ANS

In deze rubriek staat iedere maand een ander issue centraal, waarover de meningen sterk zijn verdeeld. Deze maand: sporten voor studiepunten

Tekst: Erik van Rein en Laura van der Vet Illustratie: Joost Dekkers

Overgewicht is een uitdijend probleem, ook onder studenten. Dispuutsdames knappen uit hun blousjes en de bierbuiken van corpsknapen groeien gestaag. Vet eten, drinken als een tempelier en stoppen met bewegen maakt dat ze al in de eerste drie maanden van het studentenleven ruim twee kilo aankomen, zo concludeerden onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen. In vergelijking met internationale collega’s doen Nederlandse universiteiten weinig om de fysieke gezondheid van hun studenten te stimuleren. Aan een aantal Franse en Oost-Europese universiteiten is sporten een verplicht onderdeel van het curriculum en ontvangt de student studiepunten voor sportactiviteiten. In Nederland wordt voornamelijk nadruk gelegd op de geestelijke gezondheid. Zo is er aan de RU een gratis studentenpsycholoog en kan je tegen een kleine bijdrage deelnemen aan therapiegroepen. Een gezonde geest kan echter niet zonder een gezond lichaam. Veel beweging leidt tot de aanmaak van hersencellen in de hippocampus, wat zorgt voor een goed geheugen. Aan de RU stijgt de prijs van de studentensportkaart de laatste jaren gestaag. Zo hangt er aan lichamelijk welzijn een prijskaartje. Wordt het niet tijd dat de universiteit meer op beweging focust en sport verplicht, zodat er een gezond studieklimaat wordt gecreeërd voor de student?

DE STELLING VAN DEZE MAAND: SPORT MOET EEN VERPLICHT STUDIEONDERDEEL WORDEN OP DE UNIVERSITEIT

Paul de Knop, hoogleraar Lichamelijke Opvoeding en rector van de Vrije Universiteit Brussel ‘Ik ben voorstander van een opleidingsonderdeel dat erop is gericht om studenten te laten inzien wat gezondheid nu eigenlijk is. Wat is de relatie tussen sport en gezondheid en hoe kun je ervoor zorgen dat je bewust beweegt en de beste voeding kiest? Wanneer een universiteit dat aanbiedt, kunnen studenten zelf besluiten of ze bewuster willen leven. ‘Sport wordt omringd door negatieve aspecten. Het doel van sport is niet het leiden van een gezond leven, het draagt er alleen aan bij. Er moet veel meer worden gekeken naar de relatie tussen voeding en beweging. Bovendien heb je door sport een bovengemiddelde kans op kwetsuren en is het enorm gecommercialiseerd. Doordat merken als McDonalds en Coca-Cola hun naam aan sportevenementen lenen, wordt sport niet per definitie neergezet als een gezonde manier van leven. ‘In onze liberale samenleving kan sport niet verplicht worden gesteld. Wanneer je lichaamsbeweging voorschrijft aan universiteiten moet je dat doortrekken naar de gehele maatschappij. Als men daaraan begint, vertoont de samenleving trekken van een totalitaire staat als China.’

Hanneke Heldens, voorzitter van de Nijmeegse Studenten Sport Raad ‘Door sommige onderzoekers is aangetoond dat sport een positief effect heeft op studieprestaties, maar vooralsnog is dit bewijs niet stellig genoeg om aan te nemen dat beweging verplicht moet zijn voor de student. ‘Het Amerikaanse systeem, waarbij studenten studiepunten kunnen krijgen bij het beoefenen van bepaalde sporten, zou ook hier ingevoerd kunnen worden. Dan zou een universiteit dat ook bij het bespelen van een muziekinstrument of andere activiteiten moeten doen. Bovendien is het niet aangetoond dat sporten leidt tot betere studieprestaties is als je lichaamsbeweging verafschuwt. Plezier moet de drijfveer zijn om te gaan sporten. ‘De universiteit zou wel veel meer aan voorlichting kunnen doen, met name wat betreft sport in relatie tot het studieresultaat. Als je gestrest bent voor een tentamen is het namelijk veel beter om een uur te gaan sporten dan een uur voor de televisie te gaan hangen. ‘Uiteindelijk is het goed om als universiteit te stimuleren dat studenten hun referentiekader verbreden, bijvoorbeeld door te sporten, maar als je dit verplicht vormt het een te grote inbreuk op het privéleven van de student.’

Rob Cuppen, directeur van het USC Nijmegen ‘Het USC ziet het als zijn taak om zoveel mogelijk studenten aan het bewegen te krijgen en daarmee een tegenwicht te geven voor alle bedreigingen die het studentenleven met zich meebrengt. Denk aan het zittende bestaan, het onregelmatige leven, slechte eet- en vooral drinkgewoonten en stress. Het wil een actieve leefstijl stimuleren en bijdragen aan een aangename leefomgeving op de campus. Een leefstijl opleggen werkt echter niet en de woorden “verplicht” en “aangenaam” staan op gespannen voet met elkaar. Dit blijkt ook als de stelling in Europees perspectief wordt geplaatst. In veel voormalige Oostbloklanden is sport nog een verplicht onderdeel van de studie. In Europees verband zoeken deze universiteiten naar hulp om dit verplichte systeem om te zetten naar een systeem van vrijwillige deelname. Zij hebben ervaren dat verplichting elk enthousiasme van studenten doodslaat, maar zijn bang om te veranderen. Studenten daar beseffen onvoldoende dat sporten gewoon leuk kan zijn. Daarom vrezen ze een complete uittocht bij een systeemverandering. ‘Ik geloof in een inspirerend en laagdrempelig sportaanbod met voor elk wat wils en in de impact die het kan hebben als het College van Bestuur en College van Decanen het belang van sporten voor studenten en medewerkers van de RU actief uitdragen. Wie heeft er dan nog een verplichting nodig?’

Bert Steenbergen, hoogleraar Orthopedagogiek aan de RU ‘Het verplicht stellen van sport is niet de oplossing van het probleem, dit ligt bij een goede voorlichting. Op het moment dat je sport verplicht stelt, dwingt dat tot controle en een eindeloos bureaucratisch proces met zeer veel kosten. Bovendien worden studenten niet gemotiveerd om te gaan sporten als het verplicht is. Naar mijn mening doet de RU op het gebied van sportfaciliteiten veel voor haar studenten. Voor relatief weinig geld kunnen ze terecht bij een zeer mooi sportcentrum. ‘Uit een recent onderzoek dat gepubliceerd werd in het blad Nature blijkt dat fysieke activiteit leidt tot verbetering van diverse aspecten die met een studie te maken hebben. Het behouden van de aandacht behoort hiertoe en allerlei neurologische verbindingen in de hersenen worden erdoor gevormd. Er is dus alles voor te zeggen om regelmatig te sporten, maar het verplicht stellen is niet nodig.’

Kader: - Om een glas bier (110 kcal) te verbranden moet je volgens het Voedingscentrum flink bewegen. Je kunt twintig minuten fietsen, maar acht minuten hardlopen is ook genoeg om de calorieën kwijt te raken. - Door te sporten maakt de hippocampus hersencellen aan. Dit gedeelte van de grijze kwab zorgt voor de opslag en het ophalen van informatie en is dus voor studenten heel belangrijk. - Tevens is sport een goed middel tegen stress. Tijdens een rondje hardlopen wordt namelijk endorfine aangemaakt. Dit hormoon zorgt ervoor dat je ontspant en dat komt de studieprestaties weer ten goede.

Kijk hier voor de andere artikelen uit de maart-ANS