ANS

Vandaag nam De Pers de studieschuld van studenten onder de loep en kwam tot een verbijsterende conclusie. Bij studenten die een even hoge studieschuld hebben, maar waarvan hun studiefinanciering in een ander jaar stopt, kan een verschil in terugbetaling van duizenden euro's optreden in vijf jaar tijd. Reden daarvoor is het rentepercentage dat wordt vastgesteld bij het jaar dat iemand voor het eerst geen recht meer heeft op studiefinanciering. De krant illustreert deze constatering met een voorbeeld: voor studenten met een studieschuld van 61.500 euro die in twee verschillende jaren voor het eerst geen recht meer hebben op studiefinanciering en vijf jaar wachten met terugbetalen, zal het verschil in het uiteindelijke bedrag dat terugbetaald moet worden rond de 3300 euro liggen. De krant pleit voor verandering van het systeem, omdat volgens hen alles erop wijst dat studenten nog meer gaan lenen. Het Ministerie van OCW is niet van plan om van deze manier van renteberekening af te stappen. Zij noemen de relatief lage rente, de eenvoud en de zekerheid van het huidige systeem als redenen om niets te veranderen. Update: Anne-Wil Lucas, Tweede Kamerlid voor de VVD, gaat binnenkort aandacht vragen voor de loterij die het terugbetalen van de studieschuld is. Ze wil tijdens de behandeling van het wetsvoorstel 'Studeren is investeren', waarschijnlijk in april, van Zijlstra weten of het niet eerlijker is om het gemiddelde van de rentepercentages tijdens het opbouwen van de studieschuld te nemen. Ook PvdA-Kamerlid Tanja Jadnanansing en SP'er Jasper van Dijk willen opheldering. Van Dijk vraagt zich af waarom het percentage niet jaarlijks wordt aangepast in plaats van eens in de vijf jaar. Opvallend is wel dat de Kamerleden nu pas tot deze vragen komen, het systeem bestaat immers al twintig jaar.

 

Mocht je meer studieschuld willen aflossen dan per maand verplicht, dan kom je van een koude kermis thuis. DUO blijkt namelijk niet in staat om deze gelden te verwerken. De dienstverlening aan de (oud-)student verbeteren door het makkelijker te maken om studieschuld af te lossen was één van de punten in het gedrocht dat 'Studeren is Investeren' heet. Op vragen (.pdf) hierover van PvdA-woordvoerder Hoger Onderwijs Jadnanansing, gaf Zijlstra aan dat studenten desgewenst op eenvoudige wijze meer kunnen aflossen dan de verplichte betaling, door een bedrag op de rekening van DUO te storten. DUO zelf blijkt echter niet in staat om een dergelijk afbetalingssysteem in gang te zetten. Het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap erkent deze incapabiliteit maar stelt schuldenaren gerust dat de ambitie toch in kaart wordt gebracht, en het vanaf 2015 kan zijn gerealiseerd.

 

Gistermiddag trapte het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) de landelijke campagne 'Wie betaalt de rekening?' af op de campus van de TU Delft. Het ISO onthulde samen met de universiteit en vakcentrale MHP de Nationale Studieschuld Teller. Deze teller zal de komende week vanaf het bedrag van 5.800.000.000 euro (de totale nationale studieschuld op dit moment) 17 euro per seconde oplopen - dat is volgens het ISO het bedrag dat er per seconde aan studieschuld bijkomt. Met de teller wil het ISO de hoge studieschuld onder studenten zichtbaar maken. Door alle maatregelen van Zijlstra, zoals de langstudeerboete en het afschaffen van de basisbeurs in de master, zal de schuld snel veel hoger worden en daartegen protesteert het ISO. De organisatie is van mening dat het eenzijdig verhogen van de rekening van studenten niet langer door kan gaan en waarschuwt voor de toenemende ontoegankelijkheid van het hoger onderwijs. Daarom roept zij op tot actie. In de week van 19 t/m 23 maart organiseren het ISO, de LSVb en diverse lidorganisaties acties. Zo zal AKKU op 20 maart een demonstratie in Nijmegen houden. De petitie tegen de hoge studieschuld kan hier worden getekend, meepraten kan hier.

