ANS

Gisteravond werd in de Tweede Kamer gedebatteerd over het wetsvoorstel voor een leenstelsel. Hoewel minister Bussemaker van Onderwijs al een meerderheid in de kamer heeft, werd door de oppositie flink geschopt tegen het voorstel om de scherpe randjes eraf te halen. ANS was aanwezig en vatte de standpunten van de partijen samen.

Door: Evy van der Aa en Yurre Wieken Illustraties: Erik Molkenboer

Voor het gebouw van de Tweede Kamer was het rustig, het studentenactivisme was ver te zoeken. Op de publieke tribune was het ook niet druk, maar werd nog wel enige vorm van protest gehouden. Een aantal aanwezigen bliezen tijdens de eerste spreker op een fluitje en lieten een shirt zien met de tekst: 'It's not over, Jet'. De vergadering werd meteen geschorst en Van Miltenburg, de voorzitter van de Tweede Kamer, dreigde de tribune te laten ontruimen. Het groepje van vier, bestaande uit een student, een docent, een scholier en een ouder, werd na de actie direct uit de zaal verwijderd. Verder gebeurde tijdens het debat niet veel bijzonders. De SP en het CDA hadden de maximale spreektijd van drie uur aangevraagd om het debat te vertragen, maar beide partijen gebruikten maar een kwart van deze tijd. De partijen waren alsnog langer aan het woord dan de andere sprekers. Het debat verliep rustig, de betogen van de tegenstanders werden veel geïnterrumpeerd door de voorstanders.

Op 28 mei sloot minister Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een akkoord over de hervorming van de studiefinanciering. D66, GroenLinks, PvdA en de VVD ondertekenden dit akkoord waarmee de minister de meerderheid in zowel de Eerste als de Tweede Kamer heeft. Tijdens het debat gisterenavond werd daarom vooral geprobeerd om het voorstel af te zwakken. Later vandaag gaat het debat verder en zal Bussemaker, die gisteren slechts toehoorder was, reageren. Op dinsdag 11 november wordt over het wetsvoorstel gestemd.

Het CDA bijt het spits af en noemt het leenstelsel een monsterverbond. 'GroenLinks en de VVD verenigen het slechtste van beide werelden', aldus Michel Rog namens het CDA. Hij zet zijn vraagtekens bij de beloofde investeringen en vraagt zich af of deze wel terugvloeien naar het hoger onderwijs. Langstudeerders zouden een bonus krijgen door de gunstige aflossingsregeling en CDA vreest voor een beperkte toegankelijkheid van het onderwijs.

De SP beschuldigt GroenLinks en D66 dat zij liever luisteren naar Bussemaker dan naar hun eigen leden en kiezers. 'Gaat GroenLinks dit voorstel nog aan haar leden voorleggen? Dan wil ik de drankjes wel betalen', zegt Jasper van Dijk. Volgens deze partij kan het grote aantal studenten ook worden geremd door de ingangseisen te verhogen. SP herhaalt het argument dat het leenstelsel in strijd is met een internationaal verdrag, waarin staat dat het hoger onderwijs geleidelijk kosteloos moet worden. Daarnaast proberen zij via amendementen verschillende groepen van het leenstelsel te ontzien.

Volgens de VVD betaalt investeren in jezelf zich in de toekomst uit. Studenten zullen ook bewuster kiezen voor een studie, pretstudies zijn onder het nieuwe stelsel in niemands belang. Ontwikkeling en innovatie zijn volgens deze voorstander van het leenstelsel belangrijk.

Zelfs Norbert Klein van 50PLUS/Klein laat van zich horen in het debat en stelt de leeftijdsgrens voor het leenstelsel aan de orde. Hij wil dat ook mensen boven de 55 straks kunnen lenen om een opleiding te volgen. Hij vindt dat deze grens een grote groep buiten spel zet.

De student is volgens de ChristenUnie al jarenlang de speelbal van de politiek. De dreiging van de langstudeerboete, invoering van de harde knip en nu het leenstelsel: allemaal voorstellen die de studenten benadelen. De ChristenUnie refereert in haar betoog naar de waarschuwing van het Internationaal Monetair Fonds over de hoge private schulden die Nederland nu heeft: zo'n 18 miljard euro aan uitstaande studieleningen. Dit bedrag wordt alleen maar hoger als het leenstelsel wordt doorgevoerd.

De Partij voor de Dieren beweert dat een leven lang leren, een leven lang lenen wordt. Studeren kan alleen als je er de hersenen voor hebt, en een gezond verstand zegt dat schulden vermeden moeten worden.

De PVV haalt hard uit naar de PvdA: de trotse PvdA-haan is veranderd in een kale kip en de cynische regeringspartij geworden. De elitaire burgers van GroenLinks, D66 en de PvdA weten volgens de partij niet wat de 'gewone mensen' van Nederland bezighoudt. Naast deze uithalen komt de PVV ook nog met inhoudelijke argumenten aanzetten. Het belangrijkste hiervan is dat het leenstelsel studenten weerhoudt van doorstuderen, waardoor de doorstroom naar een hoger niveau wordt beperkt

'Een overvloed aan studenten vraagt te veel van het onderwijs', aldus de PvdA. Studeren is volgens de partij de beste investering die je in jezelf kunt doen. Voorlichting is echter van groot belang om indianenverhalen te voorkomen.

Volgens de SGP wordt studeren te veel een financiële afweging en gaat het leenstelsel zorgen voor een cultuuromslag in het hoger onderwijs. Roelof Bisschop van de SGP benadrukt dat eenderde van de studenten nu geen studieschuld heeft, maar dat na de invoering van het leenstelsel zelfs de meest sobere afgestudeerden met een lening van 10.000 euro zitten. Daarnaast stelt de SGP voor om een studiebonus in te voeren; wanneer je nominaal afstudeert, krijg je het laatste jaar collegegeld terug.

GroenLinks snapt niet waarom de huidige status quo wordt verdedigd. Het huidige stelsel is niet perfect en rechtvaardig. Ook studenten die het breed hebben, krijgen nu een basisbeurs. Onder het nieuwe stelsel wordt daarnaast volgens GroenLinks veel winst geboekt. De aanvullende beurs blijft een gift, de OV-kaart blijft behouden en zal ook worden verstrekt aan mbo-studenten.

Het betoog van D66 heeft de Nijmeegse delegatie helaas moeten missen, de laatste trein terug wacht niet op een Tweede-Kamerdebat.

Op creatieve oneliners na, weten de politici weinig nieuws aan het licht te brengen. Het wachten is nu op de reactie van minister Bussemaker op de amendementen.