ANS

Studentenverkiezingen, maar dan anders

Tekst: Lisanne

Wie voor een langere periode in het buitenland verblijft, weet dat hij of zij vaak vreemd zal opkijken van de gebeurtenissen daar. Je bent je vaak niet (helemaal) bewust van het lokale nieuws en de lokale politiek, waardoor een plaatselijke feestdag of demonstratie onverwacht op je pad komt. Zelf verblijf ik voor een langere periode in Ramallah, van waaruit ik dagelijks naar het dorpje Birzeit ga voor mijn stage aan de plaatselijke universiteit. Waar ik er eerder al van opkeek dat Internationale Vrouwendag een extra dagje vrij inhoudt, keek ik de afgelopen week regelmatig verbaasd uit het raam van mijn kantoor. Optochten met vlaggen, muziek en leuzen trokken voorbij – en hoewel ik wist dat er studentenverkiezingen waren, had ik niet verwacht dat die op deze manier zouden worden aangepakt. Lees hier een verslag van de gebeurtenissen – vanuit het perspectief van een buitenstaander.

Controles aan de poort Na een kort ritje met een groepstaxi kom ik elke ochtend even voor negenen aan op de universiteit. Twee tot vier portiers staan bij de poort alles in de gaten te houden, op het hek prijkt een bord ‘wapens verboden’. Maar al ruim een week zijn de controles aan de poort van de universiteit strenger dan anders: wie naar binnen wil moet een studentenkaart laten zien. Als stagiaire heb ik die niet, maar met een korte uitleg mag ik toch naar binnen. Na een paar dagen herkennen de portiers me en krijg ik een knikje als ik aan kom lopen: loop maar door, jij bent die intern bij het Media Development Center. Eenmaal op de campus merk ik de eerste dagen weinig van de verkiezingen, die blijken pas een week later gehouden te worden. Waarom de beveiliging is aangescherpt? Niet per se om de angst voor aanslagen of andere gekke grappen, waar velen misschien in eerste instantie aan zouden denken. Nee, en dit wordt me pas achteraf duidelijk, het gaat erom dat alleen studenten van de BZU (Birzeit University) hun stem uit kunnen brengen: corruptie is een populair middel om aan de macht te komen of te blijven, en met name Fatah (de partij van president Abbas) staat erom bekend hier gebruik van te maken. Fatah? Wat hebben die nu met studentenverkiezingen te maken? Thuis, aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, doen slechts studentenpartijen mee: Akku, asap en Siam zijn de grootste spelers. Zij hebben met de plaatselijke Nijmeegse politiek weinig van doen, laat staan met de provinciale of landelijke. Partijen focussen zich op kwesties binnen de universiteit, maken zich hard voor de rechten van de student, en dat is het wel zo’n beetje. Heel normaal in Nijmegen en andere studentensteden: op deze manier blijven de verkiezingen een interne aangelegenheid van de universiteiten. In Palestina is dit blijkbaar niet zo. Op dinsdag neemt Hamas de straten op de campus over, op woensdag is het de beurt aan Fatah. Kleinere partijen, samen te voegen onder de noemer ‘democraten’, zijn ook aanwezig maar maken geen kans op de overwinning. Hamas lijkt hiervoor vooraf favoriet: na een afwezigheid van drie jaar wordt de rentree van de partij groots aangepakt met optochten, pamfletten en vooral veel groene vlaggen (groen is de kleur van Hamas, geel van Fatah en rood van de democratische fracties). Waarom de partij eerder niet meedeed? Ook deze verklaring is er een die je in Nederland niet snel zult horen: in de afgelopen jaren is het Israëlische leger regelmatig huizen binnengevallen van verkiesbare Hamas-leden. De partij wordt door Israël als een terroristische organisatie beschouwd. Om de veiligheid van deze personen te garanderen is de partij de afgelopen jaren gezwicht voor de macht van het Israëlische leger.