 

Dit weekend maakte DUO bekend dat het rentepercentage op je studielening vanaf januari 2012 is vastgesteld op 1,39 procent. Dat is het laagste percentage sinds 1992. Ieder jaar wordt de rentestand opnieuw berekend. Nadat je studiefinanciering stopt, betaal je vanaf de maand januari vijf jaar lang het rentepercentage dat voor dat jaar is vastgesteld. Studenten die in 2011 voor het eerst geen studiefinanciering meer ontvangen betalen dus vijf jaar lang 1,39 procent rente over hun studieschuld. Vorig jaar was de rente al relatief laag, 1,5 procent. Dat is wel eens anders geweest. In 2008 bedroeg het 4,17 procent bovenop je studieschuld en in 2001 lag het rentepercentage zelfs op 5,18 procent. De rente van 1,39 procent telt vijf jaar voor iedereen die in 2011 voor het eerst geen studiefinanciering meer ontving. Omdat het percentage voor vijf jaar wordt vastgezet, geldt dit ook voor iedereen wiens studiefinanciering in 2006 of 2001 stopte. Voor deze groep wordt in 2016 een nieuwe rente vastgesteld. Als je volgend jaar voor het eerst geen studiefinanciering meer ontvangt, krijg je te maken met een ander percentage. Ook wanneer je wel studiefinanciering ontvangt betaal je al rente over je schuld. Hoe hoog dat percentage is, wordt ieder jaar opnieuw bepaald.

 

Vanaf 1 januari 2012 kunnen afgestudeerden het terugbetalen van hun studieschuld tijdelijk stopzetten door een aflosvrije periode aan te vragen. Komt het even niet uit om maandelijks een smak geld terug over te maken aan DUO, dan kan je dat nu tot maximaal vijf jaar uitstellen. Je hebt geen recht op de aflosvrije periode wanneer je onterecht gebruik hebt gemaakt van je OV-studentenkaart of betalingsachterstanden hebt bij het terugbetalen van je studieschuld. Ook de regels over het terugbetalen naar draagkracht veranderen per 1 januari 2012. Tot op heden was het zo dat je een wettelijk maandbedrag betaalde en bestond de mogelijkheid om af te lossen naar ratio van het inkomen. Vanaf nu betaal je automatisch naar draagkracht als dat in je voordeel is. Daar staat tegenover dat het inkomen van je partner gaat meetellen bij het berekenen van de draagkracht, waar dat onder de vorige regel niet het geval was. Iedereen die na 1 september 2009 voor het eerst studiefinanciering ontving, valt onder de nieuwe regeling.

 

ANS-Online kijkt in het weekend over ’s lands grenzen en brengt je buitenlands studentennieuws. Deze week: Een oproep van Obama President Barack Obama is in het verkiezingsjaar 2012 begonnen met een charmeoffensief voor studenten. In zijn wekelijkse videoboodschap roept hij het Amerikaanse congres op om de toegankelijkheid van het Amerikaanse hoger onderwijs niet in het geding te laten komen. Het is niet verrassend dat Obama deze oproep doet. Afgelopen zomer werd bekend dat de studieschulden van Amerikaanse studenten de pan uitrijzen. Het bedrag dat geleend wordt aan studiebeurzen is in Amerika hoger dan het bedrag dat wordt geleend door middel van een creditcard. De totale studieschuld is inmiddels opgelopen tot meer dan een biljoen dollar. De rente op de leningen in de VS is op dit moment 6,8 procent. Dat is nogal een verschil in vergelijking met Nederland, waar DUO op dit moment een rentepercentage van nog geen anderhalve procent rekent. Obama wil nu de de speciale onderwijsbelastingen voor de middenklasse vermeerderen, het aantal leer-werkbanen vergroten en ervoor zorgen dat de rente niet verder stijgt. Hij stuit daarbij op verzet van de oppositie, want de Republikeinen zijn tegen verdere onderwijssubsidiëring door de overheid. Obama's waarschijnlijke tegenstander bij de aankomende verkiezingen, Mitt Romney, liet eerder al weten geen heil te zien in een verdere steun voor studenten door de federale overheid. Bekijk hieronder de videoboodschap van president Obama.

 

