ANS

Studenten en medewerkers kunnen sinds zondag niet meer inloggen bij Dienst Uitvoerig Onderwijs (DUO). Dit is te wijten aan een technische storing bij KPN, meldt DUO. Op dit moment is het onmogelijk om je lening te checken of je leenbedrag te wijzigen. Als alternatief staan er op de site een aantal wijzigingsformulieren, studenten kunnen die op de ouderwetse manier insturen. Het probleem is echter dat deze wijzigingen pas worden doorgevoerd wanneer het systeem op orde is. DUO denkt dat de storing waarschijnlijk tot het einde van de week zal duren. Studenten die voor de maand november hun lening willen aanpassen, hebben waarschijnlijk pech. Wijzigingen moeten namelijk voor aanstaande vrijdag worden doorgegeven. Op de vraag of DUO die deadline niet kan verzetten krijgt ANS geen duidelijk antwoord. 'Het geld voor deze maand is in ieder geval uitgekeerd, we proberen alles zo snel mogelijk op orde te krijgen zodat zich komende maand ook geen problemen meer voordoen', zegt de persvoorlichter van DUO. Update 6 november: Mijn DUO is weer beschikbaar. DUO is nu hard aan het werk om alle wijzigingen te verwerken voor de betaling van november. Illustratie: Jurgen Tesselaar

 

Gisteren dienden Tweede Kamerleden Boris van der Ham (D66) en Anne-Wil Lucas (VVD) namens hun partijen een wetsvoorstel getiteld 'Collegegeldvrij besturen' in. In het voorstel wordt geregeld dat in de wet het ontvangen van een bestuursbeurs wordt losgekoppeld van het ingeschreven staan. Door middel van een contract met de onderwijsinstelling kan de student daarnaast tevens recht houden op bijvoorbeeld studentenhuisvesting. Zo kan de student naar hartelust deelnemen aan het studentenleven zonder formeel studievertraging op te lopen. Het wetsvoorstel kan rekenen op een kamermeerderheid. De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) reageert sceptisch, voorzitter Pascal ten Have: 'Ik vrees dat studenten met een beperking en studenten die door ziekte studievertraging oplopen de dupe worden, aangezien zij uit hetzelfde potje gecompenseerd worden.' De voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) Sebastiaan Hameleers betreurt dat het niet mogelijk is om te lenen tijdens een collegegeldvrij bestuursjaar: 'Ik roep de partijen op om aanvullend te kijken naar extra leenfaciliteiten voor studenten die dat nodig hebben'. Voor de Nijmeegse student zal het voorstel in ieder geval niet opgaan, aangezien het hier verplicht is om tijdens een bestuursjaar een minimaal aantal studiepunten te halen. Om dat voor elkaar te krijgen zal de student toch ingeschreven moeten staan. Ook voor de studenten van andere universiteiten is het maar zeer de vraag of het voorstel de beloofde voordelen brengt. Universiteiten mogen namelijk helemaal zelf weten of zij op basis van het voorstel een dergelijke regeling willen instellen en voor wie deze dan gaat gelden. Ondanks de nadelen zijn het ISO en de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV) enthousiast. Zo enthousiast zelfs dat het in de laatste alinea van het met D66 en VVD gedeelde persbericht niet meer gaat over collegegeldvrij besturen, maar 'collegeldvrij studeren'. Als daar een kamermeerderheid voor is, zijn we pas echt gelukkig.

 

DUO heeft een brief gestuurd naar alle studenten die recht hebben op studiefinanciering, over de nieuwe maatregelen rond fraude met de maandelijkse toelage. Mensen die op een ander adres wonen dan ze hebben opgegeven bij de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA), moeten hun teveel ontvangen stufi terugbetalen en krijgen een boete. Gaan ze herhaaldelijk in de fout, verliezen ze hun recht op studiefinanciering. Daarnaast kan DUO aangifte doen van fraude. Om dit te controleren sturen ze door heel Nederland mensen langs huizen waar vraagtekens bij kunnen worden gezet. In de brief worden een aantal aanbevelingen gedaan voor de stufischoften: geef een verhuizing binnen vijf dagen door aan de gemeente en vergeet niet een verandering van uitwonend naar thuiswonend aan te geven bij DUO. Als er toch boze DUO-mensen voor je deur staan, sluit ramen en deuren en ga onder een tafel zitten. Misschien dat het helpt.

