ANS

De Nieuwe Universiteit Nijmegen (DNUN) leeft nog: afgelopen zaterdag tijdens de Open dag heeft de actiegroep meer dan zeshonderd flyers uitgedeeld voor meer democratie op de RU. Terwijl minister van Onderwijs Jet Bussemaker haar leenstelsel mocht propageren in het Collegezalencomplex, werd DNUN verbannen uit het gebouw.

DNUN liep rond met flyers met de boodschap: Change perspective; Change the university. Met deze slimme ombuiging van het RU-motto scoorde de groep echter geen punten, tot zover de mogelijkheid om je stem te laten horen op de RU. De informerende functie van de bijeenkomst over het schuldenstelsel in het Collegezalencomplex was overigens volgens een Facebook-post van DNUN geen succes: met een halflege zaal die vooral gevuld was met mannen van middelbare leeftijd weet de gemiddelde aankomende student nog steeds niet heel veel meer.

Bussemakers promotietour mag dan geen daverend succes zijn geweest, ook bij DNUN zelf schort er nog het een en ander aan de communicatieve vaardigheden. Wanneer DNUN om commentaar wordt gevraagd, belandt men in een wirwar van doorverwijzingen zonder uiteindelijk effectief antwoord te krijgen.

 

Als onderdeel van de ludieke acties tegen het leenstelsel deelde StufiRecht vandaag voedselbonnen uit aan studenten van de RU en de HAN. Door het aanbieden van een lunch proberen zij de aandacht op effecten van het leenstelsel te vestigen. Wie een gratis voedselbon heeft kunnen bemachtigen, hoeft geen luxe lunch te verwachten. In de pauze is de bon op het Erasmusplein en de Kapittelweg in te leveren tegen water, thee en droog brood. 'De gemiddelde studieschuld zal door het leenstelsel oplopen tot maar liefst 50.000 euro. Dat gaan studenten voelen in hun portemonnee', aldus Anand Soni van StufiRecht. Door het leenstelsel zullen studenten volgens het actiecomité op droog brood komen te zitten. StufiRecht heeft tijdens de Open dag van afgelopen zaterdag ook flyers uitgedeeld aan ouders en scholieren, die vooral de ouders fanatiek verzamelden. 'Je merkt steeds meer dat de bereidheid ontstaat om naar het Malieveld af te reizen. De demonstratie gaat steeds meer leven', aldus Soni. Tot de grote demonstratie op het Malieveld staan er volgens Soni geen acties meer op het programma. 'Met posters en reclame gaan we de demonstratie op 14 november nog wel promoten. We proberen nu zoveel mogelijk studenten op te roepen om deel te nemen aan de demonstratie.'

 

Vandaag vond in de Tweede Kamer het eerste debat plaats over het gevreesde leenstelsel, waarvoor een officieel wetsvoorstel nog moet komen. Hieronder de temperamenten en argumenten in een notendop. Eerst was het vanochtend beurt aan de partijen om elkaar het vuur na aan de schenen te leggen. Regeringspartijen PvdA en VVD en akkoordpartners GroenLinks en D66 kregen het zwaar te verduren. Volgens Harm Beertema van de PVV komen de bezuinigingen nu op het bordje van de middenklasse. Michiel Rog van het CDA sluit zich hierbij aan. 'Vijftienduizend jongeren gaan afzien van een studie door dit leenstelsel.' Ook het inmiddels beruchte argumentover de bakker die meebetaalt aan de opleiding van de dokter, bleef niet buiten beschouwing. Jasper van Dijk van de SP vindt dit maar flauwekul: ‘Als bakker wil je toch ook een goede dokter?’ De voorstanders van een stufi-loze toekomst wijzen vooral op het feit dat zij het reisrecht hebben gered. Mohammed Mohandis van de PvdA is bovendien niet bang mensen de kans op studeren te ontnemen. ‘Het moet uiteindelijk een bewuste keuze zijn om te gaan studeren.’ Jesse Klaver van GroenLinks probeert angsten over schulden en aflossingen in te tomen. ‘Iemand zal nooit meer dan 4 procent van het inkomen kwijt zijn aan schulden.’ Bij de VVD valt uiteraard het woord ‘investeren’. ‘Het bedrijfsleven is hierbij gebaat’, aldus Pieter Duisenberg. Uiteindelijk richtten alle pijlen zich op minister Jet Bussemaker. Zij hamert met name nogmaals op de argumenten die PvdA, VVD, GroenLinks en D66 ook al gaven. Verder legt de minister uit waarom de bezuinigingen volgens haar nodig zijn. ‘Ik vind het zorgelijk dat we van de zeven miljard die we hebben, drie miljard uitgeven wordt aan studiefinanciering.’ Wat er verder gaat gebeuren, zal waarschijnlijk na het zomerreces blijken. Dan wordt naar verwachting een wetsvoorstel naar de Kamer gestuurd. Of er voor die tijd veel studenten met spandoeken en megafoons de straat op trekken, is de vraag. De Landelijke Studentenvakbond deed vanochtend in Den Haag een poging, maar de opkomst was mager.

 

Een op de tien studenten zou niet meer gaan studeren als de basisbeurs verdwijnt. Wanneer het leenstelsel wordt ingevoerd en daarbij de ov-kaart wordt afgeschaft, geldt dit zelfs voor 16 procent van de studenten. Dat blijkt uit onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en het ministerie van Onderwijs. De groep die ondanks de maatregelen gewoon zou gaan studeren, maakt duidelijk andere keuzes. Zo geeft een op de zes studenten aan te kiezen voor een opleiding dichterbij huis als de stufi verdwijnt. Als alleen de ov-kaart wordt afgeschaft, zou de vraag naar kamers juist enorm toenemen. Bijna de helft van de studenten die niet op kamers woont, geeft aan dit wel te zullen doen als gratis reizen niet meer mogelijk is. De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) reageert fel op de cijfers: ‘Bussemaker moet alternatieven voor een leenstelsel op tafel leggen. Wij verwachten dat ze komt met een voorstel dat de toegankelijkheid van het hoger onderwijs verbetert in plaats van sloopt.’ Minister Bussemaker pleit nog altijd voor omzetting van de basisbeurs in een lening en het kabinet onderzoekt mogelijke alternatieven voor de huidige ov-kaart. Eind vorig jaar stelde Bussemaker de invoering van het leenstelsel nog uit, omdat er te weinig steun was in de Eerste Kamer. Ook de afschaffing van de ov-kaart blijkt lastig, inmiddels is in elk geval duidelijk dat studenten tot 2017 gratis kunnen blijven treinen.