ANS-Online kijkt in het weekend over ’s lands grenzen en brengt je buitenlands studentennieuws. Deze week: Alsmaar stijgende studieschulden. Studieschulden in de Verenigde Staten, ze zijn het afgelopen jaar de pan uitgerezen. Deze week bereikte de nieuwe studentenschuld een dieptepunt, de schulden van Amerikaanse (oud-)studenten zijn op dit moment meer dan 1 biljoen. Een immens bedrag, maar het is wellicht nog zorgelijker dat een stijgend aantal alumni de schuld niet terug kan betalen. Zo'n 11 procent van de alumni heeft zijn of haar schuld op dit moment nog niet afbetaald, terwijl dat wel moest. Een fikse stijging ten opzichte van 2003, toen dat nog zes procent was. De crisis laat dus nog steeds haar sporen na, zo zien we. Doet men er daar dan niets aan? Jawel, de Amerikaanse overheid is al lang aan het kijken wat er moet gebeuren om ervoor te zorgen dat het aantal en de hoogte van de studieschulden daalt. Eerder deed president Obama middels een videoboodschap al een oproep. Hij wil dat de rente op studieleningen niet stijgt, hoewel het in de verwachting ligt dat het rentepercentage op de zogenaamde Stafford loans per 1 juli verdubbelt naar 6,8 procent. Ter vergelijking: bij DUO variëert de lening al jaren tussen de 0,6 en 4 procent. Het Amerikaanse congres sprak deze week over de maatregelen en er is nog steeds grote verdeeldheid. De Republikeinen willen niet dat de overheid zich veel bemoeit met de rente op leningen, die moet zoveel mogelijk vrij komen te liggen en kan dus best stijgen. Democraten vertellen juist het andere verhaal, een aantal congresleden zou zelfs het rentepercentage willen bevriezen op 4 procent en wil bovendien een terugbetalingsregeling op basis van de hoogte van het inkomen. Of dat er ook gaat komen is de grote vraag, hoewel haast is geboden. Voor 1 juli moeten eventuele nieuwe plannen zijn doorgevoerd, anders wordt het rentepercentage verdubbeld.

 

Met het verdwijnen van de basisbeurs in het vooruitzicht, kan de studieschuld voor studenten oplopen tot duizenden euro's. Bij de wedstrijd van het beste zorgidee van Nederland kwam Tjarko Rookmaker, bedrijfsadviseur e-business, met een idee. Volgens hem is het goed als studenten hun studieschuld aflossen met sociale zorgdiensten. Hiermee won Rookmaker de ONVZ vakprijs. Studenten met een schuld zouden nu via hulp in de sociale huiszorg dit bedrag kunnen aflossen. Volgens Rookmaker kunnen deze studenten nu een bepaald soort credits opbouwen door het helpen in bejaardenhuizen. Dit idee is door de jury van de wedstrijd uitgeroepen tot goed uitvoerbaar en hiermee heeft Rookmaker 2500 euro gewonnen. De competitie is door zorgverzekeraar ONVZ georganiseerd. Rookmaker gaat, zoals hij in het filmpje hieronder zegt, aan de slag om het plan te verwezenlijken. http://www.youtube.com/watch?v=98CBXOnaJ6E

 

Worden hier in Nederland alsmaar nieuwe regels voor het aflossen van de studieschuld bedacht, een in 2009 afgestuurde Canadese student draait zijn hand er niet voor om. Alex Kenjee heeft in de tijd dat hij Rechten studeerde aan de universiteit van Toronto een schuld van 190.000 dollar opgebouwd. Nadat hij een deel had terugbetaald, bracht hij het resterende bedrag van 114.460 dollar in contanten naar de Scotiabank waar zijn lening liep. De student zegt jaren te hebben moeten ploeteren om het bedrag, dat omgerekend op ruim 90.000 euro neerkomt, te kunnen aflossen. Het had echter nog wel wat voeten in aarde. Op de website van The Daily Finance vertelt Kenjee dat de directie van de Royal Bank hem weigerde het geld op te nemen. 'Ze zeiden dat ik moest betalen om het te laten transporteren in een gepantserde vrachtwagen.' Uiteindelijk heeft Kenjee de transportkosten weten te ontwijken, maar moest hij wel drie dagen wachten voordat hij de flappen op kon halen. Toen hij de dollars eenmaal in bezit had reageerde het personeel van de Scotiabank niet veel anders dan de Royal Bank, want toen hij zijn tas op de toonbank gooide wilde de manager het geld in eerste instantie niet accepteren. Kenjee geeft toe dat het behoorlijk naïef was van hem. 'Ik heb me van te voren niet beseft wat voor gedoe ik zou veroorzaken door gewoon met cash geld te betalen.'

 

De gemiddelde studieschuld van afgestudeerden die hebben geleend is in de afgelopen tien jaar gestegen van 8.000 naar 15.000 euro. Voor academici ligt dit bedrag momenteel op 17.781 euro. Bovendien is het aandeel afgestudeerden met een studieschuld gestegen: tien jaar geleden had slechts een op de drie hogeropgeleide starters een schuld, nu is dat al de helft. Dat blijkt uit een onderzoek van Elsevier en SEO Economisch Onderzoek. Zij ondervroegen 6.500 afgestudeerden die hun hbo- of universitair diploma in studiejaren 2009-2010 behaalden. De grootste schuldenaars blijken de tandheelkundigen, met een gemiddelde studieschuld van 28.300 euro. Op de tweede plaats volgen de politicologen met 23.600 euro. De universitairgeschoolden met de laagste gemiddelde schuld zijn de theologen. Voor de hbo'ers zijn dit de informatiestudenten respectievelijk de diagnostiekstudenten.