 

Slecht nieuws voor studenten die in het buitenland willen studeren. Eerder waren er al twijfels over het voortbestaan van de Erasmusbeurs. Door nieuwe regels is de Tweede Kamer bang dat het voor veel Nederlandse studenten niet meer mogelijk is om stufi mee te nemen naar het buitenland. Eerder had de student alleen recht had op de meeneembare studiefinanciering wanneer hij van de afgelopen zes jaar minstens drie jaar in Nederland had gewoond. Het Europese Hof veroordeelde deze regel afgelopen zomer echter als indirect discriminerend voor migrerende werknemers. Door versoepeling van de regels wordt het voor kinderen van migranten makkelijker om stufi aan te vragen. Een Poolse student kan al Nederlandse studiefinanciering ontvangen voor zijn studie in Warschau wanneer zijn vader hier een paar maanden werkt. Om de kosten van de meeneembare studiefinanciering te beperken wil minister Bussemaker de meeneembare stufi aan banden leggen. Als het aan haar ligt zijn er straks slechts negenduizend gerechtigden. De verdeling geschiedt dan op het principe van ‘wie het eerst komt, het eerst maalt’. De Kamer is bang dat buitenlandse studenten dan eerder stufi aanvragen dan Nederlandse studenten en stelt hierover vragen, het antwoord volgt binnen een paar weken.

 

We mogen Geert Wilders wel dankbaar zijn. De basisbeurs in de bachelorfase leeft voorlopig nog. Het afschaffen van de studiefinanciering in de bachelorfase was een van de maatregelen waar het Catshuisberaad wel overeenstemming over had bereikt. Zo blijkt uit een document van RTL Nieuws. Het afschaffen van de basisbeurs zou het kabinet 690 miljoen euro opleveren. In ruil daarvoor zou de langstudeerdersboete in 2014 weer ongedaan worden gemaakt, wat 393 miljoen euro kost. Nu het kabinet zijn ontslag aan gaat bieden, is het nog onduidelijk hoe de studiefinanciering haar toekomst tegemoet gaat. Het wetsvoorstel 'Studeren is investeren', dat vandaag in de Kamer zou worden besproken is tot nader order uitgesteld.

 

Een kat in het nauw maakt rare sprongen. Hoewel we dachten dat het CDA zich wel even koest zou houden na de faal van Sybrand Buma over de langstudeerboete, komt Tweede Kamerlid Sander de Rouwe alweer met een plannetje. Ditmaal een soort bindend studieadvies met betrekking tot de stufi. Studenten moeten elk collegejaar een bepaald aantal studiepunten halen, anders kunnen ze de studiefinanciering inleveren. De Rouwe meldt tegenover het Hoger Onderwijs Persbureau: 'We denken erover om bij de regels van het bindende studieadvies aan te sluiten. We weten dat studenten die in hun eerste jaar minder dan dertig punten halen, de eindstreep waarschijnlijk niet bereiken. Tegen hen zou je kunnen zeggen dat ze hun beurs moeten terugbetalen.' De woordvoerder Onderwijs van de Christendemocraten weet nog niet precies op hoeveel punten de drempel moet komen te liggen, maar hij denkt nu aan dertig. Het plan zou zo'n 300 miljoen euro moeten opleveren. Kai Heijneman, voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb), noemt het plan opmerkelijk. 'Hoewel het nog niet helemaal is uitgewerkt lijkt het eigenlijk om hetzelfde idee als de langstudeerboete te gaan. Die kun je met dit plan ieder jaar krijgen, omdat je de studiefinanciering moet inleveren. Bovendien worden studenten met een aanvullende beurs nog harder aangepakt, zij moeten nog meer terugbetalen.' Volgens de LSVb'er is het plan van het CDA niet meer dan een manier om te bezuinigen. 'Ik vraag me af in hoeverre er nog meer prikkels nodig zijn voor de student. Je raakt nu ook al je recht op de OV-kaart kwijt en krijgt maar vier jaar stufi als je te lang doet over je studie.'

 

Uit een brandbrief van studentenpartij Calimero aan de Eerste Kamer blijkt dat veel studenten niet op de hoogte zijn van het wegvallen van de basisbeurs in het vierde bachelorjaar. Dit jaar ontvangen vierdejaarsstudenten nog wel studiefinanciering, maar vanaf 2015 is dat niet meer het geval. De reden dat zittende bachelorstudenten kunnen rekenen op een basisbeurs in het vierde jaar, is omdat de studiefinanciering bedoeld voor de masterfase eventueel kan worden gebruikt voor een vierde bachelorjaar. Met het verdwijnen van de basisbeurs voor de masterfase vanaf 1 september 2015, valt automatisch het geld voor een eventueel vierde bachelorjaar weg. Jet Bussemaker, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, stelt dat wat er niet meer is, ook niet gebruikt kan worden. Ondanks dat de woordvoerder van Bussemaker aangeeft duidelijk te hebben gecommuniceerd naar studentenbonden- en partijen over de nieuwe regeling, zegt het Groningse Calimero zich overvallen te voelen door het wegvallen van de vierdejaarsbeurs. 'Steeds werd door minister Bussemaker herhaald dat voor huidige studenten niets verandert, tenzij ze aan een nieuwe studie (of een vervolg in de zin van een master) beginnen. Wij vinden het heel kwalijk dat dit niet eerder is gecommuniceerd naar huidige studenten, juist omdat dit ook op hen een grote impact heeft', valt te lezen in de brandbrief. Tom Hoven, voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond, zegt de boosheid onder studenten te snappen, maar erkent dat over de regeling wel degelijk is gecommuniceerd door Bussemaker naar de studentenvakbonden. Over een juridische aanvechting tegen de regeling is Hoven sceptisch: 'Bij de langstudeerboete werden de regels ook tijdens het spel veranderd, en dat proces hebben we verloren.'