 

Studeren in België is veel goedkoper en daardoor aanlokkelijk voor ons gierige Hollanders. Wat vaak wordt vergeten, is dat België een totaal ander land is. Wie zich niet in de Vlaamse cultuur wil verdiepen, blijft maar beter thuis. Tekst: Anne-Marie Segeren en Annemarie Verschragen Illustratie: Sascha Wijnhoven Dit artikel verscheen eerder in de mei-ANS België is het land van frieten, lekker bier en bovenal lage studie- en woonkosten. Waar je voor studeren in Nederland 1951 euro neerlegt, betaal je, ook voor een tweede studie, in België slechts 890 euro. Door het in Nederland ingevoerde leenstelsel wordt een stormloop naar België gevreesd, niet in de laatste plaats door de Vlamingen zelf. Het land is immers om de hoek en men spreekt er dezelfde taal. De student die in het buitenland gaat studeren krijgt echter ook met cultuurverschillen te maken. Waar je in Nederland na een tijdje de docent bij zijn naam noemt en hem soms zelfs toevoegt op Facebook, is dat in België niet aan te raden. Verzeker jezelf van de goodwill van je ‘titularis’, door zijn volledige titulatuur op te zoeken voordat je een docent mailt in België. En al klinkt ‘op ‘kot gaan’ zo gezellig, dat kan aan het begin vies tegenvallen, vertellen in België studerende Nederlanders aan ANS. Deskundigen, zoals communicatieadviseur en schrijver van het boek Waarom Belgen niet kunnen voetballen en Nederlanders nooit wereldkampioen worden Evert van Wijk, onderschrijven het grote verschil tussen beide landen: ‘De enige overeenkomst tussen Vlaanderen en Nederland is de taal en zelfs daar verschillen we in.’ Belgen zijn terughoudend naar het onbekende, hiërarchischer en hebben een ander onderwijssysteem. Studenten moeten zich niet laten verblinden door de kostenbesparing en massaal de grens over hollen. Wie niet bereid is zich te verdiepen in de Belgische cultuur en het onderwijssysteem, blijft beter thuis. Hollanderhaat Studeren in België kan een hoop problemen opleveren, te beginnen met het cultuurverschil. Nederlanders in Vlaanderen beginnen al met een achterstand, meent Van Wijk: ‘Vlamingen vinden Nederlanders in de regel niet leuk. Ze vinden dat we een grote bek hebben en arrogant zijn. Nederlanders doen te weinig moeite om zich in de Vlaamse cultuur te verdiepen.’ Geert Hofstede, sociaal psycholoog en autoriteit op het gebied van cultuurverschillen, legt uit dat Belgen, veel meer dan Nederlanders, onzekerheid willen vermijden: ‘Het vervelende van de Belgische cultuur is dat zij slecht tegen mensen kunnen die anders zijn en meer zekerheid willen.’ Nederlanders willen dit nog wel eens als onzinnig bureaucratisch ervaren. Zo is een doktersbriefje nodig om je ziek te melden voor belangrijke colleges. Van Wijk vult aan: ‘Nederlanders vertrouwen je, Belgen wantrouwen je tot het tegendeel bewezen is.’ Studenten moeten zich bedenken dat ze door deze verschillen problemen kunnen hebben zich aan te passen en dat ze niet altijd met open armen ontvangen zullen worden. Ellen de Zwart, een student die de RU voor de KU Leuven verruilde, beaamt dit: ‘De Belgen houden niet van confrontaties, kritiek of überhaupt opmerkingen maken tegen een ander en zeker niet tegen buitenlanders. Onze directheid wordt door hen bijvoorbeeld heel persoonlijk opgevat.’ Het leven in Vlaanderen kan dan ook als eenzaam worden ervaren, zeker omdat de zuiderburen elk weekend naar huis gaan. Sabine Miedema, student Sociologie in Brussel: ‘Dit moet je niet onderschatten, zelfs mijn meer volwassen vrienden gaan vaak nog elk weekend naar paps en mams.’ Onderwijs Niet alleen het cultuurverschil kan problematisch zijn voor de onwetende student, ook het onderwijssysteem zou je kunnen tegenwerken. Volgens Hofstede is het tweede grote verschil de machtafstand: België is veel hiërarchischer ingesteld. Van Wijk legt dit als volgt uit: ‘In Nederland moet je de positie die je hebt verdienen, maar in België heb je die gewoon.’ Dit verschil is duidelijk terug te zien in de onderwijsvorm. Bij de Vlaamse universiteiten bestaat het curriculum voornamelijk uit hoorcolleges waarin studenten passief luisteren naar hun docent en niet in discussie gaan. Als een docent iets zegt, is dat zo. Ook je professor bij de voornaam noemen, is ronduit onbeschoft. Karel Joos, studieadviseur van de KU Leuven, legt een ander mogelijk vervelend verschil uit: ‘In Nederland ligt de focus op de persoon, in België op het kennen van de leerstof.’ De toetsing van deze kennis is vaak mondeling en feitengericht. Dit puur stampen van de inhoud van de syllabi is waar Nederlanders moeite mee hebben. Dit wordt versterkt doordat de examens slechts twee keer per jaar plaatsvinden, waardoor er veel afhangt van twee korte periodes. Joos wijst erop dat Nederlandse studenten wel kunnen wennen aan de hiërarchie, maar dat zij vaak moeite hebben met het stampen. Zeker mensen die nog geen studie in Nederland afrondden, hebben in Leuven lagere slagingspercentages. Bij hen die wel al een bachelordiploma haalden, ligt dit percentage ongeveer gelijk. Mensen die niet van feiten stampen houden en slecht hun stof bijhouden, kunnen dan ook beter niet naar België gaan. Het studeren in België heeft veel verschillen met Nederland en vergt dus aanpassing. Ondanks dit zijn zowel Van Wijk, Hofstede en de studenten positief over wonen en studeren in België. Simone Maas, Nederlandse student Journalistiek in Brussel, denkt zelfs dat we van elkaar kunnen leren: ‘Belgen kunnen in onze ogen schijnheilig lijken omdat ze niet to-the-point zijn, wij worden als te direct gezien. Misschien moeten wij wat beleefder worden en de Belgen wat assertiever.’ De Nederlandse student die niet tegen de muur wil lopen, moet zich bewust zijn van de cultuurverschillen en zal bereid moeten zijn zich aan te passen. Zeker de verlegen student kan wel eens wat moeite hebben met aansluiting vinden. Wie verblind door aanlokkelijke collegegeldkortingen de grens oversteekt en de Nederlandse gewoontes behoudt, komt van een koude kermis thuis. Klik hier voor de overige artikelen uit de mei-ANS.

 

Verregende spandoeken, enkele tomatengooiers en een onverstaanbare speech van Jet Bussemaker, vrijdag was het grote studentenprotest tegen het leenstelsel op het Malieveld. Hoeveel koppen het gebeuren nu precies telde, is onduidelijk. De organisatie houdt het op vijfduizend, terwijl het toch echt een stuk rustiger leek. Gelukkig hebben we de foto's nog. Tekst en foto's: Marit Willemsen       De stoet voel goede moed op weg van het station naar het Malieveld. Eenmaal aangekomen blijken vooral veel scholieren en MBO-studenten met meegebrachte spandoeken te zwaaien. De slogans zijn niet van de lucht, sommige zijn echter beter dan anderen. De demonstratie gezien vanaf het podium. Wanneer Bussemaker zich vijf minuten aan een speech waagt, is het huis te klein. Rookbommen en vliegende tomaten zijn het gevolg. Boegeroep steeg op uit het publiek. Wie zouden die kleine rode rakkers toch gegooid hebben? Emile Roemer staat er zoals altijd breed lachend bij. Hij heeft zelfs nog hoop voor de toekomst: 'En nu doorpakken! Als het door de Eerste Kamer gaat, moeten we hier weer met een paar duizend man staan.' De demonstratie is nog geen kwartier afgelopen, of iedereen heeft zijn spandoeken bij de dichtstbijzijnde prullenbak gedumpt. Je kunt de demonstranten er niet van betichten dat ze hun rommel niet opruimen.

 

Aankomende maandag 9 maart bundelen de verschillende studentenraden hun krachten en trapt de actieweek voor de website Wat zijn de plannen? af. De week is bedoeld om studenten op de hoogte te brengen van de vele veranderingen in het hoger onderwijs en ze daarnaast bewust te maken van het bestaan van de informatieve site. Het internetplatform is een initiatief van onder andere de Universitaire Studentenraad (USR) en Dienst Studentenzaken. De RU-student kan er terecht voor bijvoorbeeld informatie over de komst van het leenstelsel en wat er hierdoor zoal voor studenten verandert, maar ook voor zaken zoals het Bindend Studieadvies en het volgen van een pre-master. Mark Vlek de Coningh, voorzitter van de USR, vindt het belangrijk dat er meer studenten naar de website worden getrokken: 'Zeker nu het leenstelsel realiteit is, is het belangrijker dan ooit te voren dat studenten op de hoogte zijn van de maatregelen.' De RU lijkt fan te zijn van actieweken. Naast de te verwachten voorlichtingen over bachelors en masters, startte deze week de Radboud Career Week - voor de nodige loopbaanoriëntatie - en organiseert de internationale afdeling van de RU tweejaarlijks Radboud Beyond Borders, met informatie over buitenlandstudies. Alsof dat nog niet voldoende is, staat in april de zogeheten Groene Week op de planning, waarin 'een schoon milieu en een leefbare wereld' centraal staan.

 

Daar lijkt het in ieder geval wel op. Minister Bussemaker gaf vandaag in de Tweede Kamer aan dat ze best ruimte ziet om nog wat wijzigingen in te voeren in het leenstelsel. De onderwijsminister gaf bijvoorbeeld aan dat ze best wil kijken naar een verlenging van de terugbetalingstermijn, rentepercentages en de hoogte van de aanvullende beurs. Wel plaatste ze een kanttekening, want elke verandering zal zorgen voor een daling van de inkomsten. Bussemaker zal echter wel moeten onderhandelen, een meerderheid in de Eerste Kamer is niet gegarandeerd aangezien D66 en GroenLinks het voorstel in deze vorm nog niet steunen. Verder kwam er steun uit onverwachte hoek: bejaardenpartij 50PLUS is ineens ook bereid om te praten over het leenstelsel. Eerder was die partij mordicus tegen het afschaffen van de basisbeurs. Boeiend? Ja, want ook via die partij kan een meerderheid worden bewerkstelligd voor het leenstelsel in de Eerste Kamer. Bussemaker geeft dus enige ruimte om aan de eisen van oppositiepartijen te voldoen. Er heerst echer vooral nog veel onduidelijkheid, omdat de hoofdlijnenbrief niet veel informatie geeft over de gevolgen van het leenstelsel. Daarom wordt er nader onderzoek gedaan door het Sociaal en Cultureel Planbureau naar leenangst van studenten en de gevolgen voor de toegankelijkheid. Dat rapport komt in maart binnen, daarna praat Den Haag verder.

