De RU is een van de weinige universiteiten in Nederland die haar restauratieve voorzieningen nog altijd zelf verzorgt. Gedwongen bezuinigingen hebben geleid tot stijgende prijzen en beperkte openingstijden.
Het plafond van maatregelen is in zicht en de situatie vraagt om een rigoureuze verandering.
Tekst: Rik van Hulst en Pieter van der Lugt
Sinds vorige maand kunnen studenten op vrijdagmiddag niet meer in De Refter terecht. Dit is de meest recente bezuinigingsmaatregel binnen de restauratieve voorzieningen. Het College van Bestuur (CvB) besloot begin dit jaar dat het Facilitair Bedrijf (FB), dat verantwoordelijk is voor de catering, zelfvoorzienend moet worden en dus verdween de jaarlijkse subsidie. Het gevolg was een prijsverhoging waardoor de student tegenwoordig 5 euro moet betalen voor een Refterhap. Voor de komende twee jaar staat er nog eens een bezuiniging van 700 duizend euro gepland en is een volgende prijsverhoging niet uitgesloten. Met de steeds schever wordende prijs-kwaliteitverhouding lijkt het erop dat de student zijn honger buiten de campus zal moeten stillen. Deze opeenstapeling van maatregelen is niet langer houdbaar, het wordt tijd dat het CvB ruimte maakt voor andere aanbieders.
Makkelijk slachtoffer
Bij de opening van het academisch jaar in 2011 benadrukte rector magnificus Bas Kortmann dat er niet gekort zou worden op de kerntaken onderwijs en onderzoek. Hij stelde dat de prijs van de kroket dan maar omhoog moest en dat mensen best hun brood van thuis konden meenemen. Het FB is daarmee een makkelijk slachtoffer voor bezuinigingen. Restauratieve voorzieningen zijn echter niet los te zien van goed onderwijs, zo geeft Patrick Verleg, voorzitter van de Universitaire Studentenraad, aan: ‘De rector benadrukt hoe belangrijk het is dat studenten een hele dag op de campus kunnen doorbrengen. Als je dat wilt stimuleren houdt dat in dat er goede computers zijn, maar ook dat de student voor een redelijke prijs kan eten.’ Volgens Verleg is een volgende prijsverhoging niet de juiste manier om te bezuinigen. ‘De universiteit moet openstaan voor alternatieven als uitbesteding of het toelaten van kleine cateringbedrijven op de campus.’
Verborgen voordelen
Gusta Cirkel, directeur van het FB, stelt dat veel voordelen van het in huis houden van de catering niet worden opgemerkt door de student. ‘Je kunt hier van half negen ’s ochtends tot zeven uur ’s avonds doorlopend wat te eten krijgen en je krijgt grote porties, dat is lang niet overal zo. Bovendien worden onze plekken niet alleen gebruikt om te eten, maar ook voor studie. Het krijgt niet het etiket ‘Studielandschap’, maar we verzorgen wel een werkplek.’ Daarnaast wijst Cirkel op de meerwaarde van het personeel: ‘Onze medewerkers zijn duurder dan bij een externe cateraar omdat ze vallen onder de CAO van de universiteit, maar ze zijn meer betrokken bij het bedrijf en ik durf te stellen dat we op dat gebied meer kwaliteit bieden.’ De vraag is echter of studenten de helft meer willen betalen voor hun daghap in ruil voor een vriendelijke caissière en een werkplek.
Uitbesteden
Tien van de dertien Nederlandse universiteiten besteden hun catering inmiddels uit aan een bedrijf. De Universiteit Utrecht heeft hier recentelijk ook voor gekozen. ‘De aanleiding voor de uitbesteding was een groot financieel gat en de constatering dat een relatief kleine organisatie op zichzelf niet in staat is om de gewenste kwaliteit te bieden’, verklaart Fred Toppen, voorzitter van de Utrechtse Universiteitsraad. Verder kan door de expertise binnen een cateringbedrijf het aanbod beter worden aangesloten op de wensen van de bezoekers. De universiteit is niet meer verantwoordelijk voor de voorziening en kan zich verder toespitsen op de primaire taken. Een rondgang toont bovendien aan dat de prijzen voor een maaltijd bij uitbesteding veelal lager liggen. De tevredenheid onder studenten en medewerkers voldoet daarentegen niet altijd aan de verwachtingen, zo blijkt uit onderzoek van adviesbureau Sense-FM. De resultaten laten zien dat de prijs-kwaliteitverhouding vaak niet in balans is.
Concurrentie op de campus
Een andere oplossing dan uitbesteden aan een enkele cateraar is het samenwerken met verschillende lokale voedselondernemers. Een voorbeeld hiervan is YES WE CANTEEN, een bedrijf dat kleine ondernemers de restauratieve voorzieningen binnen grote instellingen laat verzorgen. Begin volgend jaar starten zij met een proefweek op de RU waarin zij laten zien hoe het idee in zijn werk gaat. Maaike de Reuver, medeoprichter van het bedrijf, vertelt: ‘Met dit concept is er geen sprake van een monopolie. De onderlinge concurrentie zorgt ervoor dat de prijs-kwaliteitverhouding in orde moet zijn. Is dit niet het geval, dan wordt de ondernemer daar zelf op afgerekend.’
Na de prijsstijging, de vrijdagmiddagsluiting van De Refter en met nieuwe bezuinigingen op komst is de huidige bedrijfsvoering van het FB onhoudbaar. Hoewel de meeste universiteiten kiezen voor uitbesteding leidt dit niet altijd tot verbeteringen voor de gebruiker. Mits voor studenten de duidelijke voordelen, zoals ruime openingstijden, blijven bestaan, is het toestaan van concurrentie op de campus de beste oplossing.
