ANS

Iedere maand loopt ANS een dag mee in een wonderlijke wereld. Deze maand: dieren doden als beroepTekst: Erik van Rein en Loes de Veth Illustratie: Sanne Reckman Alle overlast kent een oplossing, ook een uit de hand gelopen vogelpopulatie. Arie den Hertog van Duke Faunabeheer doodt duiven die gevels bemesten en ganzen die zich in het luchtruim van Schiphol begeven. ‘Zie je ze zitten?’ Arie den Hertog (38) wijst omhoog naar het dak van een winkelcentrum in Lelystad, waar een stuk of vijftig duiven rustig zitten te niksen. Toch houden ze volgens Den Hertog de omgeving nauwlettend in de gaten. ‘Ze weten precies wanneer ze eten krijgen. Over een half uurtje, rond een uur of negen, komt hier altijd een oud mannetje om ze te voeren. Allemaal leuk en aardig, maar ze schijten de hele boel onder.’ De luifels van het nabijgelegen café kleuren inderdaad meer wit dan het oorspronkelijke paars. ‘De mensen worden er gek van’, stelt Den Hertog. Van de plaatselijke winkeliersvereniging en de gemeente heeft hij de opdracht gekregen om de duiven voor eens en altijd van het dak te halen. Samen met een collega haalt Den Hertog een ingenieus vangapparaat uit zijn busje, dat hij op de hoek van de straat neerzet. Dit is een zogenaamd schietnet, dat met een simpele ruk aan een touwtje een enorm web zo’n negen meter ver knalt. Het gevogelte dat eronder komt, kan geen kant meer op. Alvorens de duiven te lokken met een paar flinke handen voer, belt hij voor zijn eigen veiligheid even de politie om te melden dat hij ze aan het vangen is. De medewerkers van Duke Faunabeheer, het enige bedrijf in Nederland dat is gespecialiseerd in het vangen, verjagen en weren van vogels op plekken waar ze overlast veroorzaken, krijgen soms te maken met emotionele reacties. Zo is een collega van Den Hertog ooit lastig gevallen door veiligheidsmedewerkers in Rotterdam. Zij hadden geen begrip voor het werk dat hij deed en werden agressief. ‘Daarom gaan we bij dit soort klussen altijd met z’n tweeën op pad.’ Vogelverschrikkers Na de installatie van het vangnet is het een kwestie van wachten. Den Hertog praat met wat omstanders die veelal positief reageren op zijn aanwezigheid. Wanneer hij door een klant wordt gebeld, klinkt het vrolijke gekwetter van een vogel uit de telefoon in zijn binnenzak. Na ruim een kwartier tevergeefs wachten roept hij plots: ‘Kijk, kijk, daar heb je ‘m!’ Net op het moment dat een aantal duiven zich voor het vangapparaat nestelt, komt het mannetje stipt op tijd ‘zijn’ duiven voeren. Duivenbeul en -broeder staan oog in oog met elkaar. Een volgende reactie blijft uit: de oude man ziet al gauw dat het een verloren zaak is en besluit verder te fietsen. ‘Hij gaat nu ergens anders duiven voeren. Die man gelooft echt dat ze dood gaan als hij ze niets te eten geeft’, verzucht Den Hertog. Inmiddels heeft de groep etende duiven op de grond zich uitgebreid tot een stuk of dertig. Wanneer Den Hertog aanstalten maakt om de trekker van het net over te halen, klinkt plots een schreeuw.  Verderop fietst een tweetal pubers voorbij dat geen idee lijkt te hebben wat er gaande is. De duiven schrikken en de vogels zijn gevlogen. Met een volle buik keren ze terug naar het dak. De poging is mislukt. Den Hertog reageert gelaten, ruimt het voer op – ‘ik ga ze echt niet verwennen’ – en deelt mee: ‘Kom, we gaan koffie drinken.’ Gedood en gebruikt In zijn kantoor op het industrieterrein van Lelystad legt Den Hertog meer uit over zijn beroep en de reacties die het uitlokt. Voorheen deed hij zijn werk in redelijke anonimiteit, maar in 2005 verwierf hij landelijke bekendheid door een mus uit de lucht te knallen die vroegtijdig een einde leek te gaan maken aan Domino Day. Dat kwam hem op veel kritiek te staan, omdat hij het leven van een mus opofferde voor een spelletje. Ook zijn werk op Schiphol, het vergassen van ganzen die het luchtverkeer hinderen, is zeer omstreden en bracht hem zelfs aan tafel bij Pauw & Witteman. Den Hertog snapt de kritiek van onder andere de Dierenbescherming en de Partij voor de Dieren, maar stelt dat deze vooral voortkomt uit onwetendheid. ‘Mensen begrijpen niet dat er vaak grote financiële belangen spelen. Bovendien mag ik alleen bij zwaarwegende redenen gas gebruiken en de overlast op Schiphol is zo’n reden. Er komen steeds meer aanvaringen tussen ganzen en vliegtuigen, die rampen tot gevolg kunnen hebben.’ Het argument dat de dieren vreselijk zouden lijden weerlegt hij. Uit twee rapporten die Den Hertog laat zien, blijkt dat vergassen met CO² de effectiefste en diervriendelijkste manier is. ‘Het gas is niet pijnlijk, het is gewoon koolzuur dat ook in cola zit. Na dertig seconden zijn de ganzen buiten bewustzijn en binnen twee minuten is het gebeurd. Ik kan er vijfhonderd ganzen in een keer mee doden. Als ze het gas verbieden, dan stop ik ermee: ik ga ze niet een voor een de nek omdraaien.’ Enthousiast laat Den Hertog een aantal filmpjes zien waarop hij ganzen bij elkaar drijft en vervolgens in een speciale aanhanger vergast. ‘Kijk, daar staat de koelwagen van de poelier. De ganzen worden meteen afgevoerd en alles wordt gebruikt. Het vlees gaat naar de voedselbank, de poten worden vermalen tot hondenvoer en de veren verwerkt tot kussens. Als ik ze direct moest weggooien, zou ik nooit een dier doden.’ Dakduif versus vangdrang Naast het schietnet bieden kooien een mogelijkheid om duiven te vangen. Via de bovenste verdieping van een parkeergarage klautert Den Hertog met collega op het dak van het winkelcentrum, waar al kooien zijn geplaatst die goed gevuld zijn met voer. ‘Je komt op plekken waar je normaal gesproken niet komt en dat maakt mijn baan zo mooi. Vanaf hier zie je de hele stad, die duiven hebben een prachtig leven.’ Toch wordt hier steeds minder gefladderd, Den Hertog haalde al zo’n 160 duiven weg die in de nissen tussen de gebouwen sliepen. Het resultaat van hun spijsvertering is te zien aan de dikke laag groene prut op het gebouw. ‘Die mest is pure voeding voor de groei van mos’, aldus Den Hertog. Het gros van de duiven is al gevangen en de opbrengst van vandaag is dan ook niet overweldigend. Een tiental duiven en een enkele kauw hebben hun vrijheid verloren. Den Hertog en zijn collega halen ze stuk voor stuk uit de kooien, klemmen ze tussen de handen en draaien ze vastberaden de nek om. Vervolgens worden ze in een juten zak gestopt, de laatste stuiptrekkingen van de vogels worden onttrokken aan het daglicht. Om ook de laatste duiven te vangen, plaatsen de vogelvangers extra kooien. ‘We laten ze door de week open staan, dan raken de duiven gewend aan de kooien en worden er meer gelokt. In het weekend kunnen we er dan in een keer heel veel vangen’, zegt de faunabeheerder, terwijl hij de zak met levenloze duiven in de bus zet. Hoewel fanatieke dierenvrienden het werk van Den Hertog verafschuwen, blijft hij er zelf nuchter onder en is hij overtuigd van de noodzaak van zijn werk. ‘Ik doe het omdat het nodig is, maar geniet er ook van: ik ben geboren met een vangdrang.’      

