Duffe opsommingen of ultiem entertainment? Tijdens het Wintertuinfestival verschanst ANS zich in de collegebanken om een genadeloos oordeel te vellen over de gastsprekers.
Wie de inmiddels grijze en in degelijk pak gestoken Kees van Kooten ziet zitten, zou haast vergeten dat deze man een grootse televisiecarrière achter de rug heeft als rasentertainer. Zodra hij achter zijn
Telegraaf vandaan komt om het college te beginnen, verandert de keurige man echter in een scherpe verteller met meeslepend enthousiasme.
Na een korte anekdote over een stel bejaarde vrouwen die hij dankzij de file onderweg naar Nijmegen tegenkwam, stelt Van Kooten eerst een plechtige verklaring af te willen leggen. ‘Met het oog op het hoogleraarschap van mijn collega Wim de Bie wil ik allereerst verklaren op geen enkele wijze met de data van onderzoek gerommeld te hebben. Ik heb nooit data gemanipuleerd, aangezien ik ook nooit werkelijk onderzoek gedaan heb.’
Vervolgens haalt Van Kooten een oude projector tevoorschijn om zijn ‘onderzoeksresultaten’ in te leiden met allerhande krantenknipsels over dubieus genetisch onderzoek. ‘Het is jarenlang door het Vaticaan en Arie Slob in de doofpot gestopt, maar mensen bezitten allen een zogenaamd reli-gen, een gen dat bepaalt of zij gelovig zijn of niet,’ stelt Van Kooten. ‘Zo zouden we dus Andries Knevel, Thijs van den Brink en de meiden van Halal onder de mri-scan kunnen leggen om te zien of ze echt geloven of dat ze ons al die tijd belazeren.’ Wat volgt is een hilarisch verhaal over dit fictieve onderzoek en de mogelijkheden om mensen die losbandig willen zijn met het reli-gen ongelovig te maken en recidivisten gelovig. Meer krantenknipsels komen voorbij, soms ter plekke nog uit zijn
Telegraafgescheurd, met titels als ‘Gezond eten is niet gezond’ en andere koppen die een vreemd verhaal vertellen.
Het thema van de avond is ‘gedragssatire als de belangrijkste vorm van maatschappijkritiek’. Meer dan een college is het optreden van Van Kooten een show waarin op onnavolgbare wijze alledaagse gebruiken en berichtgeving in de vorm van verhalen op de hak worden genomen. ‘Het effect van de politieke satire in Nederland is moedeloos makend gering.’ Van het reli-gen gaat het verhaal richting de jaarlijkse discussie over zwarte Piet, dat al dan niet racistisch zou zijn. Van Kooten stelt dat, doordat het taalgebruik in zowel het parlement als de voetbalwereld steeds wolliger wordt, ‘Edgar Davids straks niet langer ‘donker’ of ‘ zwart’ wordt genoemd door Johan Cruijff, maar ‘gebroken wit’.’
Via een aaneenschakeling van zijweggetjes, waarbij Van Kooten zelf ook breed gebarend alle kanten op loopt, gaat het verhaal via Nederlandse vakantierituelen langs de dubbellevens van ‘mensen als minister Leers en frauderend onderzoeker Stapel’ naar een verhaal uit 1911 over de relatie tussen de bank en een klant. Wanneer het college ten einde loopt, wordt de rol van zijn als decor opgestelde boodschappenwagen op wieltjes duidelijk in een goede tip voor wie te veel boeken heeft, maar ze niet weg wil gooien. 'Als het 's avonds donker is, neem ik deze tas vol boeken mee. Dan loop ik door de straten en stop ik, zonder dat iemand me ziet, de boeken een voor een in de brievenbus van een onbekende.'
Het laatste oordeel der toehoorders
Massale lachsalvo's en enkele kirrende huisvrouwen verraden dat het college goed in de smaak valt. Een groepje studenten vertelt achteraf onder de indruk te zijn van zijn 'maatschappijkritische, herkenbare stukjes' en 'indrukwekkende mimiek'. De toehoorders uit Van Kooten's eigen leeftijdscategorie hebben zich als een grote fanclub om de entertainer geschaard voor een persoonlijk woord van het babyboomers-idool. Een enkele toehoorder heeft klaarblijkelijk de schaamte van zich afgeworpen en ziet zijn kans schoon zelfs uitgebreid in de persoonlijke spullen van Van Kooten te snuffelen.
Spreker Kees van Kooten
Uitstraling Energieke, intelligente oude man
Publiek Grote schare grijzende groupies
Inhoud Scherpe, hilarische schets van dagelijkse dingen
Eindcijfer 8,5
Foto: Menno van der Meulen
