgens hem is de boodschap nu dat studenten op hun zaak moeten letten, berekenend moeten zijn en zo snel mogelijk moeten afstuderen, terwijl de student juist tijd moet krijgen om dingen naast zijn studie te doen en creatief te zijn. De voorzitter van de Jonge Socialisten, Rik Jonker, sprak samen met Jojanneke Vanderveen, voorzitter van DWARS. Jonker sprak de demonstranten aan met 'kameraden' en vond het 'idioot' dat de studenten moeten protesteren. Vanderveen vertelde een verhaaltje over een balspelletje tijdens haar basisschooltijd en proefwerken op haar middelbare school, waar ze ervoer hoe regels in de praktijk werken. 'Het kabinet snapt niet dat het niet eerlijk is om regels tegen studenten te gebruiken en het spel te veranderen terwijl het gespeeld wordt', aldus Vanderveen. Pascal ten Have, voorzitter van de LSVb riep dat de aanwezigen het begin vormen van een nieuwe studentenbeweging. Hij riep op om de beweging nog groter te maken en morgen en vrijdag mee te demonstreren. Ook spoorde hij de demonstranten aan om mee te helpen met de organisatie van de diverse acties, zodat 'het Malieveld straks weer vol staat'. Na een kleine pauze was SP-er Jasper van Dijk aan het woord. Hij ageerde fel tegen Halbe Zijlstra: 'We moeten het onderwijs niet afbreken, maar toegankelijker maken. We moeten niet bezuinigen, maar investeren!'. Volgens hem staat het afbraakbeleid van Zijlstra op losse schroeven. 'Als wij het laatste zetje geven, zijn die plannen van tafel', aldus de strijdvaardige roodbroek. Sjoerd de Koning, de organisator van #studierecht, bedankte aan het einde van de demonstratie alle sprekers, de organisatie, de dj's en iedereen die had meegedemonstreerd. 'We moeten doorgaan en in actie blijven. De plannen zijn nog niet van tafel!' Het was een inspirerende middag met gemotiveerde sprekers die allen fel tegen de bezuinigingen waren. De groep van zo'n 450 studenten die zich op het stationsplein had verzameld was helaas flink uitgedund toen het eindpunt op de markt werd bereikt. Bij veel studenten won de hang naar bier het helaas van de actiebereidheid. Laten we hopen dat er aanstaande vrijdag, bij de demonstratie op de Dam in Amsterdam, nog meer studenten meeprotesteren. Foto's: Kiki Kolman

 

Een op de tien studenten zou niet meer gaan studeren als de basisbeurs verdwijnt. Wanneer het leenstelsel wordt ingevoerd en daarbij de ov-kaart wordt afgeschaft, geldt dit zelfs voor 16 procent van de studenten. Dat blijkt uit onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en het ministerie van Onderwijs. De groep die ondanks de maatregelen gewoon zou gaan studeren, maakt duidelijk andere keuzes. Zo geeft een op de zes studenten aan te kiezen voor een opleiding dichterbij huis als de stufi verdwijnt. Als alleen de ov-kaart wordt afgeschaft, zou de vraag naar kamers juist enorm toenemen. Bijna de helft van de studenten die niet op kamers woont, geeft aan dit wel te zullen doen als gratis reizen niet meer mogelijk is. De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) reageert fel op de cijfers: ‘Bussemaker moet alternatieven voor een leenstelsel op tafel leggen. Wij verwachten dat ze komt met een voorstel dat de toegankelijkheid van het hoger onderwijs verbetert in plaats van sloopt.’ Minister Bussemaker pleit nog altijd voor omzetting van de basisbeurs in een lening en het kabinet onderzoekt mogelijke alternatieven voor de huidige ov-kaart. Eind vorig jaar stelde Bussemaker de invoering van het leenstelsel nog uit, omdat er te weinig steun was in de Eerste Kamer. Ook de afschaffing van de ov-kaart blijkt lastig, inmiddels is in elk geval duidelijk dat studenten tot 2017 gratis kunnen blijven treinen.