Debatteren De laatste dag voor de verkiezingen staat in het teken van debatteren: lessen worden ingekort of ze vervallen om studenten de gelegenheid te geven de debatten te volgen. Of is aanwezigheid verplicht? In de lunchpauze neem ik met een collega een kijkje bij het debat: de parkeerplaats die voor de gelegenheid is ingericht als politieke arena staat vol met studenten. Op een podium doen de lijsttrekkers van de verschillende partijen hun pleidooi en gaan ze met elkaar in discussie. Helaas is ons Arabisch te slecht om er ook maar een woord van te verstaan, voor ons is het inhoudelijk dus niet zo interessant. Het evenement doet me wel even denken aan mijn eigen universiteit in Nederland: ik heb bij de Nijmeegse studentenverkiezingen nog nooit zo’n levendig debat met zo’n grote opkomst gezien. Ik heb zelfs in de afgelopen vijf jaar nog nooit mijn stem uitgebracht op een van de partijen, het zegt me allemaal niet zoveel. Gezien de opkomst en het gejoel van het publiek lijken de verkiezingen hier veel meer los te maken bij de studenten. Misschien speelt hier ook een rol dat landelijke partijen aanwezig zijn, het draait hier om meer dan alleen zetels in de student council. De uitslag van de verkiezingen zal een boodschap zijn naar de rest van Palestina en kan wellicht worden beschouwd als een peiling onder de jongeren op de BZU: hoe liggen de verhoudingen? Hamas, de partij die dus voor het eerst sinds drie jaar weer van plan is mee te doen, lijkt vooraf op een overduidelijke overwinning af te stevenen. Net als bij de laatste landelijke verkiezingen lijken de studenten hier een boodschap af te willen geven naar de huidige machthebbers van Fatah: we zijn de corruptie zat, er moet nu écht iets gebeuren. Tijd voor een nieuw geluid, lijkt men te denken: Hamas! Helaas zullen we nooit weten of Hamas ook deze studentenverkiezingen met overmacht zou hebben gewonnen. Ondanks schriftelijke garanties van de Palestijnse Autoriteit dat leden van Hamas dit jaar wel veilig zouden zijn, blijken er toch invallen te zijn geweest bij studenten die Hamas steunen. Om anderen niet verder in gevaar te brengen, trekt de partij zich op het laatste moment terug uit de verkiezingen. Hier blijkt opnieuw de machteloosheid van de Palestijnse Autoriteit: een schriftelijke garantie stelt niets voor, en ondanks dat Ramallah en Birzeit onder Area A vallen (wat wil zeggen dat de macht volledig bij de Palestijnse Autoriteit ligt) kon het Israëlische leger toch ongestraft de huizen van aan Hamas gelinkte studenten en docenten binnenvallen.

Verkiezingsdag: eerlijke overwinning? Op de verkiezingsdag zelf blijkt de opkomst met moeite (lees: door middel van omkoping en chantage) boven de vijftig procent uit te komen. Waarschijnlijk zien de studenten het nut van de verkiezingen niet meer in: de kleinere partijen, waarvan de democraten de grootste zijn, zullen nooit winnen van grootmachten Fatah en Hamas. Nu ook die laatste zich heeft teruggetrokken ligt de einduitslag van tevoren al vast. Fatah boekt inderdaad een overduidelijke overwinning. Naast de terugtrekking van Hamas blijken ook frauduleuze praktijken een rol te hebben gespeeld: er gaan op de campus geruchten dat het Fatah toch is gelukt mensen van buiten de universiteit naar binnen te smokkelen om op hun partij te stemmen. Bij Fatah mag dit uiteraard de pret niet drukken, en ’s avonds is het dan ook feest in de straten van Ramallah. De overwinning wordt gevierd met een optocht door de stad, waarbij de feestvreugde wordt benadrukt met schoten in de lucht en met claxons. De volgende ochtend zijn de vele vlaggen, pamfletten en andere posters van de campus verdwenen: nog een paar vlaggen hoog in de bomen getuigen van de verkiezingen van gisteren. Opvallend is dat van de vijf vlaggen die vanaf de openbare weg te zien zijn, er drie groen zijn: de kleur van Hamas.

Bron: http://maannews.net/eng/ViewDetails.aspx?ID=473412