 

Een op de tien studenten zou niet meer gaan studeren als de basisbeurs verdwijnt. Wanneer het leenstelsel wordt ingevoerd en daarbij de ov-kaart wordt afgeschaft, geldt dit zelfs voor 16 procent van de studenten. Dat blijkt uit onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en het ministerie van Onderwijs. De groep die ondanks de maatregelen gewoon zou gaan studeren, maakt duidelijk andere keuzes. Zo geeft een op de zes studenten aan te kiezen voor een opleiding dichterbij huis als de stufi verdwijnt. Als alleen de ov-kaart wordt afgeschaft, zou de vraag naar kamers juist enorm toenemen. Bijna de helft van de studenten die niet op kamers woont, geeft aan dit wel te zullen doen als gratis reizen niet meer mogelijk is. De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) reageert fel op de cijfers: ‘Bussemaker moet alternatieven voor een leenstelsel op tafel leggen. Wij verwachten dat ze komt met een voorstel dat de toegankelijkheid van het hoger onderwijs verbetert in plaats van sloopt.’ Minister Bussemaker pleit nog altijd voor omzetting van de basisbeurs in een lening en het kabinet onderzoekt mogelijke alternatieven voor de huidige ov-kaart. Eind vorig jaar stelde Bussemaker de invoering van het leenstelsel nog uit, omdat er te weinig steun was in de Eerste Kamer. Ook de afschaffing van de ov-kaart blijkt lastig, inmiddels is in elk geval duidelijk dat studenten tot 2017 gratis kunnen blijven treinen.

 

Het was even verwarrend, maar nu blijkt toch dat Halbe zijn inkorting van het studentenreisrecht, onderdeel van het wetsvoorstel 'Studeren is investeren', moet uitstellen. Dit werd zojuist duidelijk in het debat over het gewraakte wetsvoorstel. Het bleek dat maatregelen omtrent de OV-chipkaart niet per collegejaar kunnen worden ingevoerd, maar slechts per kalenderjaar. Langstudeerders hoeven dus nog niet vanaf komende september te betalen voor hun treinreis. Pas vanaf 1 januari 2013 gaat de maatregel in. Daarnaast nam de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap afstand van het principe van collegegeldvrij besturen. Zijlstra noemde het vreemd dat studenten zich zouden kunnen uitschrijven bij een instelling en toch gebruik zouden kunnen maken van de voorzieningen voor studenten. Verder viel een uitspraak van CDA'er Sander de Rouwe op. De woordvoerder voor het Hoger Onderwijs van de Christendemocraten zei zich altijd verzet te hebben tegen de afschaffing van de studiefinanciering in de masterfase, zoals die was bekokstoofd door de gedoogcoalitie van CDA, VVD en PVV. Het Kamerlid zal zich sterk maken om behoud van de basisbeurs voor masterstudenten onderdeel te maken van het verkiezingsprogramma van het CDA.

 

Begin vóór 1 september aan een studie en het is alsnog mogelijk om tot 13.000 euro aan basisbeurs te ontvangen. Wanneer je al minstens een maand studiefinanciering binnenkrijgt, val je nog onder het oude stelsel en behoud je het recht hierop voor de rest van je bachelor of master. Voor veel studies geldt echter dat de uiterste inschrijfdatum al verstreken is of dat er geen tweede instroommoment in februari is. Mocht dat opgaan voor de studie die je wilt volgen, dan kun je jezelf aanmelden bij een willekeurig gekozen studie en je na een maand weer uitschrijven. Vervolgens kun je na de zomer aan een studie beginnen die je wel bevalt, zonder dat je recht op de basisbeurs vervalt. De groep studenten voor wie deze vlieger opgaat, is helaas niet heel groot. Alleen studenten die momenteel een tussenjaar doen, kunnen profiteren van de maas in de wet, want om je in te schrijven voor een bachelor- of masterstudie heb je respectievelijk een middelbare schooldiploma of een bachelordiploma nodig.

