Deze maand hoort het trio Job, Joris en Marieke of ze naast een plek in de top 10 daadwerkelijk een Oscarnominatie in de wacht slepen.
Ze produceren echter geen gewone films, maar laten computeranimaties tot leven komen. ‘Van de muziek en de karakters tot de achtergrond, we maken alles zelf.’
Tekst: Kim Saris en Annemarie Verschragen
Foto: Fiona Müller
Illustratie: Job, Joris en Marieke
Dit artikel verscheen eerder in de januari-ANS
Omringd door zeefdrukken, stoffen exemplaren van animatiefiguren en een aantal publieksprijzen van internationale festivals, werkt het trio Job Roggeveen, Joris Oprins en Marieke Blaauw in hun Utrechtse studio nog gauw een boterham met humus naar binnen. Hoewel de hippe creatievelingen nog niet heel bekend zijn, is hun werk dat wel. Onder de naam Job, Joris en Marieke zijn ze verantwoordelijk voor de clip
Ik neem je mee van Gers Pardoel. Daarnaast is het trio onder andere bekend van de animatie
Bon Voyage waarmee de Tour de France-start in Utrecht werd geïntroduceerd en de korte films
MUTE en
A Single Life. De laatste draait momenteel voor
Gooische Vrouwen 2 en staat op de shortlist voor een Oscar. In hun werk combineren de dertigers zelfgemaakte liedjes met computergeanimeerde poppetjes die verrassende avonturen meemaken. Terwijl het trio hun versgemalen bonenkoffie drinkt, vertellen ze vol enthousiasme over hun creaties en toekomstplannen. ‘Met animatie kun je het zo bont maken als je zelf wil.’
Job, Joris en Marieke studeerden aan de Design Academy in Eindhoven, waar ze op de studentenkamer van Joris veel films bestudeerden. ‘We kwamen erachter dat de vormgeving en de acteurs er niet helemaal uitzagen zoals we wilden en besloten zelf clips te maken. Animatie is dan een ideaal medium: van de muziek en de karakters tot de achtergrond, we maken alles zelf’, vertelt Roggeveen. ‘In Nederland zijn er echter niet veel
Disney-achtige studio’s, dus als je animeren leuk vindt, kun je beter zelf beginnen.’ De drie merkten al gauw dat ze met het uitvoeren van betaalde en vastgelegde opdrachten niet konden laten zien wat ze kunnen. Daarom begonnen ze met eigen projecten en korte films zoals
MUTE. Nadat een baby in een mes valt, komen simpele figuurtjes die niet kunnen praten erachter dat ze een mond kunnen maken door zich te storten in cirkelzagen, ventilators en scherpe keukenmessen. ‘Vroeger was het best pijnlijk dat niemand kende wat wij met veel moeite hadden geanimeerd’, zegt Roggeveen terwijl hij naar een kast vol miniaturen van hun karakters kijkt. ‘Inmiddels kunnen we al veel noemen: van muziekclips en reclames tot educatieve en korte films.’
Aandoenlijke animatie
Opvallend is de simplistische stijl die het trio hanteert. Het werk kenmerkt zich door vrolijke en gekleurde figuren zonder nek en vingers. Dat is een bewuste keuze volgens Blaauw: ‘Onze karakters moeten niet te menselijk worden. Neem de film
The Polar Express, dan denk ik: “Waarom doen ze dit niet met echte mensen?”.Het is veel uitdagender om met zo min mogelijk details een karakter neer te zetten, dat maakt het bovendien iconischer.’ Oprins ziet een ander voordeel van animatie: ‘Je bent veel vrijer. Het was bijvoorbeeld niet grappig geweest als we in
MUTE een echte baby in een mes hadden laten vallen.’ Door hun stijl is het inderdaad mogelijk om met een twist rare verhalen te vertellen. De korte film
MUTE is misschien luguber, maar de muziek en stijl maken het grappig. Blaauw: ‘We vertellen dat verhaal met schattige poppetjes, anders wordt het eng en smerig.’ Roggeveen vult aan: ‘Muziek speelt in onze stijl ook een belangrijke rol en kan voor de juiste balans zorgen.
MUTE is best gruwelijk, maar de vrolijke muziek tempert dit.’