 

Met de komst van het leenstelsel zouden studenten meer inzicht moeten krijgen in de begroting van de universiteit: waar gaan de centen van studenten naartoe? Met het leenstelsel is ook het instemmingsrecht op de begroting op hoofdlijnen door de Universitaire Studentenraad vastgelegd, waardoor studenten via de medezeggenschap meer invloed op onderwijs krijgen. Omdat de RU een bijzondere universiteit is, hoeft de RU zich echter niet aan deze nieuwe regel te houden. Volgens USR-voorzitter Mark Vlek de Coningh moet de RU zwaarwegende argumenten hebben om zich niet aan de nieuwe bepaling te houden. Wat dit precies gaat betekenen voor de rechten van de Nijmeegse medezeggenschap, heeft de USR nog niet gepeild. 'Het leenstelsel is gisteren ingestemd, het wordt nu tijd om met het College van Bestuur om tafel te gaan zitten.' Volgens Vlek de Coningh zou het goed zijn om op meer punten instemming te krijgen, maar dit mag niet ten koste gaan van andere extra's die de medezeggenschap heeft gekregen. Zo mogen op de RU de Facultaire Studentenraden meer zeggen over de Onderwijs- en Examenregeling dan de andere universiteiten, wat kan doordat de RU een bijzondere universiteit is. Bijzonder zijn heeft daarom ook voordelen. 'Je moet je strijd kiezen.' Of het College van Bestuur wil afwijken van de regeling als bijzondere universiteit is volgens de persvoorlichter van de RU, Martijn Gerritsen, nog niet bekend.

 

Jet jaagt het erdoor. Ondanks alle protesten meldde minister Jet Bussemaker vrijdag dat studenten vanaf 2014/2015 mogen lenen, maar heeft ze ook genoeg steun? Verassend nieuws was het niet, veel van de vrijdag aangekondigde maatregelen waren grotendeels al bekend. In de hoofdlijnenbrief (.pdf) staat dat een nieuwe student vanaf het collegejaar 2014/2015 zijn stufi moet lenen, ook als je dan aan een master begint na afronding van de bachelor. Na vier jaar studeren zit je met een minimale studieschuld van vijftienduizend euro die je moet terugbetalen in vijftien jaar. In totaal mag je vijf jaar stoppen met het afbetalen van je lening, zoals nu ook het geval is. Voor studenten waarvan hun ouders minder dan 46 duizend euro verdienen blijft de aanvullende beurs overeind, overigens niet voor studenten met weigerachtige of onvindbare ouders. Een gedrocht van een maatregel met een forse vermindering in de toegankelijkheid van het hoger onderwijs. Het is daarom terecht dat landelijke studentenvertegenwoordigers moord en brand schreeuwen over de maatregelen. Interessanter is echter om te kijken naar de haalbaarheid van de plannen van Bussemaker. Omdat PvdA en VVD in de Eerste Kamer geen meerderheid hebben, gokken ze daar op de steun van D66 en GroenLinks. Zij zijn voorstander van een leenstelsel, maar niet zoals het er nu ligt. Beide partijen willen dat de opbrengst van het leenstelsel wordt geherinvesteerd in het hoger onderwijs, Bussemaker wil dat in 'onderwijs en onderzoek'. Zo eist GroenLinks onder andere verlaging van het collegegeld en wil D66 de aflossingstermijn oprekken naar 25 jaar. Toch is er binnen het D66-kamp ook twijfel, met name na de opvallende uitspraak van senator Thom de Graaf, die tevens voorzitter is van de HBO-raad. Hij lijkt zijn eerdere verzet tegen het leenstelsel te hebben gestaakt. ‘Als een vorm van leenstelsel politiek onvermijdelijk is, laten we dan samen met studenten en instellingen naar de beste manier kijken, met de scherpste randjes ervan af', zei De Graaf. Staat het verzet van heel D66 in de Eerste Kamer daarmee op losse schroeven? Dat is vooralsnog koffiedik kijken. Voor studerend Nederland is het echter te hopen dat het Jet nog wat moeilijker wordt gemaakt.

 

Vanavond is het wetsvoorstel voor een leenstelsel door de Eerste Kamer definitief ingestemd en gaat daarmee per september in. Met 36 voor- en 29 tegenstemmen werd het voorstel van minister van Onderwijs Jet Bussemaker (PvdA) aangenomen. Ondanks kritische geluiden vanuit de oppositiepartijen en Bussemakers eigen partij, is het 'schuldenstelsel' door de partijen PvdA, VVD, D66 en GroenLinks ingestemd. Op de website van De Gelderlander is een schematisch overzicht te lezen van wat er voor studenten die met het leenstelsel te maken krijgen, verandert.

 

Na het afgelopen vrijdag gesloten begrotingsakkoord, lijkt de steun voor het leenstelsel nu echt weggevallen. In de Eerste Kamer komt de regering acht zetels te kort voor een meerderheid en is zij dus aangewezen op de oppositie. Groenlinks ziet nog steeds geen reden om het plan te steunen, enkele weken geleden kondigde de partij aan het leenstelsel voor de Masterfase een jaar uit te willen stellen. Nu zegt Jesse Klaver, Kamerlid voor Groenlinks, tegenover het NRC Handelsbladdat hij vasthoudt aan de eisen die eerder op tafel zijn gelegd: 'En daar zien wij geen geld voor in het akkoord'. Naast de PvdA en VVD zijn Groenlinks en D66 de enige twee partijen die een leenstelsel in hun verkiezingsprogramma hebben staan. Groenlinks wil nog steeds een lager collegegeld en behoud van de OV-kaart, maar dat lijkt er niet in te zitten. De andere partijen die bij het begrotingsakkoord zijn betrokken, SGP en D66, hebben ook nog bezwaren tegen het leenstelsel. Ook zij willen dat er meer geld vrij komt voor een tegemoetkoming aan studenten. De Christenunie ziet zelfs helemaal niks in het afschaffen van de basisbeurs. De soap rondom het leenstelsel en de afschaffing van de OV-kaart lijkt daarmee langzamerhand tot een einde te komen. Voor de regering en minister Bussemaker is het nu zaak om snel duidelijkheid te scheppen voor (nieuwe) studenten en de uitspraken over een leenstelsel te herzien. Met het oog op nog niet behandelde wetgeving en te weinig steun in de Eerste Kamer is het niet haalbaar om te blijven verkondigen dat masterstudenten vanaf september 2014 moeten lenen.

 

De Nederlander wil het leenstelsel niet als vervanging van de basisbeurs. Dat blijkt uit het Sociaal en Cultureel Rapport 2012 van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Minder dan 30 procent van de vierduizend ondervraagden is het eens of helemaal eens met de stelling: 'de basisbeurs moet worden vervangen door een lening met gunstige voorwaarden'. Vooral onder gezinnen met kinderen is het leenstelsel niet populair. De Nederlander ziet gevaar voor mensen met een laag inkomen. Op de stelling 'met alleen leningen en hoger collegegeld kunnen lage inkomens niet meer studeren', is zo'n 70 procent het eens. Wat opvalt is dat de langstudeerboete nog geliefder lijkt dan het leenstelsel. Zo'n 65 procent van de ondervraagden vindt het prima dat collegegelden omhoog gaan als studenten te lang over hun studie doen. Het SCP-rapport geeft ook inzicht in de gevolgen van het leenstelsel. Studenten en scholieren tot 25 jaar werd gevraagd wat ze zouden doen als de basisbeurs wordt vervangen door een leenstelsel. Stoppen met studeren zullen weinigen doen, maar velen geven aan langer bij hun ouders te blijven wonen of meer te gaan werken om torenhoge schulden te verhogen. De gemiddelde medelander is dus solidair met studenten. Nu het kabinet nog.

 

Begin vóór 1 september aan een studie en het is alsnog mogelijk om tot 13.000 euro aan basisbeurs te ontvangen. Wanneer je al minstens een maand studiefinanciering binnenkrijgt, val je nog onder het oude stelsel en behoud je het recht hierop voor de rest van je bachelor of master. Voor veel studies geldt echter dat de uiterste inschrijfdatum al verstreken is of dat er geen tweede instroommoment in februari is. Mocht dat opgaan voor de studie die je wilt volgen, dan kun je jezelf aanmelden bij een willekeurig gekozen studie en je na een maand weer uitschrijven. Vervolgens kun je na de zomer aan een studie beginnen die je wel bevalt, zonder dat je recht op de basisbeurs vervalt. De groep studenten voor wie deze vlieger opgaat, is helaas niet heel groot. Alleen studenten die momenteel een tussenjaar doen, kunnen profiteren van de maas in de wet, want om je in te schrijven voor een bachelor- of masterstudie heb je respectievelijk een middelbare schooldiploma of een bachelordiploma nodig.

 

Het Ministerie van Onderwijs heeft gisteren een rapport uitgebracht, waarin de bekendheid van de plannen voor het leenstelsel worden gecheckt. Weten de leerlingen uit het voortgezet onderwijs, studenten en ouders waar ze aan toe zijn? Het rapport biedt een tussenmeting, de nulmeting is voor de zomer uitgevoerd. In totaal zijn 303 leerlingen, 519 ouders en 304 studenten ondervraagd. Wat blijkt: de drie groepen zijn al iets meer op de hoogte van de plannen voor het leenstelsel dan in juli - ongeveer 77 procent van de aankomende studenten heeft van de plannen gehoord - , MBO-studenten zijn het minst goed op de hoogte van de plannen. In de onderstaande tabel is de bekendheid van de onderdelen van de plannen weergegeven zoals deze nu zijn. Het ministerie mag nog hard aan de bak om de Nederlanders op de hoogte te stellen. Een andere misvatting zijn de kosten van het studentenleven, een groot deel van de ondervraagden schat deze flink te laag in. 13 procent van de toekomstige studenten weet hoeveel een studentenkamer gemiddeld kost en 1 procent zit goed met de kosten voor levensonderhoud inclusief verzekeringen. Dit laatste cijfer wordt ongeveer 250 euro per maand te laag ingeschat. Conclusie: het Ministerie van Onderwijs heeft nog een lange voorlichtingsweg te gaan voor september.

 