 

Onder de 'nieuwe studenten' waarvoor het schrappen van de basisbeurs geldt, gelden ook de 'nieuwe masterstudenten'. Begin je in 2014 aan een master? Dan ben je de lul en moet je lenen bij DUO. Hoe dat komt? In het regeerakkoord staat dat er een cohortgarantie is, waarbij je niet tijdens je studie de basisbeurs kwijtraakt. Deze garantie is er echter alleen voor de bachelor- en masterfase. Dat betekent dat je door de heren Rutte en Samsom ook als nieuwe student wordt gezien als je in 2014 begint met je master. Overigens vertelde Mark Rutte vanmiddag in het debat over het nieuwe regeerakkoord dat het grootste gedeelte van de besparingen door het leenstelsel zullen terugvloeien in het hoger onderwijs. Helaas kon de VVD'er niet hard maken waar dat geld dan blijft. PvdA-voorman Diederik Samsom deed een beroep op studenten en hun lachspieren. Zijn betoog kwam er op neer dat studenten niet moeten zeuren dat hun geld naar het basisonderwijs gaat in plaats van het hoger onderwijs. Ze moeten 'solidair zijn met het voortgezet onderwijs en basisonderwijs', want 'daar hebben ze zelf ook gezeten'. Wat fijn dat de student van nu de rekening krijgt gepresenteerd voor toekomstige generaties.

 

Studenten klagen steen en been over overheidsmaatregelen, het dreigende gebrek aan studiefinanciering en de stijgende kamerprijzen. Het blijkt echter dat de gemiddelde student onzorgvuldig met zijn geldzaken omgaat en daardoor honderden euro's per jaar misloopt. Dit meldt NOS op 3. Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) deed onderzoek onder 3000 studenten en kwam met een paar opvallende conclusies. Zo zijn er maar liefst 120.000 studenten die geen zorgtoeslag ontvangen, terwijl ze hier wel recht op hebben. Daarnaast doet 12 procent van de studenten geen belastingaangifte en laat hierdoor geld bij de Belastingdienst liggen. Zo kun je, als je geen studiefinanciering meer ontvangt, je studiekosten aftrekken van de belasting. Dit is opmerkelijk, omdat ruim eenderde van de studenten leent bij DUO. De meesten hebben dit niet eens nodig, een kwart van alle studenten 'leent om lekker en relaxed te kunnen leven. Ze lenen dan gemiddeld 365 euro per maand, wat resulteert in een gemiddelde studieschuld van 17.500 euro. Dit terwijl de gemiddelde student 4.500 euro op een spaarrekening heeft staan. Wij adviseren om in de komende tentamenperiode dus nuttig te soggen en te zorgen dat je krijgt waar je recht op hebt. Scheelt toch weer wat biertjes.

 

Het is weer tijd voor een studentenprotest tegen de plannen van minister Jet Bussemaker, zo vond de Algemene Studentenvereniging Amsterdam (ASVA). Woensdag 12 juni organiseren zij een actieop de Dam met als titel '3x NIKS'. De student wordt immers kaalgeplukt: geen huis, geen geld, geen OV. Vorige week bleekdat de gemiddelde Amsterdammer 493 euro per maand betaalt aan kamerhuur. De afschaf van studiefinanciering zal vooral de minder bedeelde student treffen en reizen met het ov zal een extra kostenpost worden op de toch al magere balans van de gemiddelde student. Momenteel staat de teller van deelnemers aan het facebook-evenement slechts op 119. Michiel Stapper, voorzitter van de ASVA: 'Het zal niet gaan om het aantal mensen dat komt, maar vooral om de actie die gevoerd gaat worden.' Wat er precies gaat gebeuren, houdt hij echter nog even geheim. Met de toepasselijke hashtag#vanjetje kan iedereen op de hoogte blijven van het scanderen en zwaaien met spandoeken.

 

