Studeren in België is veel goedkoper en daardoor aanlokkelijk voor ons gierige Hollanders. Wat vaak wordt vergeten, is dat België een totaal ander land is. Wie zich niet in de Vlaamse cultuur wil verdiepen, blijft maar beter thuis.
Tekst: Anne-Marie Segeren en Annemarie Verschragen
Illustratie: Sascha Wijnhoven
Dit artikel verscheen eerder in de mei-ANS
België is het land van frieten, lekker bier en bovenal lage studie- en woonkosten. Waar je voor studeren in Nederland 1951 euro neerlegt, betaal je, ook voor een tweede studie, in België slechts 890 euro. Door het in Nederland ingevoerde leenstelsel wordt een stormloop naar België gevreesd, niet in de laatste plaats door de Vlamingen zelf. Het land is immers om de hoek en men spreekt er dezelfde taal. De student die in het buitenland gaat studeren krijgt echter ook met cultuurverschillen te maken. Waar je in Nederland na een tijdje de docent bij zijn naam noemt en hem soms zelfs toevoegt op Facebook, is dat in België niet aan te raden. Verzeker jezelf van de goodwill van je ‘titularis’, door zijn volledige titulatuur op te zoeken voordat je een docent mailt in België. En al klinkt ‘op ‘kot gaan’ zo gezellig, dat kan aan het begin vies tegenvallen, vertellen in België studerende Nederlanders aan ANS.
Deskundigen, zoals communicatieadviseur en schrijver van het boek
Waarom Belgen niet kunnen voetballen en Nederlanders nooit wereldkampioen worden Evert van Wijk, onderschrijven het grote verschil tussen beide landen: ‘De enige overeenkomst tussen Vlaanderen en Nederland is de taal en zelfs daar verschillen we in.’ Belgen zijn terughoudend naar het onbekende, hiërarchischer en hebben een ander onderwijssysteem. Studenten moeten zich niet laten verblinden door de kostenbesparing en massaal de grens over hollen. Wie niet bereid is zich te verdiepen in de Belgische cultuur en het onderwijssysteem, blijft beter thuis.
Hollanderhaat
Studeren in België kan een hoop problemen opleveren, te beginnen met het cultuurverschil. Nederlanders in Vlaanderen beginnen al met een achterstand, meent Van Wijk: ‘Vlamingen vinden Nederlanders in de regel niet leuk. Ze vinden dat we een grote bek hebben en arrogant zijn. Nederlanders doen te weinig moeite om zich in de Vlaamse cultuur te verdiepen.’ Geert Hofstede, sociaal psycholoog en autoriteit op het gebied van cultuurverschillen, legt uit dat Belgen, veel meer dan Nederlanders, onzekerheid willen vermijden: ‘Het vervelende van de Belgische cultuur is dat zij slecht tegen mensen kunnen die anders zijn en meer zekerheid willen.’ Nederlanders willen dit nog wel eens als onzinnig bureaucratisch ervaren. Zo is een doktersbriefje nodig om je ziek te melden voor belangrijke colleges. Van Wijk vult aan: ‘Nederlanders vertrouwen je, Belgen wantrouwen je tot het tegendeel bewezen is.’
Studenten moeten zich bedenken dat ze door deze verschillen problemen kunnen hebben zich aan te passen en dat ze niet altijd met open armen ontvangen zullen worden. Ellen de Zwart, een student die de RU voor de KU Leuven verruilde, beaamt dit: ‘De Belgen houden niet van confrontaties, kritiek of überhaupt opmerkingen maken tegen een ander en zeker niet tegen buitenlanders. Onze directheid wordt door hen bijvoorbeeld heel persoonlijk opgevat.’
Het leven in Vlaanderen kan dan ook als eenzaam worden ervaren, zeker omdat de zuiderburen elk weekend naar huis gaan. Sabine Miedema, student Sociologie in Brussel: ‘Dit moet je niet onderschatten, zelfs mijn meer volwassen vrienden gaan vaak nog elk weekend naar paps en mams.’
Onderwijs
Niet alleen het cultuurverschil kan problematisch zijn voor de onwetende student, ook het onderwijssysteem zou je kunnen tegenwerken. Volgens Hofstede is het tweede grote verschil de machtafstand: België is veel hiërarchischer ingesteld. Van Wijk legt dit als volgt uit: ‘In Nederland moet je de positie die je hebt verdienen, maar in België heb je die gewoon.’ Dit verschil is duidelijk terug te zien in de onderwijsvorm. Bij de Vlaamse universiteiten bestaat het curriculum voornamelijk uit hoorcolleges waarin studenten passief luisteren naar hun docent en niet in discussie gaan. Als een docent iets zegt, is dat zo. Ook je professor bij de voornaam noemen, is ronduit onbeschoft.
Karel Joos, studieadviseur van de KU Leuven, legt een ander mogelijk vervelend verschil uit: ‘In Nederland ligt de focus op de persoon, in België op het kennen van de leerstof.’ De toetsing van deze kennis is vaak mondeling en feitengericht. Dit puur stampen van de inhoud van de syllabi is waar Nederlanders moeite mee hebben. Dit wordt versterkt doordat de examens slechts twee keer per jaar plaatsvinden, waardoor er veel afhangt van twee korte periodes. Joos wijst erop dat Nederlandse studenten wel kunnen wennen aan de hiërarchie, maar dat zij vaak moeite hebben met het stampen. Zeker mensen die nog geen studie in Nederland afrondden, hebben in Leuven lagere slagingspercentages. Bij hen die wel al een bachelordiploma haalden, ligt dit percentage ongeveer gelijk. Mensen die niet van feiten stampen houden en slecht hun stof bijhouden, kunnen dan ook beter niet naar België gaan.
Het studeren in België heeft veel verschillen met Nederland en vergt dus aanpassing. Ondanks dit zijn zowel Van Wijk, Hofstede en de studenten positief over wonen en studeren in België. Simone Maas, Nederlandse student Journalistiek in Brussel, denkt zelfs dat we van elkaar kunnen leren: ‘Belgen kunnen in onze ogen schijnheilig lijken omdat ze niet
to-the-point zijn, wij worden als te direct gezien. Misschien moeten wij wat beleefder worden en de Belgen wat assertiever.’
De Nederlandse student die niet tegen de muur wil lopen, moet zich bewust zijn van de cultuurverschillen en zal bereid moeten zijn zich aan te passen. Zeker de verlegen student kan wel eens wat moeite hebben met aansluiting vinden. Wie verblind door aanlokkelijke collegegeldkortingen de grens oversteekt en de Nederlandse gewoontes behoudt, komt van een koude kermis thuis.
Klik
hier voor de overige artikelen uit de mei-ANS.