Gisteravond werd in de Tweede Kamer gedebatteerd over het wetsvoorstel voor een leenstelsel. Hoewel minister Bussemaker van Onderwijs al een meerderheid in de kamer heeft, werd door de oppositie flink geschopt tegen het voorstel om de scherpe randjes eraf te halen. ANS was aanwezig en vatte de standpunten van de partijen samen. Door: Evy van der Aa en Yurre Wieken Illustraties: Erik Molkenboer Voor het gebouw van de Tweede Kamer was het rustig, het studentenactivisme was ver te zoeken. Op de publieke tribune was het ook niet druk, maar werd nog wel enige vorm van protest gehouden. Een aantal aanwezigen bliezen tijdens de eerste spreker op een fluitje en lieten een shirt zien met de tekst: 'It's not over, Jet'. De vergadering werd meteen geschorst en Van Miltenburg, de voorzitter van de Tweede Kamer, dreigde de tribune te laten ontruimen. Het groepje van vier, bestaande uit een student, een docent, een scholier en een ouder, werd na de actie direct uit de zaal verwijderd. Verder gebeurde tijdens het debat niet veel bijzonders. De SP en het CDA hadden de maximale spreektijd van drie uur aangevraagd om het debat te vertragen, maar beide partijen gebruikten maar een kwart van deze tijd. De partijen waren alsnog langer aan het woord dan de andere sprekers. Het debat verliep rustig, de betogen van de tegenstanders werden veel geïnterrumpeerd door de voorstanders. Op 28 mei sloot minister Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een akkoord over de hervorming van de studiefinanciering. D66, GroenLinks, PvdA en de VVD ondertekenden dit akkoord waarmee de minister de meerderheid in zowel de Eerste als de Tweede Kamer heeft. Tijdens het debat gisterenavond werd daarom vooral geprobeerd om het voorstel af te zwakken. Later vandaag gaat het debat verder en zal Bussemaker, die gisteren slechts toehoorder was, reageren. Op dinsdag 11 november wordt over het wetsvoorstel gestemd. Het CDA bijt het spits af en noemt het leenstelsel een monsterverbond. 'GroenLinks en de VVD verenigen het slechtste van beide werelden', aldus Michel Rog namens het CDA. Hij zet zijn vraagtekens bij de beloofde investeringen en vraagt zich af of deze wel terugvloeien naar het hoger onderwijs. Langstudeerders zouden een bonus krijgen door de gunstige aflossingsregeling en CDA vreest voor een beperkte toegankelijkheid van het onderwijs. De SP beschuldigt GroenLinks en D66 dat zij liever luisteren naar Bussemaker dan naar hun eigen leden en kiezers. 'Gaat GroenLinks dit voorstel nog aan haar leden voorleggen? Dan wil ik de drankjes wel betalen', zegt Jasper van Dijk. Volgens deze partij kan het grote aantal studenten ook worden geremd door de ingangseisen te verhogen. SP herhaalt het argument dat het leenstelsel in strijd is met een internationaal verdrag, waarin staat dat het hoger onderwijs geleidelijk kosteloos moet worden. Daarnaast proberen zij via amendementen verschillende groepen van het leenstelsel te ontzien. Volgens de VVD betaalt investeren in jezelf zich in de toekomst uit. Studenten zullen ook bewuster kiezen voor een studie, pretstudies zijn onder het nieuwe stelsel in niemands belang. Ontwikkeling en innovatie zijn volgens deze voorstander van het leenstelsel belangrijk. Zelfs Norbert Klein van 50PLUS/Klein laat van zich horen in het debat en stelt de leeftijdsgrens voor het leenstelsel aan de orde. Hij wil dat ook mensen boven de 55 straks kunnen lenen om een opleiding te volgen. Hij vindt dat deze grens een grote groep buiten spel zet. De student is volgens de ChristenUnie al jarenlang de speelbal van de politiek. De dreiging van de langstudeerboete, invoering van de harde knip en nu het leenstelsel: allemaal voorstellen die de studenten benadelen. De ChristenUnie refereert in haar betoog naar de waarschuwing van het Internationaal Monetair Fonds over de hoge private schulden die Nederland nu heeft: zo'n 18 miljard euro aan uitstaande studieleningen. Dit bedrag wordt alleen maar hoger als het leenstelsel wordt doorgevoerd. De Partij voor de Dieren beweert dat een leven lang leren, een leven lang lenen wordt. Studeren kan alleen als je er de hersenen voor hebt, en een gezond verstand zegt dat schulden vermeden moeten worden. De PVV haalt hard uit naar de PvdA: de trotse PvdA-haan is veranderd in een kale kip en de cynische regeringspartij geworden. De elitaire burgers van GroenLinks, D66 en de PvdA weten volgens de partij niet wat de 'gewone mensen' van Nederland bezighoudt. Naast deze uithalen komt de PVV ook nog met inhoudelijke argumenten aanzetten. Het belangrijkste hiervan is dat het leenstelsel studenten weerhoudt van doorstuderen, waardoor de doorstroom naar een hoger niveau wordt beperkt 'Een overvloed aan studenten vraagt te veel van het onderwijs', aldus de PvdA. Studeren is volgens de partij de beste investering die je in jezelf kunt doen. Voorlichting is echter van groot belang om indianenverhalen te voorkomen. Volgens de SGP wordt studeren te veel een financiële afweging en gaat het leenstelsel zorgen voor een cultuuromslag in het hoger onderwijs. Roelof Bisschop van de SGP benadrukt dat eenderde van de studenten nu geen studieschuld heeft, maar dat na de invoering van het leenstelsel zelfs de meest sobere afgestudeerden met een lening van 10.000 euro zitten. Daarnaast stelt de SGP voor om een studiebonus in te voeren; wanneer je nominaal afstudeert, krijg je het laatste jaar collegegeld terug. GroenLinks snapt niet waarom de huidige status quo wordt verdedigd. Het huidige stelsel is niet perfect en rechtvaardig. Ook studenten die het breed hebben, krijgen nu een basisbeurs. Onder het nieuwe stelsel wordt daarnaast volgens GroenLinks veel winst geboekt. De aanvullende beurs blijft een gift, de OV-kaart blijft behouden en zal ook worden verstrekt aan mbo-studenten. Het betoog van D66 heeft de Nijmeegse delegatie helaas moeten missen, de laatste trein terug wacht niet op een Tweede-Kamerdebat. Op creatieve oneliners na, weten de politici weinig nieuws aan het licht te brengen. Het wachten is nu op de reactie van minister Bussemaker op de amendementen.

 

Het is december en dat betekent lijstjestijd. In de kerstvakantie presenteert ANS tot aan Oud en Nieuw iedere dag een lijstje waarin wordt teruggeblikt op 2014. Wat waren de leukste reacties? De leukste quotes? Welke interviews zijn het lezen waard? ANS duikt in het archief en rakelt het voor je op. Deze lijstjes kunnen er voor jou overigens anders uitzien, dus schroom niet te reageren met jouw rangorde. Het lijstje van vandaag: ANS en Jet

5. De HO-Tour Dit najaar verblijdde Jet Bussemaker ons met de HO-tour. In vijf bijeenkomsten, verspreid door het land, ging zij het gesprek aan met docenten, studenten en bestuurders om te achterhalen wat er speelt in het hoger onderwijs. Tot onze verbazing werd niet universiteitsstad Nijmegen, maar Arnhem uitgekozen als locatie voor regio Oost. Opvallend was dat tijdens de bijeenkomst in Arnhem vooral aandacht werd geschonken aan het hbo, over de toekomst van de universiteit werd nauwelijks gesproken.