De aanvullende beurs voor studenten met onvindbare of weigerachtige ouders staat op de tocht. Waarom moet de oppositie een stokje steken voor dit beleid? ‘Het kabinet overschrijdt een morele grens.’ Tekst: Mickey Steijaert Stel: je krijgt geen cent van je ouders en ontvangt geen aanvullende beurs om dit gemis te compenseren. Het is een financiële strop waar studenten met weigerachtige of onvindbare ouders mee worstelen. Voor dergelijke gevallen bestaat momenteel nog een pleister op de wond. Middels een ingewikkelde procedure kan een student ervoor zorgen dat het inkomen van zijn vader, moeder of beide ouders buiten beschouwing wordt gelaten bij het bepalen van de aanvullende beurs. Hierdoor kan er maandelijks een extra bijdrage van DUO op de bankrekening worden bijgeschreven. Tenminste, zo is het nu. Als het aan Jet Bussemaker, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap ligt, verdwijnt deze regeling vanaf medio 2014. De reden: ‘vereenvoudigingen’. ‘We willen af van studenten die doen alsof ze geen contact meer met hun ouders hebben en onterecht een beurs krijgen. De controle op misbruik kost veel geld’, zei de minister desgevraagd. Om precies te zijn is de overheid door de administratie 33 miljoen euro kwijt. Een flinke smak geld, maar relatief een schijntje vergeleken met de honderden miljoenen die met het leenstelsel en de ov-regeling zijn gemoeid. In de Kamer heerst weinig enthousiasme voor de afschaffing. Zowel het CDA, D66 als GroenLinks, partijen die in de Eerste Kamer de doorslag moeten geven, hebben al afstand genomen. Bussemaker heeft intussen aangegeven opnieuw onderzoek te doen en na te denken over een uitzonderingsregeling voor ‘schrijnende gevallen’. De oppositie moet echter voet bij stuk houden en zorgen dat deze maatregel volledig van tafel wordt geveegd, want het gaat ten koste van een groep studenten die de aanvullende beurs juist hard nodig heeft. Niet voor Jan en alleman De meeste aanvragen met betrekking tot de procedure komen op het bord terecht van de studentendecanen. Een daarvan is André Bartels, studentendecaan aan de RU. ‘“Weigerachtige ouders” is een volstrekt onjuist gekozen term’, bepleit hij. ‘Dat klinkt alsof ouders geen zin hebben om te betalen.’ Het is echter veel gecompliceerder dan dat. ‘De zaken variëren van seksueel misbruik tot ouders die in de gevangenis zitten.’ Om de frauderende gevallen te filteren moeten studenten zich door een bureaucratische rompslomp wurmen om aan te tonen dat er echt geen contact meer is met de ouder of dat er sprake is van een ernstig, structureel conflict. Op basis van zes verschillende voorwaarden, gestaafd met brieven en verklaringen van officiële instanties, kan aanspraak worden gemaakt op de uitzonderingspositie. Deze procedure kan in totaal twee tot drie maanden duren. Bartels: ‘Vaak ontbreken de stukken om de zaak hard te maken. Een dossier is goed, hoe cru dat ook klinkt, als er zich dermate ernstige situaties hebben voorgedaan, dat justitie erbij betrokken is geweest. Je begint echt niet zomaar aan de hele procedure.’ Kwetsbare groep Dat blijkt wel uit het feit dat slechts bij 17.500 scholieren en studenten in Nederland het inkomen van een ouder niet wordt meegerekend. Voor zo’n kleine groep is 33 miljoen euro op het eerste gezicht een absurde investering. Dat vond ook oud-staatssecretaris Halbe Zijlstra. Het idee om de procedure af te schaffen kwam twee jaar geleden al uit zijn koker. Hij stelde onder andere dat studenten zelf verantwoordelijk zijn voor de relatie met hun ouders en zag hierin geen taak voor de overheid, waarmee hij de zaak bagatelliseert. Olaf Ifzaren, derdejaars student Rechten, heeft een conflict met zijn vader. Als een alimentatieaanvraag is afgerond, maakt hij aanspraak op de beurs. Hij illustreert: ‘Wat kan ik er aan doen dat mijn vader zo’n kluns is. Ik zie niets van hem, geen geld en hemzelf ook niet. Ik heb geen vaderfiguur, waarom word ik daarop afgerekend?’ Een ander argument van Zijlstra is dat de regeling oneerlijk is tegenover andere studenten. Wanneer ouders bijvoorbeeld om principiële redenen weigeren mee te betalen aan de studie, ontvang je immers geen aanvullende beurs. Kai Heijneman, voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond, reageert: ‘Het is natuurlijk onmogelijk om de regel op te rekken voor deze studenten, dan gaat elke ouder zeggen: “ik betaal niet meer mee”. Het is echter onzin om daarom de regeling maar af te schaffen. Studenten met een onvindbare of echt weigerachtige ouder missen een vangnet. Dat maakt ze extra kwetsbaar.’ Symboolpolitiek Op de site van DUO staat doodleuk dat studenten die buiten de boot vallen wel kunnen bijlenen. Zonder vangnet is dit echter een behoorlijke stap om te nemen. Ifzaren: ‘Het is raar dat zo’n logische regeling ter discussie wordt gesteld. Voor de mensen met twee ouders met een laag inkomen is er een extra beurs zodat ze niet bij hoeven te lenen. Waarom zouden studenten uit eenoudergezinnen met feitelijk dezelfde draagkracht buiten deze regeling gehouden moeten worden?’ ‘Een voorwaarde voor de invoering van het sociaal leenstelsel is dat het hoger onderwijs voor iedereen toegankelijk moet blijven’, vult Bartels aan. ‘Het is dan heel gek om de extra studiefinanciering juist voor de allerzwaksten onbereikbaar te maken.’ Heijneman gaat nog een stap verder: ‘Met deze maatregel overschrijdt het kabinet een morele grens.’ In de brief aan de Kamer waarin ze de onderwijsmaatregelen toelicht, benadrukt Bussemaker dat het onderwijs toegankelijk moet blijven voor alle inkomensgroepen en dat daarbij wordt gerekend op een geldelijke bijdrage van de ouder. Als die steun om ernstige redenen niet wordt gegeven, wordt die toegankelijkheid echter niet gewaarborgd. Dat is een te dure prijs voor een administratieve vereenvoudiging. Wil Bussemaker zichzelf niet totaal ongeloofwaardig maken, dan moet ze de twijfels van de oppositie aangrijpen om de aanvullende beurs voor deze studentengroep te handhaven. Kijk hier voor de overige artikelen uit de maart-ANS.

