ANS

De stelling van deze maand: geneeskunde is een veredelde hbo-opleiding Tekst: Wouter Greven en Anders Hoendervanger Studenten Geneeskunde worden opgeleid tot basisarts, waarna ze een vervolgopleiding kunnen doen of zich kunnen specialiseren. De artsen in spe worden aan de hand genomen door het veelal praktijkgerichte curriculum. In korte modules krijgen ze de stof toegediend om dit bij tentamens of een stage te kunnen reproduceren. In die zin wijkt de studie sterk af van de meeste andere universitaire studies in Nijmegen. In de wandelgangen, operatiekamers of collegezalen laait bij tijd en wijlen de discussie op of Geneeskunde wel zo academisch is. In Den Haag werd ook aandacht besteed aan deze discussie. Toenmalig staatssecretaris Annette Nijs van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap stelde in 2004 dat afgestudeerden van praktijkgerichte studies als Geneeskunde en Rechten een hbo-titel zouden moeten krijgen. Tegenstanders zijn van mening dat juist de wetenschappelijke elementen belangrijk zijn om de vele investeringen in de geneeskunde te rechtvaardigen en tot progressie te komen. Verdient de studie Geneeskunde een hbo-titel gezien het praktijkgerichte karakter? Past een studie met zoveel precisie en kennis wel op het hbo? En is er op de universiteit plaats voor zo’n beroepsgerichte opleiding? Kortom, in hoeverre is de opleiding academisch? Dr. Herman de Regt, wetenschapsfilosoof aan Tilburg University ‘Geneeskunde is eigenlijk een hbo-opleiding. Dat wil zeggen, praktijkgericht met een nadruk op toegepaste wetenschap, maar dan geplaatst in een academische context. Wat dat betreft is Geneeskunde vergelijkbaar met de studie Rechten. Dit is ook een toegepaste wetenschap in een academische context. Als er meer bekend is over de plek van wetenschap in de academische wereld, kun je ook een duidelijkere mening vormen over “een veredelde hbo-opleiding”. Hoe de geneeskunde, met de nadruk op kunde, in het curriculum van de universiteit is terecht gekomen, kan men verklaren door te kijken naar de ontwikkeling van de wetenschap. ‘Na de Middeleeuwen kreeg geleerdheid als doel problemen op te lossen. Kijkend naar oude universiteiten als Oxford, zie je dat Rechten en Geneeskunde om die reden centraal stonden. Tegenwoordig zou je nog steeds kunnen verdedigen dat de studie voornamelijk –hoe je het ook wendt of keert– een beroepsopleiding is. De rol die wetenschap in de opleiding speelt is in eerste instantie instrumenteel. Het doel van de opleiding is nog steeds de studenten een bepaalde kunde bij te brengen, namelijk de vaardigheid die nodig is als praktiserend arts. Wetenschap levert allerlei kennis op en die leren studenten toepassen in de praktijk. ‘De academisch-wetenschappelijke wereld is van oudsher ontstaan om een aantal hardnekkige problemen op te lossen. Je moet niet uit het oog verliezen dat het opleiden tot een beroep het belangrijkste aspect van de studie is. Juist bij Geneeskunde is dit een belangrijke taak omdat heel veel mensen in tijden van medische nood om een arts vragen. Als patiënt wil je beter worden. Dus je hebt baat bij iemand die wetenschap toepast in plaats van je als proefkonijn te gebruiken – dat laatste gebeurt alleen als we niet weten wat te doen. In alle andere gevallen is “veredelde hbo-opleiding” helemaal geen negatieve term, maar juist een geuzennaam.’ Dr. Hub Zwart, wetenschapsfilosoof aan de Radboud Universiteit ‘Geneeskunde is geen veredelde hbo-opleiding. Het zou zeer onverstandig zijn om dat te stellen. Door de buitengewone complexiteit van het menselijk lichaam kan het niet zo zijn dat men enkel kennis toepast. De studie kent weliswaar een praktijkgericht curriculum, maar het blijft nog altijd een wetenschappelijke opleiding. Het kunnen inschatten van de betrouwbaarheid en de herkomst van de beschikbare kennis is een belangrijke voorwaarde voor een academicus. Het gaat niet alleen om toepassen, de duiding is nog veel belangrijker. Een arts moet dus niet alleen kunnen toepassen, maar ook de kennis hebben over hoe wetenschap werkt. ‘Tussen de geïnvesteerde bedragen in de ontwikkeling van medicijnen en de opbrengsten bestaat een enorme discrepantie. Er is veel geld in het wetenschappelijk onderzoek naar medicijnen gestoken de afgelopen dertig jaar. Het is eigenlijk heel teleurstellend wat dit heeft opgeleverd aan nieuwe geneesmiddelen. Kennelijk is de farmaceutische industrie op een of andere manier aan het eind van haar latijn. Er moeten nieuwe ingangen worden gevonden. Waar dat nu nog niet lukt, kan dat over tien jaar heel anders zijn. Daarom mag de wetenschappelijke dimensie van de opleiding wel versterkt worden. ‘Men is in de Geneeskunde naarstig op zoek naar nieuwe aangrijpingspunten. Interpretatie van nieuwe onderzoeksresultaten vergt veel kennis op het gebied van onderzoeksmethodologie en wetenschapsfilosofie. In een praktijkgerichte opleiding is het zo dat je wacht tot een discussie is uitgewoed, waarna je kennis gaat toepassen. In een wetenschappelijke context moet je als het ware mee kunnen doen in de discussie. Kortom, misschien moet men beslissen dat sommige onderdelen van de studie academischer worden en andere onderdelen juist meer praktijkgericht. Maar Geneeskunde een praktijkgerichte opleiding? Nee.’ Bekijk hier de overige artikelen uit de november-ANS.

