ANS

Beloofd is beloofd: in januarizegde Halbe Zijlstra toe in maart met conclusies te komen uit onderzoek naar deeltijdstudies, die onevenredig hard getroffen worden door de langstudeerboete. Op de valreep voor het eind van de maand zijn die conclusies er dan. Deeltijdstudenten gaan vanaf 2017 hun gehele studie zelf betalen, als het aan de staatssecretaris ligt. Zijlstra wil de staat niet langer mee laten betalen aan het faciliteren van studies voor mensen die naast hun werk of gezin willen doorstuderen. Alleen opleidingen op het gebied van zorg, onderwijs en bepaalde technische studies zullen via een beperkt aantal beurzen uitgezonderd worden van de maatregel. Studentenorganisaties ISO en LSVb zijn fel tegen het voorstel van Halbe, dat morgen in de ministerraad wordt besproken. De Hbo-raad heeft aangegeven zelfs bang te zijn dat deeltijdopleidingen zullen verdwijnen als gevolg van de subsidiestop. Update: Studentenorganisaties LSVb en ISO, de Onderwijsvakbond AOb en het CNV Onderwijs hebben in een gezamenlijke verklaring het voorstel van de staatssecretaris van Onderwijs als 'ondoordacht' bestempeld. Volgens LSVb-voorzitter Pascal ten Have worden er geen concrete acties gepland tegen de nieuwe maatregel. 'Het duurt nog zo' n vijf à zes jaar voordat de maatregel wordt doorgevoerd. In de tussentijd proberen we zoveel mogelijk overleg te plegen om de discussie actueel te houden.'

 

Naar verluidt wil Halbe Zijlstra de subsidiëring van deeltijdstudies afschaffen. Die beslissing volgt nadat de oppositie in de Eerste Kamer Halbe vroeg na te denken over de uitzonderingspositie van deeltijdstudenten. Het zou oneerlijk zijn om hen op dezelfde manier als andere studenten door de opleiding te jagen. Zij doen immers langer over hun studie dan voltijdstudenten omdat hun vakkenpakket over meer jaren is uitgesmeerd. De oplossing van Halbe is echter wel erg rigoureus. De staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap stelde voor de subsidiëring van deeltijdstudies maar gewoon te schrappen. Dit zou betekenen dat de deeltijdstudie voortaan in private handen valt, maar levert het kabinet jaarlijks 300 miljoen euro op. De grootste klappen zouden vallen bij het HBO. Daar vervalt zo'n 250 miljoen aan investeringen, op de universiteiten 'slechts' 50 miljoen. Zijlstra's definitieve plannen zijn nog niet bekend. Wel werd vanuit Den Haag al gereageerd op het bericht. PvdA-Kamerlid Tanja Jadnanansing tweette: 'Zijlstra's oplossing voor deeltijdproblemen: deeltijd afschaffen! Of niet? Zou schandalig zijn. Ik eis duidelijkheid van het kabinet!' Anne-Wil Lucas van de VVD liet juist weten dat ze het interessant vindt om te kijken hoe de financiering van deeltijdstudies anders vormgegeven kan worden.

 

Stiekem hopen we natuurlijk allemaal dat staatsecretaris Halbe Zijlstra 's nachts vol schuldgevoelens uren wakker ligt, peinzend over zijn maatregelenboekje. De goedkeurende macht stelde vorig jaar juli dat door de invoering van de langstudeerdersboete deeltijdstudenten disproportioneel harder worden getroffen dan voltijdstudenten. Het werd de staatssecretaris opgedragen voor 1 september 2012 met een regeling te komen die dit voorkomt. In een brief die afgelopen week door de commissie van Onderwijs naar de bewindsman is gestuurd werd hem verzocht haast te maken. De Senaat vindt het inmiddels tijd dat Zijlstra op gaat schieten. De bewindsman heeft nog een halfjaar de tijd, maar de Eerste Kamer laat de baby niet alleen in zijn box rondlopen. "Ik wil zo langzamerhand wel eens weten wat de staatssecretaris gaat doen", aldus Eerste Kamerlid voor GroenLinks Ruard Ganzevoort. "Onder studenten is grote onrust ontstaan. Men wil weten waar ze aan toe zijn." De staatsecretaris zal in maart op de proppen komen met de conclusies van onderzoek naar deeltijdstudies. Of hij hiermee heeft voldaan aan de eis van de Eerste Kamer is niet duidelijk. Afgelopen december gaf Zijlstra aan dat hij niet vindt dat deeltijdstudenten onevenredig worden getroffen.