Geanimeerde set
De filmideeën van het trio ontstaan volgens hen heel toevallig. ‘Het kan van alles zijn, we hebben geen boodschap die we willen vertellen. Zo hebben we
MUTE bedacht toen Joris een snee in zijn teen had, die we op een mond vonden lijken. Toen we muziek luisterden en de plaat oversloeg, bedachten we dat je daarmee zou kunnen tijdreizen. Zo ontstond
A Single Life, een film waarin een meisje door haar leven skipt door middel van een plaat’, vertelt Oprins. De animators zorgen niet alleen voor de ideeën, maar ook voor de gehele uitvoering. Blaauw: ‘Job doet de muziek, Joris de regie en ik het script.’ Het animeren van 10 tot 20 seconden film duurt een dag waardoor het trio beperkt is in de hoeveelheid animatie die ze kunnen maken. ‘Eigenlijk is dat ook wel goed, want anders zou Nederland ons nu al beu zijn’, zegt Oprins zelfverzekerd. Het animeren duurt zo lang omdat het een ingewikkeld proces is. Vroeger werkte het drietal met zelfgemaakte poppen en de trage en complexe techniek van stop-motion: ‘Je maakt een foto van een pop, beweegt de arm, maakt wederom een foto en zo maak je een hele film. Als iets moet veranderen of als je iets per ongeluk aantikt, moet je opnieuw beginnen’, vertelt Oprins. Hierdoor is het trio bijna volledig overgestapt op computeranimatie, waarbij een echte filmset wordt gesimuleerd. Hierdoor is het makkelijker om aanpassingen te maken. In een programma bepaal je waar de camera staat, waar het licht valt en zelfs van welke stof de kleding van karakters is gemaakt. Roggeveen wijst ook op een ander voordeel: ‘Het maakt samenwerken makkelijker. We kunnen nu tegelijk werken en dingen uitproberen.’
180 jaar kijkplezier
Aangezien Job, Joris en Marieke maar met z’n drieën zijn, moeten ze selectief zijn in wat ze doen. Hiervoor kijken ze niet naar wat het meeste geld opbrengt, maar naar het potentiële bereik van de animatie. ‘Zoals Mulisch omschreef: je doet een paar uur over het schrijven van een goede zin, die mensen in een paar seconden lezen. Het bestede werk is dan eigenlijk niet de moeite. Als je echter al die mensen bij elkaar optelt, kom je op veel meer leestijd uit’, legt Oprins uit. Het trio heeft geluk dat hun stijl in de smaak valt en dat artiesten als Gers Pardoel het aandurfden om hen iets te laten maken. ‘
Ik neem je mee kostte twee maanden om te maken, de kijktijd zit al op 180 jaar. Hoewel Pardoel in eerste instantie zijn hoofd in de animatie te langwerpig vond, heeft hij wel het risico genomen’, grinnikt Roggeveen.
Volwassendromen
Het trio gaat zich in de toekomst op het buitenland richten. ‘We hebben in Nederland niet echt een animatiecultuur’, legt Oprins uit. ‘Ik denk dat nu slechts tien procent van onze kijkers Nederlands is.’ Blaauw: ‘Je ziet wel dat steeds meer jongeren een eigen animatiestudio beginnen. Als je echter verhalen wil maken, is het een groot risico om twee maanden zonder inkomen aan je eigen film te werken. Zeker als het Filmfonds geen subsidie geeft, moet je echt achter je eigen idee staan om door te zetten.’ Na het succes van
MUTE en
A Single Life willen de drie zich graag op de langere animaties richten. Het verschil is echter dat lange films in de bioscoop worden bekeken in plaats van online. Oprins vertelt: ‘We willen een animatie maken die gericht is op volwassenen. In Nederland belandt een dergelijke film echter al snel in het filmhuis, dat ander en minder publiek trekt.’ Hun toekomstdroom lijkt hen toch haalbaar: ‘Een volwassen animatiefilm zoals wij dat voor ons zien bestaat nog niet, behalve in arty en zware vorm. Wij willen zoals Wes Anderson – regisseur van onder andere
Moonrise Kingdom en
The Grand Budapest Hotel - luchtige en bondige verhalen vertellen met oog voor details, maar dan in onze stijl. We wachten nog op iemand die ons vraagt een bioscoopfilm te maken.’
Klik
hier voor de overige artikelen uit de januari-ANS.