 

Mocht je plannen hebben om voor een langere tijd in het buitenland te gaan studeren, dan kom je wellicht makkelijker in aanmerking voor studiefinanciering. Dit komt door een uitspraak van het Europese Hof in een zaak die was aangespannen door de Europese Commissie tegen de Nederlandse staat. Het Hof bepaalde dat de Nederlandse regels omtrent langdurig studeren in het buitenland in strijd zijn met de Europese regelgeving. Om recht te hebben op studiefinanciering in het buitenland, stelt Nederland namelijk de eis dat studenten minimaal drie van de laatste zes jaar in Nederland woonachtig geweest moeten zijn. Deze eis was volgens de Europese rechters discriminerend voor migranten en is daarom van tafel geveegd. Het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) liet bij monde van voorzitter Sebastiaan Hameleers weten tevreden te zijn met het oordeel dat het Europese Hof van Justitie heeft uitgesproken. 'De grenzen moeten open zijn voor iedereen. Voor Nederlandse studenten die in het buitenland willen studeren en voor buitenlandse studenten die hierheen komen.' Afgelopen jaar maakte 8000 studenten gebruik van de regeling, die niet geldt voor kortstondige uitwisselingen of het Erasmus-programma. De regeling heeft namelijk betrekking op studenten die niet (meer) ingeschreven staan bij een Nederlandse onderwijsinstelling.

 

Afgelopen maandag berichtten we dat Zijlstra nog steeds peinst over ingrepen in de studiefinanciering. Eerder meldden media al dat binnen het Ministerie van Financiën werd gepraat over het afschaffen van de basisbeurs en het veranderen van de OV-studentenkaart in een kortingskaart. Nu wordt verwacht dat die plannen weinig steun zullen vinden in de Tweede Kamer, zo blijkt uit een bericht van ScienceGuide. Sander de Rouwe, Tweede Kamerlid voor het CDA, zei vorige week dat zijn partij niet achter een sociaal leenstelsel in de bachelor staat omdat het de koopkracht van gezinnen uit de middenklasse zwaar zal treffen. Eerder waren de PvdA en GroenLinks voorstander, inmiddels krabbelen zij terug. Met de langstudeerdersboete worden studenten genoeg belast, bij het wegvallen van de basisbeurs zouden zij onverantwoord veel schulden opbouwen. Kamerlid voor GroenLinks Jesse Klaver licht toe: 'Kijk, wij zijn nog steeds voor een sociaal leenstelsel. De opeenstapeling van maatregelen, namelijk extra kosten voor een tweede master, de langstudeerdersboete welke ook studenten in schakelprogramma's treft, én het schrappen van de basisbeurs: dat is te veel. Zeker aangezien de coalitie dit weigert terug te investeren in hoger onderwijs.' De SP was altijd al tegen het idee. Hierdoor blijven de VVD en D66 alleen over, wat de kans op drastische wijziging van het stelsel minimaal maakt.

 

Het congres van GroenLinks maakte studiefinanciering als sociaal leenstelsel onhaalbaar voor de Paars Plus coalitie die rondom het voorstel was geconstrueerd. Nu verklaart vice-president Maxime Verhagen (CDA) geen heilige huisjes te hebben in de aanloop naar nieuwe bezuinigingen. 'Dat klinkt hoopgevend,' zegt Jasper van Dijk (SP). 'Mogelijkheid tot wijziging zou zeker moeten gelden voor de studiefinanciering.' De beslissing van het GroenLinks-congres om vanaf nu in te zetten op een studietax geeft de SP nieuwe mogelijkheden. 'Dit soort voortschrijdend inzicht kunnen wij alleen maar toejuichen,' aldus Van Dijk tegen Scienceguide. De SP hoopt nu het CDA zover te krijgen de stufi in de masterfase te redden en de beoogde bezuinigingen te bereiken met bijvoorbeeld een eerlijke aanpak van de hypotheekrenteaftrek. Het plan volgt op de zware kritiek die het sociaal leenstelsel te verduren kreeg van het bedrijfsleven en verschillende belangenverenigingen in de bèta-tech sector, naast tegenstand van onder meer PVV en SP. Zij begrijpen niet dat in een tijd van economische achteruitgang het de bèta-student moeilijk gemaakt wordt om een in die sector meestal meerjarige master te volgen. Van Dijk ziet niet alleen voordelen voor de Nederlandse student, maar ook voor Verhagen zelf: 'In studentenkringen zal men niet gauw uitgepraat raken over "die dag in 2012" waarop het CDA weer koos voor studenten.'