 

Vanavond komt de laatste aflevering van het programma Nog Meer Voor Mannen op tv. In negen afleveringen probeerde presentator en beroepsgrapjas Maxim Hartman op satirische wijze terrein terug te winnen van de vrouw. ‘Ik heb mannen ontmoet die zakgeld van hun vrouw krijgen.’

Tekst:Daan van Acht en Saskia Verheijden
Foto’s:Bastiaan Buurman

De meeste studenten zullen tv-persoonlijkheid Maxim Hartman kennen van het humoristische kinderprogramma Rembo & Rembo, dat tussen 1987 en 1995 wekelijks bij Villa Achterwerk werd uitgezonden. Toen al kwam in een reeks absurde sketches en fragmenten Hartmans uitgesproken mening en persoonlijkheid naar voren. Nu, bijna twintig jaar later, maakt Hartman wederom furore met zijn programma Nog Meer Voor Mannen, waarin de presentator zich – gepaard gaande met een fikse dosis humor en zelfspot – de afgelopen maanden hard maakte voor de onderdrukte Nederlandse man. ANS ging in gesprek met Hartman over de onderdrukking van de man, zijn relatie tot vrouwen en de drang om te willen provoceren.

Wat heb je met je programma Nog Meer Voor Mannen willen bereiken?
‘Wat ik met Nog Meer Voor Mannen heb willen laten zien, is dat bepaalde mannelijke eigenschappen, zoals competitiedrang of dominantie, vanaf de jonge jaren de kop worden ingedrukt. Net zoals vrouwen de kans krijgen om carrière te maken, vind ik dat ook jongens de kans moeten krijgen zich tot man te ontwikkelen. Het hele onderwijs is nogal vrouwelijk ingesteld, dat vind ik erg. Alles moet samen gedaan worden. Af en toe is het juist heel fijn om iemand op de grond te leggen en te laten zien dat jij de sterkste bent, maar dit wordt afgestraft op school. Ik pleit er niet voor dat we allemaal neanderthalers met knotsen worden en vrouwen aan het haar onze grotten inslepen, maar het gaat erom dat de man als soort aan het verdwijnen is.’

Waar baseer je dat op?
‘Ik zie een hoop misstanden, zoals vrouwen die kleding kopen voor hun mannen. Acht op de tien vrouwen gebruiken hun mannen als paspop. Hetzelfde geldt voor een overdaad aan prullaria in huis, zoals vogelnestjes voor het raam. Wat heb je daar nou aan, het zijn slechts stofnesten. Ik heb zelfs mannen ontmoet die zakgeld krijgen, op deze manier wordt een man een soort huisdier. Ze laten zich te makkelijk overheersen en geven zich te snel gewonnen. Dat komt doordat vrouwen de seksuele macht hebben binnen het huwelijk. We weten allemaal dat een man ongelukkig wordt als hij geen seks heeft, dus zal hij er alles aan doen om seks te krijgen. De vrouw heeft de sleutel tussen haar benen. Vrouwen weten dit dondersgoed en spelen hier slim op in.’