 

Door sommigen wordt hij geprezen als een van ’s werelds meest invloedrijke personen, volgens anderen is hij een zeer gevaarlijk denker. Spraakmakend is de Australische filosoof Peter Singer, hoogleraar bio-ethiek aan Princeton University, in ieder geval. Als aanhanger van het utilitarisme pleit Singer voor handelingen die het grootste geluk voor de grootste groep opleveren. In zijn bekendste boek Animal Liberation stelt de Australiër dat ook dieren moeten worden gerekend tot de groep voor wie het grootst mogelijke geluk bereikt moet worden, een standpunt dat hevige discussies oplevert. Op dit moment is Singer in Nederland om onder meer vandaag twee lezingen en een studentenseminar te geven. ’s Ochtends zal de filosoof met de leden van de Partij voor de Dieren (PvdD) in gesprek gaan over Animal Politics en ritueel slachten, waarna hij af zal reizen naar de RU om hier tijdens het studentenseminar met een klein aantal studenten te discussiëren. Om acht uur ’s avonds wordt dit gevolgd door een lezing in het Collegezalencomplex. ANS-Online belde naar zijn Utrechtse hotelkamer om hem te spreken over zijn revolutionaire ideeën. Tekst: Esther Jongejan Foto: Soeterbeeck Programma U voert discussies over wereldarmoede, milieuvervuiling en dierenrechten. Waarom zijn dit de crises van de 21e eeuw? ‘Ondanks dat er genoeg middelen voorhanden zijn om er iets aan te doen, leven meer dan een miljard mensen in grote armoede. Uit onderzoek van Unicef blijkt dat er ieder jaar ongeveer 8 miljoen kinderen sterven aan armoede gerelateerde ziekten. Dat staat in groot contrast met de welvaart waarin veel mensen leven. Milieuvervuiling is eveneens een zeer actueel probleem. Als we de uitstoot van broeikasgassen de komende twintig jaar namelijk niet radicaal reduceren, zal er een desastreuse klimaatverandering optreden. Tot slot worden jaarlijks 16 miljard dieren gedood om hun vlees, terwijl mensen dit recht alleen zouden moeten hebben als ze vlees moeten eten om te overleven. ‘In tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, denk ik niet dat mensen en dieren gelijk zijn. Wel heb ik de overtuiging dat het net zo erg is als een dier pijn lijdt, dan wanneer een mens dezelfde pijn ervaart. Het simplistische standpunt dat mens en dier gelijk zijn, doet geen recht aan het feit dat de mens bijvoorbeeld in staat is om een leider te kiezen en daarom stemrecht verdient. Zo’n recht toekennen aan een dier heeft natuurlijk geen nut.’ Is in uw ogen het eten van dieren ook verkeerd wanneer deze in goede omstandigheden worden gehouden? ‘Ja, ook dan zou je geen vlees moeten eten, het brengt namelijk tevens milieuproblemen met zich mee. Herbivoren als koeien produceren immers gigantische hoeveelheden methaangas. De grond die wordt gebruikt om het graan voor koeien te verbouwen zou bovendien ingezet kunnen worden om voedsel voor de bevolking te produceren. Je zou het vee slechts gras kunnen voeren, maar dat levert meer methaan per kilo vlees op dan graan.’ Staatssecretaris Bleker heeft op 5 juni een convenant over ritueel slachten gesloten met slagers en joodse en islamitische organisaties. Onverdoofd slachten is toegestaan mits het dier na de halssnede niet langer dan veertig seconden bij bewustzijn is. Toch lijkt dit akkoord geen definitieve oplossing. Hoewel de Eerste Kamer onlangs een verbod op ritueel slachten heeft verworpen, legt Marianne Thieme, fractievoorzitter van de PvdD, het bijltje er niet bij neer en heeft een nieuw wetsvoorstel ingediend. Hoe denkt u over ritueel slachten? ‘Omdat ritueel slachten op een veel kleinere schaal plaatsvindt dan bio-industriepraktijken is het in mijn ogen een minder urgent probleem. Toch ben ik van mening dat als mensen al vlees eten, de dieren op een zo humaan mogelijke manier gedood moeten worden. Voor zover ik weet is een rituele slachting echter niet de meest diervriendelijke methode en het zou om die reden niet moeten worden toegestaan. Om hun interpretatie van religieuze voorschriften niet te hoeven schenden, zouden Joden en Moslims simpelweg vegetarisch kunnen eten, net als ik. Het nuttigen van vlees wordt ze immers nergens verplicht gesteld.’ Als utilitarist pleit u voor het grootst mogelijke geluk voor de grootste groep. Maar als je mensen dwingt vegetariër te worden, ondermijn je dit geluk dan niet? ‘Het is een kwestie van wennen. Ik denk dat ik net zo veel geniet van mijn vegetarische eten als anderen van hun vlees. Natuurlijk moet je ook naar het lijden van dieren kijken, en naar de schadelijke effecten op klimaatverandering die op de lange termijn het geluk aantasten van honderden miljoenen mensen. Als je al deze dingen in overweging neemt, niet alleen het huidige geluk van mensen maar ook de preventie van ongeluk voor dieren en toekomstige generaties van mensen, denk ik dat het duidelijk is naar welke kant de balans overslaat.’ Het gros van de mensen denkt niet serieus na over zaken als wereldarmoede en dierenrechten. Vindt u dit begrijpelijk? ‘Ja, mensen zijn nou eenmaal niet zo geëvolueerd dat ze van nature een wereldgemeenschap vormen. Het zou desondanks wel goed zijn als iedereen zijn steentje bij zou dragen.’ Velen zijn van mening dat het overwinnen van de crisis prioriteit verdient boven zaken als milieubescherming en het doneren van geld voor armoedebestrijding. ‘De economische crisis in Europa lijkt vooral voor mensen die er direct mee te maken hebben erg belangrijk, zoals Grieken die hun baan zijn verloren. De problematiek in de Europese Unie staat echter in schril contrast met mensen die sterven van de honger of doodgaan aan eenvoudig te genezen ziekten als diarree, mazelen of een longontsteking. Het is eveneens een slechte zaak om vanwege de recessie geen maatregelen te treffen die de effecten van de klimaatverandering tegen zouden kunnen gaan. Wie daar uiteindelijk de dupe van worden zijn de miljoenen mensen die voor hun voedselvoorziening afhankelijk zijn van regenval, of die voedsel verbouwen op laaggelegen land dat overspoeld zal worden vanwege de stijgende zeespiegel.’ Vanavond om 20.00 uur geeft Peter Singer een lezing in het Collegezalencomplex over de crises van de 21e eeuw. Kaarten zijn hier te bestellen (studenten gratis).

 

In de laatste tien dagen van 2012 kijkt ANS terug op de meest memorabele artikelen en gebeurtenissen van het jaar. Vandaag: Huisdieren voor je handtasNadat ze haar kat had gevild om een tas te maken van de vacht, werd TINKEBELL. een van de meest controversiële en besproken kunstenaars van Nederland. Als reactie op haar werk kreeg ze duizenden haatmails en doodsbedreigingen van dierenactivisten en verontwaardigde burgers te verwerken. ANS sprak in april naar aanleiding van alle aandacht en haar nieuwste project Save the World met Katrinka Simonse, de kunstenares die schuil gaat gaat achter het pseudoniem TINKEBELL.. Met haar meest recente werk beklaagt TINKEBELL. zich over de arrogantie die uitgaat van hulpprojecten in minder ontwikkelde landen. 'In onze poging mensen te helpen, betrekken we de plaatselijke bevolking zelf nauwelijks. We vragen niet naar de mening van betrokkenen en als we dat wel doen, maakt het antwoord ons niet uit, omdat de mensen daar zogenaamd niet beter weten. We bouwen een weeshuis, vliegen terug en dan is het afgesloten.' Hoewel ze van dierenactivisten veel hatelijke reacties krijgt op haar werk, probeert ze duidelijk te maken dat haar kunst een aanklacht vormt tegen het beeld dat de huidige samenleving heeft van dieren. Het bekleden van blokken met konijnenvacht is voor haar een metafoor van het feit dat huisdieren gezien worden als speelgoed. Dat veel mensen haar werk smakeloos vinden, deert TINKEBELL. dan ook niet. Volgens de excentrieke kunstenares zelf behandelt zij dieren niet slechter dan de dierenindustrie dat doet. Lees hier het gehele interview dat ANS had met TINKEBELL..