ANS

De stelling van deze maand: Het houden van huisdieren is onethisch

Tekst: Pleunie de Wild en Marit Willemsen

In Nederland is het houden van een gezelschapsdier de gewoonste zaak van de wereld. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek woont er in meer dan de helft van de Nederlandse huishoudens een trouwe viervoeter of een gevederde vriend en ligt het totale aantal beesten rond de 30 miljoen. De gemiddelde Nederlander knuffelt er dus lustig op los met de kat of het konijn. Het concept ‘huisdier’ wordt door vrijwel niemand in twijfel getrokken, maar zijn onze normen op dit gebied wel zo gewoon? Het huisdier heeft een hoge status, in sommige gezinnen wordt Fikkie zelfs als volwaardig lid van de familie gezien. Hoort een dier echter niet gewoon in het wild thuis in plaats van tam aan het lijntje? Waarom denkt de mens überhaupt dat we een dier als ons bezit mogen zien? Kortom: is het houden van huisdieren wel ethisch verantwoord?

Berry Spruijt, hoogleraar Ethologie en Welzijn van Dieren aan de Universiteit Utrecht ‘Wie van dieren houdt, moet geen dieren houden. Als je echt om dieren geeft, dan heb je het dier lief zoals het in optima forma is. Dat betekent naar mijn mening een beest dat lijkt op zijn wilde voorganger, in zijn natuurlijke omgeving. Gezelschapsdieren worden gefokt naar de menselijke voorkeur, bijvoorbeeld op uiterlijke kenmerken. Honden zijn hier een goed voorbeeld van. Sommigen zijn zodanig gemodificeerd dat ze meer gelijkenis vertonen met een konijn dan met een wolf, hun werkelijke voorouder. Kleine hondjes kunnen soms niet eens meer fatsoenlijk bewegen door de beperkingen die het gevolg zijn van genetische modificatie. Toch wordt ieder huisdier nog geboren met de behoeften van zijn oorspronkelijk soort, bijvoorbeeld veel lopen en buiten zijn. De mens vindt drie keer per dag uitlaten wel genoeg. Zo komen honderdduizenden honden en katten maar een fractie van de tijd die ze eigenlijk nodig hebben buiten. ‘Je hoort voorstanders van huisdieren vaak zeggen dat het beest beter af is bij een baasje. Het krijgt altijd te eten en te drinken en wordt niet nagejaagd door een roofdier. Dit is enkel een manier om goed te praten dat het dier elke verdere keuze wordt ontnomen. Stel die vraag eens aan jezelf. Wil je een leven waarin je complete verzorging krijgt, maar beperkte vrijheid ervaart, of een leven vol risico en spanning waar alle mogelijkheden openliggen, ook de slechte? ‘We moeten ons afvragen of de relatie tussen mens en huisdier wel zo’n goede symbiose is. Hebben beide partijen er voordeel van of ontnemen wij het dier alle vrijheden, modificeren we het naar eigen wensen en laten we het alleen leven zoals ons dat uitkomt? Dat het huisdier ons warmte en gezelschap geeft, vinden vooral mensen aangenaam. Het is maar de vraag of dat voor het dier ook geldt.’

Dr. Franck Meijboom, universitair docent Ethiek aan de faculteit Dierengeneeskunde aan de Universiteit Utrecht ‘Het houden van gezelschapsdieren hoeft geen probleem te zijn. In Nederland erkennen we de intrinsieke waarde van dieren. Dat houdt in dat ze meer zijn dan het doel waarvoor wij ze gebruiken. Waardering voor het dier zelf kan goed samengaan met het hebben van huisdieren. Daarmee kun je als baasje recht doen aan de waarde van het dier zonder dat je het alleen maar ziet als vervuller van een functie.’ ‘Het is gebleken dat het samenleven met dieren een toegevoegde waarde heeft voor de mens. Ook het huisdier kan veel goeds uit deze relatie halen. Een hond beleeft er bijvoorbeeld echt plezier aan om met zijn baasje in het bos te rennen. Gezelschapsdieren zijn daarnaast goed voor de interactie tussen mens en dier. Net als een museumbezoek verrijkt dit ons. Als je niet gaat zul je niet weten wat je mist, maar toch vinden we het belangrijk om te leren van kunst. Zo is het ook met de relatie tussen mens en dier. Deze is namelijk anders dan die tussen mensen. De dieren leren ons iets anders dan wat wij mensen onderling van elkaar leren. ‘Misschien heeft het houden van dieren iets egocentrisch, wij vinden het plezierig dat dieren ons gezelschap houden. Ik ken vrij weinig beesten die bij mij aanbellen en zeggen: “Ik wil in jouw huis wonen.” Dit sluit echter niet uit dat het voor een konijn of een hond met een ruime huisvesting prima leven is. ‘Het houden van huisdieren is vanzelfsprekend anders dan hoe het er in de natuur aan toe gaat. In onze samenleving doen we echter wel meer dingen die niet natuurlijk zijn en dit is niet per se verkeerd. Dieren houden kan heel goed samengaan met de belangen van het dier, mits je goede zorg kunt bieden. Daarom kan in zijn algemeenheid niet worden gezegd dat het onethisch is om huisdieren te houden.’