Hoe kunnen mannen dit patroon doorbreken?
‘Homo worden. Dat is echt de enige manier om de man te redden.’

Een paar jaar geleden zei je in het programma Ze is van mij dat mannen ook hun vrouwelijke kanten moeten laten zien.
‘Mannen mogen zich best kwetsbaar en eerlijk opstellen, dat doet verder niet af aan hun mannelijkheid.’

Kwetsbaarheid en eerlijkheid, zijn dat niet juist extreem vrouwelijke stereotypen?
‘Helemaal niet, alsof vrouwen zo eerlijk zijn. Vrouwen zijn leugenaars, ze liegen allemaal. Mannen zijn veel eerlijker, wat dat betreft kunnen vrouwen nog veel van ons leren. Dit komt ook omdat mannen een stuk simpeler zijn in hun hersenen. Vrouwen daarentegen zijn sociaal slimmer. Al vanaf jonge leeftijd zijn meisjes bezig met groepsvorming, roddelen en anderen buitensluiten. Dat vind ik echt ziek.’

Wat is dan voor jou de absolute definitie van ‘de man’?
‘Dat weet ik niet, we moeten herdefiniëren wat deze definitie precies is. Daarom maakte ik dit programma ook, om uit te zoeken wat mannelijkheid is. Verder dan het feit dat een man twee ballen en een penis heeft, kom ik op dit moment niet. Veel mannen verstaan onder mannelijkheid lekker hard zuipen en vrouwen naroepen op straat. Dat vind ik heel dom en helemaal niet mannelijk om te doen. Degenen die dit denken, moeten gecorrigeerd worden. Ik leg ze gewoon op de grond, dan leren ze hun lesje wel.’

Zie je mannen en vrouwen als gelijkwaardig?
‘Ja, absoluut. Sterker nog, ik vind vrouwen intelligenter en kansrijker dan mannen. Uiteindelijk is de man in zijn soort ook gedoemd om te mislukken, maar je kunt beter strijdend dan jankend ten onder gaan.’

Wat is het mannelijkste dat je ooit gedaan hebt?
‘Vechten of iemand knock-out slaan. Inderdaad, dit kan een beetje sneu klinken – het lijkt een enorm cliché. Mannelijkheid kenmerkt zich door assertiviteit, desnoods het gebruiken van geweld om je zin te krijgen. Met agressie is niets mis, maar je moet het vormgeven en niet alleen gebruiken om dingen mee kapot te maken.’

Je programma’s zijn vaak absurdistisch en discussieopwekkend. Waar komt dit vandaan?
‘Ik ben van mening dat je dingen moet overdrijven om effect te krijgen. Ik ben niet een enorme provocateur, maar ik vind het wel leuk om te plagen en te pesten. Ik heb eens een programma gemaakt waarin kinderen de schuld kregen van alles. Zulke dingen vind ik mooi. Ik probeer zoveel mogelijk de werkelijkheid te ontregelen. Rembo & Rembo zit wat dat betreft anders in elkaar. De afleveringen werden vooraf bedacht en we werkten met een script. Het resultaat vond ik leuk, maar het maken van de afleveringen niet omdat je al weet wat je kunt verwachten. Tijdens de opnames voor Nog Meer Voor Mannen weet ik nog niet wat er gaat gebeuren tijdens een gesprek met de geïnterviewde. Aan mij de taak om alert te blijven en snel te reageren, al is de energie van de andere persoon minstens zo belangrijk. Als diegene een bord voor z’n kop heeft of in zijn eigen wereldje leeft, dan kan het bijna niet meer misgaan. Dat is echt een gouden formule.’

Meen je dit allemaal serieus of voer je constant een act op?
‘Het één hoeft het andere niet uit te sluiten, toch? Soms weet ik zelf niet of ik iets zeg omdat ik het meen, of omdat een camera op me gericht is. Ik heb wel vaak de neiging om tegen de overheersende opinie in te gaan. Als iedereen tegen buitenlanders is, word ik juist pro-buitenlanders. Mijn hersenen kunnen alle kanten op. Laatst noemde ik mijn programma per ongeluk “nog meer voor vrouwen”, dat zou ik met net zoveel liefde maken.’

Je zult vast genoeg haters hebben.
‘Dat klopt. Ik heb doodsbedreigingen gehad, maar die kwamen van vrouwen dus die neem ik niet serieus.’