 

Amper 72 uur na de indiening van het wetsvoorstel van minister Jet Bussemaker is het gestrand op de onderhandeltafel. Maandagavond werd duidelijk dat het leenstelsel niet op steun hoeft te rekenen van D66 en GroenLinks. Inmiddels is er weinig hoop dat het voorstel in de Eerste Kamer nog zoden aan de dijk zal krijgen. Voor studenten blijft het hierdoor nog langer onzeker wat er gaat gebeuren met hun stufi. De gemiddelde student die zijn master bij elkaar moet lenen, zal 3300 euro extra studieschuld krijgen. Wanneer je pas in 2015 met je bachelor kunt beginnen, zul je zelfs 15.000 euro extra onecht geld van je bankrekening af moeten schrijven, en dat terwijl de gemiddelde student al een schuld van 15.000 euro maakt. Voorzitter van de LSVb Jorien Janssen: 'Studenten zitten al tijden in onzekerheid over het wel of niet krijgen van studiefinanciering. Dat moet een keer afgelopen zijn. Wat ons betreft gaat het leenstelsel nu definitief van tafel en staan studenten niet langer in de wacht.' Ruud Nauts, voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) voegt daaraan toe: 'Onbegrijpelijk dat de studenten wederom in grote onzekerheid zitten. Aan het begin van je studie maak je een studieplan, maar hoe kun je plannen maken als alle duidelijkheid ontbreekt?' Volgens Nauts kan Bussemaker op dit moment maar één juiste stap zetten: het wetvoorstel dit maal wél op tijd intrekken.

 

Goed nieuws voor geslaagden die voordat ze gaan studeren, eerst een tussenjaar willen gaan doen. Met een simpele truc ontvangen zij toch studiefinanciering, als ze pas in 2015 aan hun studie beginnen. Dat meldt NOS. Via een omweg kunnen zij de nieuwe regeling ontwijken en alsnog vier jaar stufi ontvangen. De truc werkt als volgt: schrijf je per 1 september 2014 in en voor 1 oktober weer uit. Je betaalt dan een maand collegegeld, maar valt een jaar later nog wel onder de oude regeling van het leenstelsel. Het moment waarop je je inschrijft, bepaalt namelijk onder welke regeling je valt. Als je dan in 2015 begint met studeren, krijg je gewoon vier jaar lang een basisbeurs, goed voor zo'n 10.000 euro. Tel uit je winst. Deze regeling is nog niet definitief, dus aankomende studenten kunnen beter nog even wachten voordat ze hun backpack uit de kast halen. Ook studenten die hun bachelor hebben afgerond kunnen, zoals het er nu naar uitziet, gerust een tussenjaar nemen en in 2015 nog studiefinanciering ontvangen. DUO bleek na een telefoontje zelf niet op de hoogte te zijn van deze maas in de wet en heeft hier vanmiddag overleg over. Volgens een woordvoerder van minister Bussemaker vallen studenten die er komend jaar achter komen dat ze toch een verkeerde studiekeuze hebben gemaakt, ook niet onder de nieuwe regeling van het leenstelsel.

 

Iedere maand rakelt ANS herinneringen op door een artikel uit de archieven te plukken. Deze week in de nostalgische rubriek: Student, ontwaakt! Met de studentendemonstratie voor de deur, blikt ANS terug op het protest tegen de afschaffing van de studiefinanciering voor de master. Na de lage opkomst tijdens deze landelijke actie, schreef ANS een opinieartikel over het stervende studentenactivisme. Destijds vroeg men zich af of studenten actiemoe waren of het nut van demonstreren niet inzagen. Twee jaar later demonstreert studentenland tegen de invoering van het leenstelsel. Op het Facebook-evenement van Stop het Leenstelsel hebben meer dan 4700 mensen aangegeven naar het Malieveld af te reizen. Keert het studentenactivisme terug in de samenleving? Dat zullen we morgen zien. Lees hier het artikel uit de juni-ANS van 2012:

Student, ontwaakt! Studentendemonstraties stellen al jaren weinig meer voor. Met harde maatregelen in het vooruitzicht is het cruciaal dat het protest nieuw leven wordt ingeblazen. Studenten moeten het heft en het spandoek weer in eigen hand nemen. Tekst: Rik van Hulst en Mickey Steijaert Een GeenStijl-journalist kijkt smalend de camera in. ‘Vandaag is de lente begonnen. Wat kun je nou beter doen op deze prachtige dag dan eens fijn een stukje te gaan wandelen tegen de plannen die het kabinet heeft met jouw studiefinanciering?’ Het is 20 maart 2012. Tijdens de landelijke actieweek tegen het plan om de studiefinanciering in de masterfase af te schaffen lopen studenten een protestmars van het station naar de Grote Markt in Nijmegen. Met zijn spottende opmerkingen snijdt verslaggever Tom Staal een heikel punt aan. Waren in december 2010 nog 1500 studenten in Nijmegen op de been tegen de langstudeerboete, nu zijn het er nog geen vijfhonderd. De daaropvolgende vrijdag komt bij de afsluitende landelijke demonstratie in Amsterdam amper het dubbele aantal opdraven. Staal vraagt zich terecht af of studenten actiemoe zijn en wellicht het nut van protesteren niet meer inzien. Dat studenten tegenwoordig massaal kiezen voor een middag op het terras in plaats van te denken aan hun toekomst is een pijnlijke constatering. Juist nu met de bezuinigingen een ware aardverschuiving plaatsvindt binnen het hoger onderwijs is het cruciaal dat studenten opstaan uit hun luie stoel en de straat op gaan. Occupy collegezalencomplex Begin jaren negentig vond de laatste harde studentenactie in Nijmegen plaats. Als reactie op mogelijke bezuinigingen op de studiefinanciering en afschaffing van het medebeslissingsrecht van studenten werd de aula ingenomen en het collegezalencomplex ruim een week bezet. Deze grootschalige acties leidden tot openbare onderhandelingen met het College van Bestuur van de RU. Uiteindelijk werd de afschaffing van het medebeslissingsrecht tegengehouden. In een artikel in het ANS van oktober 2009 verklaarden studentenvakbonden de sindsdien afgenomen actiebereidheid nog door het gebrek aan harde maatregelen. Dit gaat nu niet meer op. Na de invoering van de langstudeerboete dreigt ook de basisbeurs te sneuvelen. Door de val van het kabinet zijn deze plannen van tafel, maar het is zeer waarschijnlijk dat na de verkiezingen in september het hoger onderwijs alsnog op de schop gaat. ‘We verwachten dat de gehele studiefinanciering verdwijnt in 2013’, zo liet Sebastiaan Hameleers, voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg, eerder al optekenen op ANS-Online. In dat licht bezien is het treurig dat afgelopen maart zoveel minder studenten op de barricades stonden dan in de jaren negentig. Aan de organiserende partijen ligt het niet. Zowel toen als nu werden studenten intensief warm gemaakt met collegepraatjes en een inlichtingscampagne. Aangezien de huidige vakbonden daarnaast gebruik maken van sociale netwerksites om het bereik van acties te vergroten moet een opkomst van duizenden studenten haalbaar zijn. Pretprotest Waarom komen studenten amper op voor hun rechten? De vraag is of zij het nut van protesteren nog inzien. Met de demonstraties van 2010 werd het uiteindelijke doel niet bereikt, de langstudeerboete bestaat per slot van rekening nog. Toch hebben de protesten effect gesorteerd. ‘Als we niet in diverse steden de straat op waren gegaan, dan hadden we in de bachelor en masterfase samen slechts een jaar mogen uitlopen. Nu is dit verlengd naar twee jaar’, aldus Pascal ten Have, voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond. ‘Protest is essentieel. Je kunt wel een petitie tekenen, maar die leggen bewindslieden naast zich neer. Een grote groep demonstrerende studenten ga je echter niet zomaar uit de weg.’ Gerbert Kraaykamp, hoogleraar Sociologie aan de RU, vermoedt dat de actievoerder niet alleen gaat demonstreren uit protest, maar ook om een leuke middag te hebben. ‘Gezellig naar Amsterdam gaan en na afloop nog een biertje drinken met zijn allen’, illustreert de socioloog. Tegenwoordig zijn er veel alternatieven om je tijd aan te besteden. ‘In de jaren zeventig was een uitje naar Den Haag op zichzelf al leuk. Nu moet het echt iets bijzonders worden, willen mensen nog komen.’ Deze theorie gaat in ieder geval op voor de protesten van 20 maart. Genieten van het lekkere zonnetje was voor veel studenten blijkbaar een betere tijdsbesteding. Dit heeft ertoe geleid dat vakbonden steeds meer aandacht moeten besteden aan de amusementswaarde van de acties. Zo werden op het Malieveld in 2011 actievoerders en verdwaalde festivalgangers niet alleen vermaakt door interessante sprekers, maar was ook DJ Jordy aanwezig om de menigte bezig te houden. Dat een hele circusact nodig is om studenten naar een protest te lokken is bespottelijk, de ernst van de maatregelen zou op zichzelf reden genoeg moeten zijn om de stad op stelten te zetten. Daar komt bij dat een demonstratie waarbij iedereen bier zuipt op You’ve gotta fight for your right to party minder indruk zal maken in Den Haag dan een serieus protest. Demonstreren kan concrete resultaten opleveren, maar daarvoor is een massale opkomst noodzakelijk. Dat die opkomst uitblijft is met de dreigende maatregelen in het achterhoofd alarmerend. Een regeling als de afschaffing van de basisbeurs zou de uitwonende student 3200 euro per jaar kosten. Ook andere besluiten als de inperking van het OV-recht kunnen de student hard in de portemonnee raken. Er zijn geen excuses voor degenen die het af laten weten. Een vrije middag opofferen kan bepalend zijn voor jouw studie en ook voor anderen het verschil maken. Wanneer er opnieuw draconische maatregelen op de Haagse vergadertafel liggen moeten studenten in actie komen. Gebeurt dit niet, dan zal de student zijn inactiviteit berouwen.