 

Er komt opnieuw een debat in de Tweede Kamer over de langstudeerboete. Hoger Onderwijswoordvoerder Tanja Jadnanansing van de PvdA heeft hiertoe opgeroepen naar aanleiding van de aanhoudende onduidelijkheid over de gevolgen voor deeltijdstudenten. ‘Er is al geruime tijd gedoe rond de langstudeerboete, die voor veel studenten desastreus uitpakt en dan vooral voor de deeltijdstudenten en de pre-masterstudenten,’ stelde de politica woensdag in de Tweede Kamer. 'Ik wil een dertigledendebat met de staatssecretaris om van hem te horen hoe hij zijn eerdere belofte denkt na te komen dat er geen disproportionele gevolgen zouden zijn voor studenten.’ Jadnanansing zegt ‘bedolven te worden onder heftige verhalen’ van mensen die door de langstudeerboete gedupeerd zijn. Met name de situatie voor pre-master studenten uit het hbo en leraren die zich in deeltijd willen bijscholen naar een hogere docentengraad is nog onzeker. Eerder vroeg de Eerste Kamer de staatssecretaris al een regeling te treffen voor deeltijdstudenten, die sneller getroffen worden door de maatregel omdat hun opleiding uitgesmeerd wordt over meerdere jaren. Zijlstra vindt dat deeltijdstudenten net zo snel moeten afstuderen als voltijders. Wanneer het debat met de staatssecretaris plaats zal vinden, is nog niet bekend.

 

Het plan voor deeltijders blijft en Halbe heeft wel zin in nog een termijn als staatssecretaris. Dat liet hij weten tijdens het hbo-discours, onder leiding van voormalig burgemeester van Nijmegen en huidig voorzitter van de hbo-raad Thom de Graaf. Zijlstra, die als nummer zeven op de kieslijst van de VVD staat geposteerd, gaf toe trots te zijn op de prestatieafspraken die hij met universiteiten en hogescholen maakte en dat het plan voor deeltijders niet wordt teruggedraaid. Deeltijdstudies worden privaat, maar niet duurder volgens de staatssecretaris. Volgens hem zijn onderwijsinstellingen prima in staat om een redelijke prijs vast te stellen voor de deeltijdstudies. De kans is groter dat de langstudeerboete wordt teruggedraaid, Zijlstra gaf toe dat 'alles kan in de politiek'. Zelf heeft hij er in ieder geval nog zin in. Op de vraag of hij wilde blijven merkte hij op: 'ik zeg geen nee, moet ik eerlijk zeggen.' Nou Halbe, wij hopen dat je blijft hoor. Niet vanwege je desastreuze beleid, maar vanwege het feit dat we het photoshoppen van plaatjes met jou voor een brandend Erasmusgebouw nog lang niet zat zijn.

 

Staatssecretaris Zijlstra geeft niet toe aan de kritiek vanuit de Tweede Kamer op de regeling voor deeltijdstudenten die onverhoopt te maken krijgen met de langstudeerboete. Volgens Zijlstra is de 10 miljoen die tot 2016 jaarlijks in het profileringsfonds wordt gestopt ruim voldoende. Wel liet hij vanmiddag in het debat over de spoedwet weten dat 'de deur altijd open staat' als dit bedrag echt te laag uitvalt. Die deur lijkt met deze uitspraak niet wijd open te staan, maar op een kleine kier. Halbe slaat de kritiek van onder andere Kamerlid Jasper van Dijk (SP) in de wind, die vindt dat er zo geen harde afspraken worden gemaakt. 'De details van de regeling zijn nu nog te vaag. En er zijn ook geen harde garanties dat deeltijdstudenten worden gecompenseerd. Evenmin is duidelijk waar de beschikbare tien miljoen euro vandaan komt en of dat wel genoeg is', liet Van Dijk eerder optekenen bij het Hoger Onderwijs Persbureau. Het oorspronkelijke plan van Zijlstra om deeltijdstudenten even snel als reguliere studenten te confronteren met de langstudeerboete, stuitte in de Eerste Kamer op veel kritiek, omdat deeltijdstudenten onevenredig hard worden getroffen. Daarop bedacht Zijlstra het plan om deeltijdstudenten die onverhoopt in aanraking komen met de Halbeheffing te compenseren uit het profileringsfonds. Deze regeling wordt breed gesteund in de Tweede Kamer, maar kon door de val van het kabinet niet meer worden opgenomen in de regeling 'Studeren is Investeren', die controversieel is verklaard. Overigens leidde het debat ook nog tot enige ergenis binnen de Kunduzcoalitie. Kamerlid Boris van der Ham (D66) stelde voor om de langstudeerboete af te schaffen, maar schond daarbij de afspraken die zijn gemaakt in het Lente-akkoord. Sander de Rouwe (CDA) zei daarop dat Van der Ham een 'glibberige indruk' maakt. Morgen zal er worden gestemd over de spoedwet, die naar alle waarschijnlijkheid Kamerbreed wordt gesteund