 

Gisteravond vond in LUX een debat plaats over de toekomst van het hoger onderwijs. Een debat was het nauwelijks te noemen en over toekomst ging het vrijwel niet. Er was in feite sprake van een mak rondetafelgesprek over de huidige maatregelen op hbo's en universiteiten. Voor ingewijden in de stof, zoals hopelijk inmiddels alle studenten, was het geheel weinig vernieuwend. Oorspronkelijk was er nog hoop op een tegengeluid van Sander de Rouwe, woordvoerder hoger onderwijs voor het CDA. Hij en Tanja Jadnanansing (woordvoerder hoger onderwijs voor de PvdA) waren echter op het laatste moment verhinderd wegens ontwikkelingen binnen de Tweede Kamer waardoor aanwezigen genoegen moesten nemen met de vrijwel identieke meningen van Thom de Graaf (oud-burgemeester van Nijmegen, nu voorzitter van de HBO-raad), Roelof de Wijkerslooth de Weerdesteyn (voorzitter van het College van Bestuur van de RU), Jelmer de Ronde (vice-voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond), Rick Jonker (landelijk voorzitter van de Jonge Socialisten) en twee studentassessoren aan de RU. Het eerste uur werd gebruikt om het pakket aan bezuinigingen duidelijk te krijgen. 'Het betreft een cumulatie van regels die niet alleen studentbestuurders, maar alle studenten treffen', 'De maatregelen worden louter gedreven door bezuinigingsdrift zonder visie', 'De toegankelijkheid van onderwijs staat ernstig onder druk.' Het zijn allemaal waarheden als een koe, maar ook net zo uitgemolken. De gezamenlijke toekomstvisie is net zo verrassend: 'Bezuinigen is een optie, maar niet op het onderwijs.' De zaal wordt om een reactie gevraagd. Het blijft angstvallig stil, tot een jongedame het tekort van intrinsieke motivatie bij studenten noemt. 'Veel studenten spelen vooral veel met hun mobieltje of laptop, de collegestof interesseert ze niet.' Wat volgt zijn steeds verder afdwalende discussies over kwaliteit van docenten, de motivatie van studenten, en zelfs de voorlichting en profilering van universiteiten. Toch eindigt de bijeenkomst met een verfrissende noot. Sebastiaan Andeweg van de Literaturjugend draagt een kort verhaal voor dat hij ter plekke heeft geschreven. Spitsvondig verwerkte hij quotes van de avond in een metafoor over de bezuinigingen. Zij die vrezen iets te hebben gemist deze avond: zijn verhaal vind je hier.

 

Door de val van het kabinet staat het hele hogeronderwijsbeleid op losse schroeven. Gisteren zou het voorstel om de masterstufi af te schaffen worden besproken in de Tweede Kamer. Morgen staat het onderwerp opnieuw op de agenda, maar de vraag is of er überhaupt inhoudelijk op hoger onderwijs wordt ingegaan. De kans is groot dat masterstudenten komend collegejaar nog kunnen genieten van het maandelijkse cadeautje van DUO. Als er donderdag geen knoop wordt doorgehakt door de Tweede Kamer is er namelijk voor de Eerste Kamer niet genoeg tijd om het wetsvoorstel 'Studeren is Investeren' voor het zomerreces te behandelen. Ook over de al aangenomen langstudeerboete bestaat onduidelijkheid. De boete is al door de Tweede en Eerste Kamer, maar de laatste wilde dat Zijlstra deeltijdstudenten meer tegemoet kwam. Dat deed hij vorige week, waardoor de bezwaren tegen de boete in principe zijn weggenomen. Nu uit de Catshuisplannen echter blijkt dat VVD, CDA en PVV overeenstemming hadden bereikt over het terugdraaien van de boete in ruil voor het afschaffen van de gehele studiefinanciering, valt nog maar te bezien wat de toekomst van deze maatregel is. Meerdere partijen zien de langstudeerboete liever verdwijnen met de invoering van een leenstelsel. Door de onduidelijkheid over de bezuinigingsmaatregelen staan ook de prestatieafspraken tussen de universiteiten en Zijlstra onder druk. Als 'Studeren is Investeren' niet wordt aangenomen, valt een deel van het bekostigingsmodel weg. De bezuinigingen op hoger onderwijs zouden namelijk gebruikt worden om de afspraken te financieren. De RU geeft aan dat er op dit moment weinig te zeggen is over haar plannen. Hoe onze alma mater precies omgaat met de prestatieafspraken is nog niet openbaar, maar het College van Bestuur heeft meerdere malen benadrukt dat er weinig nieuw beleid zal worden gemaakt. De onderwijsintensivering en uitbreiding van het honours programma stonden bijvoorbeeld al langere tijd op de planning van de RU. Loeke Salemans, voorzitter van de Universitaire Studentenraad, beaamt dit. 'Er komt niet opeens een enorme ommezwaai, het zijn vooral kleine details waar we nog niet tevreden mee zijn.' Wat er morgen precies gaat gebeuren is onduidelijk. Sebastiaan Hameleers, voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO), denkt dat het vooral uitstel van executie is voor studenten. 'We verwachten dat de gehele studiefinanciering zal verdwijnen in 2013. Volgens de huidige standpunten en peilingen is er een meerderheid in de Tweede Kamer voor het invoeren van een leenstelsel.' Gisteren riep het ISO op om de langstudeerboete terug te draaien en 'Studeren is Investeren' controversieel te verklaren. Hameleers vraagt Tweede Kamerleden om in gesprek te gaan met studenten over een toekomstbestendig stelsel voor het hoger onderwijs. Pascal ten Have, voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb), zei gisteren nog tegen ANS-Online: 'Studenten zijn echt saved by the bell.' Vandaag is hij wat minder optimistisch, vooral omdat hij niet in kan schatten wat er morgen staat te gebeuren. 'Het slechtste scenario zou zijn dat er morgen wordt gehamerd op strenge bezuinigingen, waardoor er toch knopen worden doorgehakt.' Als het aan de LSVb ligt, worden Zijlstra's plannen controversieel verklaard en van tafel geveegd.

 

ANS-Online kijkt in het weekend over ’s lands grenzen en brengt je buitenlands studentennieuws. Deze week: extra gelden voor onderwijs in Zweden.Moeten de bezuinigingen op onderwijs en onderzoek worden doorgevoerd door een afschaffing van de basisbeurs, het invoeren van een langstudeerboete of een korting op subsidies? Terwijl politiek Nederland het hoofd breekt over deze keuzekwestie, gaat Zweden voor een betere oplossing: het investeert niet minder maar meer geld in het hoger onderwijs. De Zweedse overheid besloot 450 miljoen euro toe te voegen aan het budget voor hoger onderwijs en onderzoek. In totaal stijgen de geldbronnen voor dit beleidsterrein met 30 procent tussen 2006 en 2016. Inmiddels vormt deze post ook maar liefst 3,46 procent van het bruto nationaal product en hiermee komt Zweden na Israël, Finland en Zuid-Korea als vierde op de wereldranglijst. Diederik Samson en Mark Rutte zouden dus heel wat kunnen leren van hun Zweedse collega’s. De Nederlandse hoger onderwijs- en onderzoeksuitgaven staan met 7,8 miljard euro (1,2 procent van het bruto binnenlands product) in 2010 in schril contract met de Zweedse 14,3 miljard euro. Studenten in Zweden hoeven geen collegegeld te betalen en krijgen studiefinanciering die voor een deel terugbetaald moet worden. Zweeds onderwijsminister Jan Björklund kan Mark en Diederik uitleggen waarom het belangrijk is in niet te zuinig te zijn als het om wetenschap gaat. Hij sprak zich afgelopen week uit over het belang van onderzoekers die risico durven te nemen en niet bang zijn om te falen in hun zoektocht naar een wetenschappelijke doorbraak. Toch is er ook in Zweden veel kritiek op de nieuwe plannen. De vergroting van het budget gaat namelijk gepaard met het in grotere mate toekennen van gelden aan onderzoek op basis van onderzoekskwaliteit, gemeten aan onder andere publicaties en externe financiering. Het rendementsdenken lijkt dus ook in de Scandinavische staat hoogtij te vieren. Desalniettemin is de boodschap voor het (komend) Nederlands kabinet duidelijk: extra geld voor onderwijs en onderzoek, zo kan het ook.

