ANS

Iedere twee weken vertelt een docent of professor een aantal vreemde feiten uit zijn of haar vakgebied.

In het dagelijks leven zijn we vaak bezig met oordelen en beoordelen: het weer is waardeloos, die film is saai, die plant ziet er mooi uit, dat paard doet gek, die politieke partij vinden we niks, maar die schaatser, die is top! Hierbij beseffen we vaak niet dat we ons waardeoordeel baseren op een norm. . Het "normale" is onze norm en wat afwijkt van het normale is "gek" of "helemaal te gek", maar in ieder geval abnormaal. In de dierenwereld gaat het net zo, al zullen de meeste dieren zich van niet van normen bewust zijn.

Bij de mens en de meeste zoogdieren is het normaal dat er sprake is van ‘vrouwen’ en ‘mannen’, een hermafrodiet (man en vrouw tegelijk) is bijvoorbeeld op zijn minst opmerkelijk. Bij slakken is dit absoluut niet het geval.

Zo is het bij de poelslak Lymnaea stagnalis heel uitzonderlijk als je een mannetje of vrouwtje vindt. Niet alleen is het een hermafrodiet, hij kan bovendien zichzelf bevruchten (niet alle hermafrodiete diersoorten kunnen dat). En aangezien poelslakken ieder dag een paar honderd eitjes leggen, kun je met één poelslak dus jarenlang doorfokken! En seksuele omgang? Dat doet het beestje ook hoor, maar uitsluitend voor de lol!

Grappig is dat andere slakkensoorten weer heel anders in elkaar zitten: eerst zijn ze mannetje en een tijdje later worden ze vrouwtje (‘protandrisch’); deze slakken hebben dus wel een partner nodig om zich te kunnen voortplanten. En als het vinden van een partner van het ander geslacht te lastig is? Dan hebben weer andere slakken daar iets handigs op gevonden; ze leven boven op elkaar waarbij ze een soort torentjes vormen. Met hun tentakels voelen ze wat het geslacht is van de slak die onder hen zit; is dat een mannetje dan worden ze zelf vrouwtje, en is het een vrouwtje, dan … je raadt het al… worden ze mannetje. Is dat slim of niet? Wel… het is NIET slim, het is simpelweg het resultaat van aanpassing en evolutie….

Prof. dr. E.W. Roubos is professor in de cellulaire dierfysiologie aan de faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica.