Amelie Mangelschots en Yasmine Schillebeeckx, medeoprichters van de website en hashtag Wijoverdrijvenniet, zetten veel vrouwen aan tot het delen van ervaringen van seksuele intimidatie. ‘Als ik zeg dat het aanvoelt als een aanslag op mijn lijf, wanneer een man ongevraagd mijn billen vastpakt, overdrijf ik niet.’
Tekst:Eveline Knapen en Anne van Veen
Fotos:Anne van Veen
Dit artikel verscheen eerder in de mei-ANS
Tijdens het uitgaan zijn er ontelbare keren dat mannen ongevraagd tegen me aan beginnen te dansen, om vervolgens een tirade af te steken over mijn arrogantie als ik hen beleefd zeg dat ik geen interesse heb. Het zijn mannen als deze die je als vrouw het gevoel geven dat je lichaam aan hen toebehoort. Dat jij als vrouw alleen op de aarde gezet bent om er mooi uit te zien. Dat je bloedeigen lichaam altijd onderworpen zal zijn aan de mening en de blikken van mannen. Van onbekende mannen.’
Vlaming Yasmine Schillebeeckx (24) beschrijft in haar ingezonden column Mijn naam is niet ‘Hey Sexy’, voor het Belgische dagblad De Morgen, haar reactie op seksuele intimidatie. ‘Ik ben altijd al bezig geweest met ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Toen ik op een ochtend naar mijn werk liep, werd ik nagefloten door bouwvakkers. Dat was de druppel. Ik besefte me dat ik dit soort ervaringen moest delen.’ De column zorgde voor reacties en gedeelde ervaringen van mannen en vrouwen in heel België. ‘Ik las hier en daar wat brieven van Juffrouwen Truttenbol die zich erover beklaagden dat ze wel eens nagefloten worden. Hoe erg is dat, zeg?’, schrijft de bekende journalist Marc Didden als reactie op de uitgesproken mening van de feminist. Schillebeeckx besloot na de stroom van reacties op haar column dat een artikel niet genoeg was. Ook Amelie Mangelschots (27) was bereid actie te ondernemen. Samen met drie andere vrouwen, die ze leerden kennen in een Facebook-groep voor gender- en vrouwenrechten, besloten ze om de hashtag en bijbehorende website Wijoverdrijvenniet op te richten. De naam voor het initiatief ontstond doordat een van de vrouwen het statement ‘Wij overdrijven niet’ las bij een reactie van een van de lezers op haar blog. Op de site kunnen mannen en vrouwen hun verhaal kwijt over seksuele intimidatie. Daarnaast vertellen de oprichters dat ze mensen aansporen hun ervaringen te delen en een weerwoord willen bieden: ‘Het is wij tegen zij, dat is niet vrouwen tegen mannen. Dat is gewone mensen tegen aanranders.’
Nare reacties 
‘Vuile feminist’, ‘arrogant en vol van zichzelf’ en ‘gezeur over een luxeprobleem’ zijn voorbeelden van reacties op Wijoverdrijvenniet. Schillebeeckx had niet verwacht dat de gedeelde ervaringen van seksuele intimidatie zoveel stof zouden doen opwaaien: ‘Ik dacht vooral aan alle vrouwen die wij konden troosten met het delen van onze ervaringen. Ik was echter vergeten dat er ook veel mannen zijn, die onze mening gezeur vinden.
De reacties van het andere geslacht doen mij niet zoveel, want ik kan begrijpen dat ze handelen uit onwetendheid. Nare berichten van vrouwen raken mij veel meer, omdat ik moeilijk kan geloven dat zij nooit seksueel geïntimideerd zijn. Het overgrote deel van de reacties is echter positief en veel vrouwen voelen zich nu ook geroepen om hun ervaringen te delen.’ Dat feministische uitingen tegenwoordig niet altijd worden gewaardeerd, wordt nogmaals benadrukt door de negatieve reacties op Wijoverdrijvenniet. Schillebeeckx en Mangelschots uiten zichzelf, ondanks deze afkeuring, als overtuigd feminist. Hoe denken zij over de kritiek op de strijd voor gendergelijkheid? ANS legt ze vijf stellingen voor over de huidige vorm van het feminisme.
1. Feminisme is een vies woord.
Schillebeeckx: ‘Mensen die geloven dat mannen en vrouwen gelijk behandeld moeten worden en ontkennen feminist te zijn, vind ik vreemd. Dit is letterlijk wat het woord betekent. Het is zo frustrerend dat je je als feminist altijd moet nuanceren. De strijd voor gelijke rechten staat niet per definitie gelijk aan mannenhaat, okselhaar en een make-uploos bestaan. Ik vind dat we dit stigma moeten doorbreken.’
Waar komt deze verkeerde associatie dan vandaan?
Mangelschots: ‘Je hebt altijd radicale feministen die prostitutie, porno en alles wat daarmee te maken heeft, onderdrukking vinden. Hetzelfde geldt voor make-up en ontharingsmiddelen trouwens, want als je dat gebruikt zou je echt een slachtoffer van de maatschappij zijn. Ik vind juist dat vrouwen daarin wel een bewuste keuze kunnen maken. Je kunt feministen niet allemaal over een kam scheren. Juist de radicalen komen in de media en daardoor ontstaat een verkeerde associatie.
2. De feministische revolutie is voorbij.
Mangelschots: ‘Feminisme is juist weer aan het opkomen. Vrouwen uit de Facebook-groep van feministen, die zelf de feministische golf in de jaren zestig hebben meegemaakt, zagen de stand van zaken wat betreft gelijkheid achteruit gaan vanaf de jaren zeventig’ Schillebeeckx: ‘Het feminisme is nu steeds meer in de media en ook populaire vrouwen, zoals Emma Watson, komen op voor gelijke rechten. Problemen waar feministen zich mee bezighouden, zoals seksuele intimidatie, zijn echter niet in enkele jaren opgelost.’ Mangelschots: ‘We moeten vooral niet stoppen met praten over dit onderwerp. We hebben eeuwen van ongelijkheid achter de rug en dat kan niet ineens worden rechtgetrokken.’
3. Vrouwen hebben seksuele intimidatie aan zichzelf te danken.
Mangelschots: ‘Omdat ze te onzeker zouden zijn? Ik vind de meest onzekere persoon in de situatie de man zelf. Waar haal je de behoefte anders vandaan om iemand te kleineren? Aan jongens wordt van jongs af aan geleerd dat zij vrouwen moeten veroveren. Hierdoor houd je seksuele intimidatie in stand.’ Schillebeeckx: ‘Ik kreeg veel reacties op mijn column en er werd vaak gereageerd dat ik assertiever moet zijn. Ik ben assertief en heb een grote mond, maar bij intimidatie weet je gewoon niet wat je moet doen.’
Is de mate van seksuele intimidatie in België erger dan in Nederland?
Mangelschots: ‘Toevallig heb ik zelf een jaar Psychologie aan de Radboud Universiteit gestudeerd. Ook in Nijmegen heb ik vormen van seksuele intimidatie meegemaakt. Toen ik op Vossenveld woonde, heb ik bijvoorbeeld meegemaakt dat een jongen zo erg aandrong om bij mij te slapen, dat ik hem uiteindelijk aanbood om gebruik te maken van mijn extra matras. Ik had destijds nog niet genoeg ruggengraat om nee te zeggen. Ik ging vervolgens douchen en liet hem merken dat hij daarbij niet gewenst was. Vanuit de cabine zag ik dat hij mij toch aan het bekijken was. Vervolgens stapte hij ongevraagd naar binnen. Ik wist totaal niet wat ik moest doen. Zover ik kan zeggen, is de situatie in Nederland dus niet anders. Wel heb ik het idee dat er in Nederland meer mannen begaan zijn met het probleem van seksuele intimidatie.’
4. Een traditionele verhouding tussen mannen en vrouwen is onvermijdelijk.
Mangelschots: ‘Tussen mannen en vrouwen moet sowieso geen verschil zijn. We moeten van die stereotype bullshit af, zoals de vooroordelen dat mannen niet emotioneel mogen zijn en dat vrouwen zich kwetsbaar opstellen.’ Schillebeeckx: ‘Verdeling op basis van geslacht is fout. We moeten juist selecteren op het criterium “wie kan wat”. Ik wil niet dat een man wordt gekozen bij een sollicitatie, omdat de vrouw wellicht over vijf jaar zwanger is.’
Hoe zie je deze selectie op basis van geslacht terug?
Schillebeeckx: ‘Toen ik werk zocht, heb ik artikelen gelezen om me voor te bereiden op mijn eerste sollicitatiegesprek. Volgens die artikelen moesten vrouwen zich zo mannelijk mogelijk kleden om macht uit te stralen. Ik heb dat uiteindelijk met opzet niet gedaan. Het is zo vermoeiend dat wij vrouwen ons altijd moeten bewijzen. Geef ons gewoon een kans om onszelf te laten zien.’
5. Seksuele intimidatie op straat moet worden verboden.
Schillebeeckx: ‘Ik denk niet dat reguleren de oplossing is. Het belangrijkste is dat er een andere mindset ontstaat. Dit begint bij het afleren van stereotypes bij jongens en meisjes op vroege leeftijd. Wetgeving reflecteert ook niet hoe mensen denken en de verandering daarin is nu wel het belangrijkste.’
Hoe kun je die mindset dan veranderen?
Mangelschots: ‘Al op de basisschool moet aandacht worden gegeven aan verhouding tussen jongens en meisjes. Jongens, die meisjes proberen te kussen, moeten bijvoorbeeld niet worden toegejuicht. Zo zou op de lerarenopleiding de voorlichting over seksuele intimidatie een vast onderdeel moeten worden.
Waar ligt de grens tussen flirten en seksuele intimidatie?
Mangelschots: ‘Je gaat de grens over als je mij opeist, zonder dat ik daar iets over te zeggen heb. Wanneer je mensen de weg naar het station vraagt, roep je dat toch ook niet vanaf de andere kant van de weg? Je hoort eerst te
...