4. Bezuiniging op de OV-chipkaart In mei konden we opgelucht adem halen, toen bleek dat het studentenreisproduct toch wel zou blijven bestaan. We juichten echter te vroeg. Het kabinet wil, bleek later, wel 200 miljoen euro bezuinigenop het studentenreisproduct. Dit kan volgens Jet alleen als studenten minder tijdens de spits gaan reizen. Universiteiten en hogescholen zouden dan hun roosters aan moeten passen aan de spitsuren. Dat betekent langer uitslapen, maar zitten studenten ook te wachten op college tot 20.00 uur?

3. Geen basisbeurs meer voor vierdejaarsstudenten Huidige bachelorstudenten ontvangen volgend jaar geen basisbeurs om hun vierde jaar te financieren, tot zover het idee dat voor de huidige studenten de spelregels niet veranderen. Eerst kon het geld van de basisbeurs van de master hiervoor nog worden ingezet. Nu de basisbeurs voor de masterfase verdwijnt, verlies je ook deze mogelijkheid. 'Wat er niet meer is, kan ook niet meer gebruikt kan worden', aldus onze Jet.

2. Het leenstelsel Uiteindelijk wordt de basisbeurs toekomstige studenten, aankomende vierdejaarsstudenten en masterstudenten door de neus geboord. Het plan bleef steken bij de Raad van State en er werd gedacht dat het in strijd zou zijn met een internationaal verdrag van de VN. Ook de financiële wereld en 47 internationale studentenbelangenorganisaties hadden weinig vertrouwen in het wetsvoorstel. Facebookpagina's werden aangemaakt, koekjes werden gebakken, een enorm spandoek hing aan de Waalbrug, voedselbonnen deden de rondte en petities werden ondertekend. Het mocht allemaal niet baten, de Nederlandse politiek was onvermurwbaar. Zou de Eerste Kamer het wetsvoorstel tegen kunnen houden? Dat weten we in 2015.

1.Jet op het Malieveld Ook de demonstratie op het Malieveld bleek vruchteloos. In september kondigde de Landelijk Studenten Vakbond een demonstratie tegen het leenstelsel aan. Jet Bussemaker wilde wel haar kant van het verhaalvertellen en reisde af naar de hordes boze studenten. Opsteun van de universiteit konden Nijmeegse studenten in ieder geval niet rekenen. Dat de demonstratie zelf voornamelijk uit middelbare scholieren en verdwaalde anarchisten bestond, komt waarschijnlijk door de timing van het evenement: het wetsvoorstel was al door de Tweede Kamer aangenomen. Aan de creativiteit van de spandoeken kan het in ieder geval niet gelegen hebben.

 

Het is december en dat betekent lijstjestijd. In de kerstvakantie presenteert ANS tot aan Oud en Nieuw iedere dag een lijstje waarin wordt teruggeblikt op 2014. Wat waren de leukste reacties? De leukste quotes? Welke interviews zijn het lezen waard? ANS duikt in het archief en rakelt het voor je op. Deze lijstjes kunnen er voor jou overigens anders uitzien, dus schroom niet te reageren met jouw rangorde. Het lijstje van vandaag: De leukste beeldreportages van 2014.

5. Campusrun Dit jaar werd de eerste Radboud Campusrun georganiseerd door de NSSR, asap en studentenhardloopvereniging ‘t Haasje. Ongeveer zeventig fanatiekelingen gingen voor de snelste tijd, waaronder rector magnificus Theo Engelen. De een nam het serieuzer dan de ander, zoals duidelijk op de foto’s te zien is. Bovendien bleek het best vermoeiend, maar dat is geen reden om bij te pakken neer te zitten.

4. Start introductie De introductie is elk jaar weer iets om op terug te kijken en de start blijft leuk om te zien. Grote, ongeorganiseerde groepen eerstejaars proberen zich een weg te banen naar de inschrijfbalie. Dit doet iedereen toch ten minste even terugdenken aan zijn of haar eigen introductie.

3. Grotiusgebouw Het kan niemand zijn ontgaan: de eerste beelden van het langverwachte Grotiusgebouw, de nieuwe rechtenfaculteit. Het luxe en moderne karakter straalt er vanaf. Menig student zal jaloers geweest zijn bij het aanzien van deze foto’s, vooral zij die de rest van hun studie in de Thomas van Aquinostraat moeten doorbrengen. Bovendien blijkt Het Gerecht ook nog luxer te zijn dan De Refter, het eten wordt recht voor je neus bereid.

2. Demonstratie leenstelsel Iedereen die zelf niet naar het Malieveld afreisde om te protesteren tegen het leenstelsel, was ongetwijfeld benieuwd naar een impressie van deze demonstratie. Aankomende studenten maakten een gezamenlijke vuist en vertoonden op spandoeken en bordjes de grappigste anti-leenstelselwoordgrappen die ze konden bedenken. Emile Roemers volmoedige en optimistische lach sprak bovendien boekdelen. Helaas lijkt het allemaal van weinig nut te zijn geweest, de Tweede Kamer stemde alsnog in met het voorstel.

1. Doornroosje Try-out Na 44 jaar aan de Groenewoudseweg, werd Doornroosje nieuw leven ingeblazen met een nieuwe locatie op het Stationsplein. ANS woonde de eerste show bij en schoot prachtige beelden. Dat belooft veel goeds voor de komende optredens. De  sneakpreview van Doornroosje was al mooi om te zien, maar de beelden zijn des te beter als daarin te zien is waar Doornroosje voor bedoeld is: grote feesten en veel muziek.