 

Een studieschuld is een grote oorzaak van stress onder jongvolwassenen, zo blijkt uit een nieuwe studie. Jongvolwassenen met een hogere studieschuld vertonen meer symptomen van depressie, blijkt uit de survey die is afgenomen onder Amerikaanse jongeren van 25 tot 31 jaar. Waarom dit precies is, weten de onderzoekers niet. Ze denken dat de studieschuld zoveel stress oplevert, omdat je het afbetalen niet uit kunt stellen. 'Een studieschuld achtervolgt je de rest van je leven, totdat je de lening hebt afbetaald', aldus onderzoeker Katrina Walsemann. Door de komst van het leenstelsel zullen waarschijnlijk meer mensen in Nederland een studieschuld opbouwen. Of dit betekent dat ook de Nederlandse jongvolwassenen over een aantal jaar meer symptomen van depressie vertonen, zal de toekomst uitwijzen.

 

Het registreren van de studieschuld door het Bureau Kredietregistratie (BKR) is voorlopig nog geen goed plan, zeggen studentenorganisaties. Vanochtend riep BKR-voorzitter Peter van den Bosch op tot het melden van studieleningen bij het BKR. Op dit moment hoeft dit nog niet, waardoor je een studieschuld niet hoeft te melden bij hypotheekverstrekkers. 'Door de crisis zullen ze rekening moeten houden met lagere salarissen en als ze dan hun studieschuld kunnen verzwijgen, bijvoorbeeld bij het aanvragen van een hypotheek, dreigen ze zwaar in de problemen te komen', aldus Van den Bosch. Kai Heijneman, voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb), begrijpt de waarschuwing van het BKR, 'maar de discussie over het melden van studieschuld is voorbarig. We moeten eerst afwachten hoe sociaal het leenstelsel wordt en hoe hoog studieschulden zullen worden.' Ook Thijs van Reekum, voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO), zet zijn vraagtekens bij een registratie. 'Ik vind het geen goed plan. Een studielening is namelijk geen gewone lening. Je kunt hem naar draagkracht terugbetalen, DUO is de laatste die bij je aanklopt om het af te betalen.' Het is volgens Van Reekum niet aan de BKR om studenten te beschermen. 'Dat zou de overheid moeten doen door gunstige voorwaarden voor een leenstelsel te scheppen.'

 

Het plan om studieschulden te melden bij het Bureau Kredietregistratie (BKR) heeft weinig steun in de Tweede Kamer. Dat bleek tijdens het debat over de onderwijsbegroting. De coalitiepartijen VVD en PvdA en minister Jet Bussemaker zien niets in het plan om banken meer informatie te geven over een studieschuld. Het gaat volgens hen bij studieschuld namelijk niet om een gewone lening, omdat je de lening naar draagkracht terugbetaald. Daarmee sluit de coalitie zich aan bij de woorden van studentenorganisaties, die eerder al vraagtekens stelden bij het plan. CDA en GroenLinks zien het anders. Volgens CDA-woordvoerder Michiel Rog is het melden van studieschuld een prima plan is, zeker met torenhoge schulden die met het leenstelsel in aantocht zijn. Jesse Klaver, Tweede Kamerlid voor GroenLinks, zoekt een tussenweg. Studieschulden moet je volgens hem alleen melden als er een betalingsachterstand is. Zo gaat dat ook met hypotheekschulden. Als je netjes hebt betaald, weet het BKR niet. Loop je achter met betalen, dan wordt het wel geregistreerd.

 

Dat een studieschuld in het verdere leven consequenties kan hebben, mag geen verrassing zijn. Banken kijken goed naar de hoogte van de verschuldigde som geld en een hypotheek is voor sommigen dan ook nog een lange tijd na de studie niet haalbaar. Met de op handen zijnde plannen van ons aller Halbe Zijlstra wordt de situatie er niet beter op. De PvdA'ers Tanja Jadnanansing en Jacques Monasch maakten zich zorgen over de mogelijkheden van starters op de woningmarkt. Zij stelden er Kamervragen over aan staatssecretaris Zijlstra en hij beantwoordde die met zijn bekende niets-aan-de-hand-mentaliteit. Zijlstra vindt het 'verstandig' dat banken de maandelijkse lasten van de studieschuld meenemen in het verstrekken van een hypotheek. Voor bijvoorbeeld geneeskundestudenten, van wie de master drie jaar duurt, wordt het geleende bedrag echter zo hoog dat banken wel eens zouden kunnen weigeren hen een hypotheek te geven. Eerder al opperde het Nibud dat de schuld op de Bureau Krediet Registratie (BKR) zou moeten komen te staan. Op dit moment is het nog mogelijk om de schuld te verzwijgen, als het op de BKR komt te staan niet meer.