ANS

De stoere koningen van vroeger die onverschrokken ten strijde trokken, zien we tegenwoordig al lang niet meer. De voorgangers van Willem-Alexander waren vooral wildebrassen en dronken bazen. Past onze vorst in dit rijtje?

Tekst: Ronald Peeters
Illustratie: Laurens de Vos

Dit artikel verscheen in de april-ANS.

Nederland viert 26 april haar eerste Koningsdag ooit. Na ruim 120 jaar met vrouwelijke monarchen, is het nu weer een man die de touwtjes in handen heeft op paleis Huis Ten Bosch. Willem-Alexander werd bij zijn aantreden al bekritiseerd om zijn gladgeschoren wangen. Echte koningen dragen baarden, zo werd er gezegd. De voorgaande Willems waren inderdaad ruige heren met wilde escapades. ANS legt Willem-Alexander langs de meetlat van zijn voorgangers. Hoe koning is onze vorst nu eigenlijk?

‘Foei, wat een lelijke jongen’
Koning Willem II was een echte strijder. Hij wordt niet voor niets de ‘Held van Waterloo’ genoemd. In 1815 vocht hij met de geallieerden mee tegen de legers van Napoleon en kwam met een schotwond terug van het front. Willem werd als held ontvangen door het volk. Deze koning is echter door meer beroemd. Politici willen hun mening nog wel eens aanpassen, maar zo snel als Willem II dat deed is ongekend. In 1848 veranderde hij binnen één dag van conservatieve monarch in een liberaal die de grondwet van Thorbecke steunde. Angst om zijn macht te verliezen speelde hierbij een grote rol. Zelf heeft hij overigens weinig last gehad van deze machtsbeperking, nog geen jaar later overleed hij. Zijn zoon, Willem III, had zijn karakter niet zo mee. De wildste verhalen gaan rond over deze Oranje, wat hem de bijnaam Koning Gorilla opleverde. Zo stond hij bekend als een onberekenbaar persoon. Sprekend hiervoor is de balkonscène in Montreux. Daar deed hij zonder gêne zijn badjas uit en toonde hij voorbijgangers zijn klokkenspel. Voorafgaand aan zijn koningschap twijfelde Willem III of hij wel koning wilde worden. Met de nieuwe grondwet van 1848 was de macht van de Nederlandse vorst beperkt en hier was Koning Gorilla het niet mee eens. De op macht beluste prins besloot uiteindelijk toch om zich te laten kronen.

Tijdens zijn regeerperiode had hij voortdurend ruzie met zijn ministers. Zo nam Thorbecke standaard twee pennen mee als hij Willem iets wilde laten ondertekenen. De eerste pen smeet de vorst namelijk altijd woedend de kamer in. Later verloor de beste man zijn interesse in de politiek en richtte hij zijn aandacht vooral op zijn directe omgeving. Willem III was er niet vies van om lakeien en zelfs zijn vrouw voor paal te zetten. Het huwelijk met Sophie van Württemberg, een volle nicht, mag gerust gezien worden als een drama. Sophie schreef in 1840 in haar dagboek dat ze tot God had gebeden om dood te gaan in het kraambed, omdat ze het niet meer uithield met haar man. Na de bevalling kwam Willem III maar twee keer op bezoek, waarbij zijn eerste woorden over zijn zoon waren: ‘Foei, wat een lelijke jongen.’

Koning Koopman
De eerste vorst der Nederlanden uit het huis van Oranje-Nassau, Willem I, gaf graag geld uit. Dit deed hij vooral aan infrastructuur, industrie en oorlog. Hierdoor staat hij bekend als koning Koopman. De grootste uitgave die Willem I deed, was aan de oorlog met België. Met het invoeren van de talenwet, waarin werd bepaald dat ook in het zuiden van de Nederlanden Hollands de officiële taal werd, ontstond een probleem. Een groot deel van het toekomstige België was het hier mee oneens en wilde onafhankelijk worden. Willem I kon zich niet neerleggen bij de splitsing en stuurde er een leger op af. Deze enorme belasting voor de staatskas zorgde voor een financiële malaise. Uiteindelijk moest Koning Koopman de strijd opgeven en liet hij zijn zoon, Willem II, achter met een enorme schuld.

Pinteman
Na deze drie stoere vorsten kwam er een hele rij met vrouwelijke troonopvolgers. Het was even wachten, maar nu staat er weer een man aan het hoofd van de natie. Koning Willem-Alexander is sinds 30 april 2013 koning der Nederlanden, echter niet onder de naam Willem IV. Zelf zegt hij hierover: ‘Ik ben toch geen nummer.’ Wellicht durfde Willie het niet aan om de naam van zijn stoere voorgangers over te nemen. Dat de huidige koning niet vies is van een biertje weet iedereen. Tijdens zijn studententijd in Leiden, waar hij Geschiedenis studeerde, kreeg Willem-Alexander de bijnaam Prins Pils. In deze periode werd er door het volk getwijfeld of Willem wel de intellectuele capaciteiten bezat om koning te worden. Lex was zelf dan ook niet blij met zijn bijnaam. Nu maakt hij zich er niet meer zo druk over en drinkt hij rustig een pilsje met Poetin in Sotsji.

Alexander doet in ieder geval zijn best om in de smaak te vallen bij het volk. Op de dag dat Prins Pils koning werd, besloot een café in Limburg de rekening van een rondje op te sturen naar het koningshuis. De kersverse koning was niet de flauwste en maakte de 97,20 euro over. Dit heeft hij overigens niet van een vreemde. Bij de inhuldiging van Beatrix betaalde het hof ook al voor de rekening die opgestuurd werd vanuit een café. Daarnaast doet Willie niet moeilijk om een vakantiehuisje meer of minder. Zijn woning op Kreta is inmiddels helemaal ingericht en de dienstwagens zijn ook vervangen naar zijn eisen. Koning Willem-Alexander is dus niet de bebaarde stoere koning zoals vroeger de norm was. Onze koning wil graag een stoere vorst zijn, maar zal vooral de geschiedenisboeken ingaan als de brave koning die af en toe wel een goudgele rakker lust.

Bekijk hier de overige artikelen uit de april-ANS.