 

 

 

'De dag die je wist dat zou komen is eindelijk hier.' Vandaag vindt op het Malieveld in Den Haag de grote studentendemonstratie tegen het leenstelsel plaats. Dat het wetsvoorstel voor het 'schuldenstelsel' al door de Tweede  Kamer is mag de pret niet drukken. Op het Facebook-evenement van de manifestatie hebben inmiddels vijfduizend studenten aangegeven aanwezig te zullen zijn. Zal de opkomst daadwerkelijk zo hoog zijn? ANS reist af naar het Malieveld en houdt een liveblog bij. Zo blijf je ook als je niet met een spandoek in de weer bent gegaan, op de hoogte. Tekst: Annemarie Verschragen en Marit Willemsen 12.45 Daar sta je, euh loop je dan. Ruim honderd studenten, afkomstig van ROOD, de jongerenafdeling van de SP en het Jongeren Organisatie Beroepsonderwijs (JOB) hebben zich verenigd in een protestmars vanaf station Hollands Spoor naar het Malieveld. 13.30 Op het eerste gezicht zijn er vooral veel scholieren aanwezig die toegeschreeuwd worden met populistische leuzen. Een debat gaat van start. Voorstanders worden uitgejouwd terwijl Rog van het CDA met luid gejuich wordt ontvangen: 'iedereen moet vrij te kunnen zijn om te studeren en deze partijen nemen dit jullie af! Ik doel vooral op de zogenaamde studentenpartijen D66 en GroenLinks. 13.40 Jasper van Dijk van de SP: 'Vinden jullie dat het motto van D66 voortaan moet zijn: studeren nee, schulden ja?' De debatleider roept op het 'debat' iets minder op de man te spelen. We bevinden ons ondertussen tussen een flyerende communistische partij en een 71-jarige man die mee protesteert: 'Ik ben ook belanghebbend!' 13.45 Nu in het debat: is er ruimte voor de actieve student met het stelsel? Klaver van Groenlinks: 'Zorg dat je dat júist kan blijven doen, niets is belangrijker dan dat.' De oppositie vindt het geen realistisch beeld. Inmiddels begint het te regenen. Veel scholieren vluchten naar een droger onderkomen. 13.50Weer een mooie oneliner van Van Dijk : 'Iedereen die dit stelsel invoert hebben allemaal een basisbeurs gehad, en jullie moeten bloeden!' Rog: 'De Tweede Kamer is akkoord gegaan, de Eerste Kamer moet dit nog eens grondig bestuderen. Ik ben ervan overtuigd, omdat jullie een duidelijk signaal geven, dat dit leenstelsel van tafel gaat. We willen geen leven lang lenen!' Van Dijk roept zelfs nu al op tot een nieuwe demonstratie, als de Eerste Kamer het voorstel gaat beoordelen. Daarmee eindigt het debat tussen de politici. 13.55 Ondertussen vraagt de presentator aan alle vrouwen om zich uit te kleden.  Met dit soort flauwe grappen probeert de presentator de studenten gemotiveerd te houden. 13.59 Michiel Steegers van het JOB spreekt de aanwezige MBO-ers aan. Deze zijn aan het gejoel te horen in hele grote getallen aanwezig.  Het Malieveld reageert dan ook verontwaardigd op het aangehaalde citaat van Bussemaker dat de MBO-student niet wil doorstuderen. 14.02 Veel gejuich op het bericht dat er 'volgens kleine tellingen' meer dan 5000 mensen op het Malieveld staan.  Doordat het halve veld nog leeg is, valt dit echter niet zo op. 14.15  Anti-Jet lied krijgt veel bijval:  'Aja Jetje het was een leuke mop, maar als ik dan moet lenen, weet dan dat ik stop! Studenten: Oleee!!' 14.20Ondertussen zijn er al veel ludieke spandoeken gespot. '(Inves)tering in de toekomst', 'Naar België, ok doei!', 'Jet is een slet' en 'Wie rijk is mag slim zijn'. 14 40  Het is zover: Jet Bussemaker betreedt lachend het podium maar is bijna  niet te verstaan door het luide gejoel. Ze probeert uit  te leggen dat de medezeggenschap beter gaat worden, wijst op indianenverhalen en benadrukt de toegankelijkheid: ' Het Hoger Onderwijs is goed toegankelijk en zal dat blijven!' Haar boodschap komt totaal niet aan door het chaotische geschreeuw. Rookbommen worden afgestoken en de tomaten vliegen door de lucht. 14.50 De demonstratie wordt afgesloten met een luid:  'Weg met Jet, Weg met Jet, Weg met Jet!'  en 'Meer of minder lenen?' 'Minder, minder, minder'. 14.50Studentenvakbond AKKU is ondertussen ook gespot, niet met spandoeken, wel met gele hesjes van de ordedienst. 15.12 De politie is naar eigen zeggen tevreden over de verloop van zaken, het bleef - op enkele tomatengooiers na - rustig. Ook  SP fractievoorzitter Emile Roemer en is blij met het verloop van de middag en lacht breeduit. 'Het ging goed', aldus de politicus. 'Nu moeten we doorpakken, als de Eerste Kamer het voorstel gaat bespreken moeten we hier weer met een paar duizend man verzamelen'.  

 

Volgens ROOD, jong in de SP verkoopt Bussemaker, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, lulkoek over het leenstelsel. Vandaag deelt de jongerenpartij daarom lulkoekjes uit voor de hoorzitting over het leenstelsel, die om 15.00 begint in Den Haag. Merel Stoop, voorzitter van ROOD, vindt het schuldenstelsel niets meer dan een kille bezuiniging op studenten. 'Er moet zeker meer geld uitgegeven worden aan onderwijs, maar haal dat ergens anders vandaan. Op deze manier is het een studienekschot voor veel jongeren.' Tijdens de hoorzitting van vandaag vinden rondetafelgesprekken plaats waarin deskundigen en belanghebbenden samenkomen om het wetsvoorstel voor een leenstelsel te bespreken. Aart Claassens, penningmeester van het Interstedelijk Studenten Overleg, en Tom Hoven, voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond, zullen namens de studenten aanschuiven.