ANS

Met de ontruiming van het Maagdenhuis afgelopen zaterdag is het universiteitsbestuur van de UvA haar laatste goodwill kwijt. Het NRC plaatste vandaag een opinieartikel dat is ondertekend door 175 docenten en hoogleraren van de UvA, waarin zij vraagtekens plaatsen bij de samenstelling van het College van Bestuur (CvB). 'Met opnieuw een dwangbevel in de hand en de uitnodiging van burgemeester Van der Laan om alles in der minne te schikken negerend, verkoos het College van Bestuur echter de lange lat en het politiepaard van de ME boven de redelijkheid van het overleg', schrijven de UvA-docenten. Juridisch gezien is volgens hen op de beslissing niets aan te merken, maar de actie van zaterdag geeft de vertrouwenscrisis op de Amsterdamse universiteit duidelijk weer. In het opinieartikel wordt de ontruiming omschreven als flater van het universiteitsbestuur. Het CvB kan voorlopig nog niet rustig ademhalen: docenten zien hen liever gaan dan komen en De Nieuwe Universiteit heeft inmiddels alweer een nieuwe protestmars aangekondigd, die vandaag om 15.00 uur begint. Op Facebook hebben al meer dan duizend mensen aangegeven hieraan deel te nemen.

 

Twee dagen geleden berichtte ANS over de uitkomsten van een onderzoek naar de nevenwerkzaamheden van Nederlandse hoogleraren, uitgevoerd door De Onderzoeksredactie. Uit het onderzoek blijkt dat van de in totaal 5800 hoogleraren, ruim 80 procent er nevenactiviteiten op nahoudt. Eenderde van die activiteiten wordt door hoogleraren niet gemeld. In nrc.next doet Marcel Metze, hoofdredacteur van De Onderzoeksredactie, een boekje open over deze schrijnende constatering. Metze stelt samen met Casper Thomas, redacteur van De Groene Amsterdammer, het blad waarin het onderzoek geplaatst wordt, dat er in Nederland sprake is van een schaduwuniversiteit. 'Ons onderzoek bevestigt dat de wetenschapsagenda in veel gevallen niet alleen meer wordt bepaald door de nieuwsgierigheid van de vrije onderzoeker, maar mede door partijen die hun eigen belangen vooropstellen.' Volgens Metze en Thomas is openheid van levensbelang. Het komt nog te vaak voor dat bijzonder hoogleraren, die niet bij de universiteit in dienst zijn, een hoeveelheid aan nevenactiviteiten hebben met een commercieel belang. De onderzoekers vinden dit kwalijk, aangezien aan hoogleraren en bijzonder hoogleraren vaak dezelfde academische waarde wordt gekoppeld. Ook Gerard Meijer, voorzitter van het College van Bestuur van de RU, zegt geschrokken te zijn van de uitkomsten van het onderzoek. Metze en Thomas zijn daarom van mening dat ook parttime onderzoekers (bijzonder hoogleraren) slechts onderzoek moeten doen naar onderwerpen die een algemeen belang dienen. 'Onderzoek naar de knapperigheid van beschuit, een van de voorbeelden uit ons onderzoek, hoort daar niet bij.'

 

De Onderzoeksredactie heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de nevenwerkzaamheden van alle 5800 Nederlandse hoogleraren. Uit de enquête en gesprekken blijkt dat ongeveer een derde van de hoogleraren gevallen kent van belangenverstrengeling. Naar schatting hebben de Nederlandse hoogleraren ongeveer zeventienduizend nevenfuncties, dat is gemiddeld 3,7 per persoon. Een derde van deze functies wordt niet vermeld en in 28 procent van de gevallen bestaat (de schijn van) belangenverstrengeling. Samen hebben deze belangenverstrengelingen volgens enquêtes en gesprekken honderden wetenschappelijke onderzoeken beïnvloed. Bij de Radboud Universiteit maakt een vijfde van de hoogleraren volgens het onderzoek van de Onderzoeksredactie geen afspraken over de verdeling van inkomsten uit nevenwerk, dit is het hoogste van alle Nederlandse universiteiten. Bij een derde van de gevallen lijkt het er volgens de onderzoekers op dat er sprake is van schijn van belangenverstrengeling door nevenwerk. Volgens de VSNU moet een wetenschapper zich laten leiden door enkel wetenschappelijk belang. De Onderzoeksredactie constateert dat de dagelijkse praktijk ver van dit ideaal is weggegleden. De agenda van de wetenschap wordt volgens hen veelal bepaald door partijen die commerciële belangen voorop stellen. Donderdag wordt het volledige rapport gepubliceerd.