 

De Tweede Kamer discussieerde gisteren over het bindend studieadvies (BSA) dat minister van Onderwijs Jet Bussemaker ook in het tweede en derde jaar wil invoeren. D66, SGP, SP, CDA en GroenLinks hebben zich uitgesproken tegen het voorstel van Bussemaker. Zeven studentenorganisaties, waaronder het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) en de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV), boden de Tweede Kamer vlak daarvoor een manifest aan waarin ze pleiten voor het tegenovergestelde: studenten moeten niet zo snel mogelijk door hun studie gejaagd worden, maar de tijd krijgen zich te ontplooien door bijvoorbeeld een bestuursfunctie of semester in het buitenland. In het manifest vragen de studentenorganisaties om het behoud van 'ruimte voor Bildung’ en concreet om bijvoorbeeld collegegeldvrij besturen en de opname van extra-curriculaire activiteiten in het diplomasupplement. Bussemaker noemt de studiecultuur ‘weinig ambitieus’ maar staat met haar voorstel deze ambities van studenten juist in de weg. Universiteiten en hogescholen mogen zelf bepalen of ze meedoen met het experiment of niet en tot nu toe hebben vijftien hogescholen en acht universiteiten zich gemeld. De RU gaf al eerder aan haar studenten niet op deze manier in te gaan perken.

 

Vanavond organiseren het ANS, studentenvakbond AKKU en LUX een hoger onderwijsdebat in Nijmegen. Hoger onderwijs staat hoger dan ooit op de politieke agenda. Opvallend is dat niet, want met maatregelen zoals de langstudeerboete, de verkorting van het recht op Openbaar Vervoer en de afschaffing van de basisbeurs is er genoeg reden voor discussie. Veel studenten demonstreerden afgelopen jaar tegen de maatregelen die werden opgelegd door staatsecretaris Halbe Zijlstra. Er werd door de Landelijke Studentenvakbond, het Interstedelijk Studenten Overleg en de Landelijke Kamer Van Verenigingen zelfs een rechtszaak tegen de staat aangespannen over de langstudeerboete. Zij kregen in de rechtszaal geen gelijk, maar wellicht wel op 12 september, wanneer Nederland naar de stembus gaat. Op de avond voor de verkiezingen wordt het hoger onderwijs nog eenmaal onder de loep genomen in LUX. Zijn de maatregelen van Zijlstra goed voor het onderwijs en student? En zo nee, hoe kan het beter? Een debat met Anne-Wil Lucas (VVD), Jasper van Dijk (SP), Hugo Scherff (ChristenUnie) en Niels van den Berge (GroenLinks), Anne-Marie Vreman (CDA), Paul van Meenen (D66) en Manon Fokke (PvdA). Het debat wordt geleid door Bregje Cobussen en begint om 20.00 uur, kaarten zijn gratis en te reserveren op de site van lux (www.lux-nijmegen.nl), telefonisch via 0900-5894636 en aan de kassa. Ben jij erbij? Laat het ons weten via het Facebook-event en nodig al je vrienden uit.