[Ingezonden] Een verkozen rector?!

In de Enerzijds Anderzijds van de maart-ANS werd een discussie gehouden over of de rector magnificus moet worden verkozen. Studentenpartij asap stuurde dit opiniestuk in als reactie op dit artikel. Op universiteiten in België is het al zeer gebruikelijk: een verkozen rector magnificus. Met uitgebreide verkiezingsprogramma’s proberen de kandidaten studenten voor zich te winnen. Daarmee hebben studenten en medewerkers daadwerkelijk inspraak over het beleid dat de universiteit voert. Dat is een wereld van verschil met de Radboud Universiteit. Volgens asap is het tijd voor verandering. Op de RU wordt gewerkt met een benoemingsadviescommissie (BAC), waarin de voorzitters van de ondernemingsraad (OR) en de Universitaire Studentenraad (USR) plaatsnemen. Hun invloed is echter beperkt. Tijdens de sollicitatieprocedure hebben ze louter adviesrecht, wat betekent dat het uitgebrachte advies volledig in de wind geslagen kan worden. Bovendien mag er dus slechts één student plaatsnemen in de BAC. De rector magnificus is het visitekaartje van de RU en is daarmee imagobepalend voor de universiteit. Bovendien bepaalt hij het academisch beleid. Hij vormt hiermee het gezicht van de Radboud Universiteit en zijn standpunten hebben grote gevolgen voor studenten en wetenschappers. Het benoemen van de rector magnificus, hét gezicht van de Radboud Universiteit, berust op een ondoorzichtig systeem, dat aandoet als achterkamertjespolitiek. Het past op geen enkele manier binnen een academische omgeving, waarin openheid en debat een grote rol spelen. Het verkiezen van de rector, op basis van een uitgebreid verkiezingsprogramma waarin de kandidaten hun visie voor de komende jaren schetsen, zou voor deze omgeving veel geschikter zijn. Studenten en medewerkers kunnen op die manier aangeven welke kant zij met de universiteit op willen en waar volgens hen de accenten moeten liggen. Een visie en een standvastig beleid blijven echter gewaarborgd, omdat de gekozen rector aansluit bij een vast college. Tegenstanders noemen het risico, dat het houden van open verkiezingen op de universiteit uit zou monden in een soort populariteitsstrijd waarbij het uiterlijk van de potentiële rector zwaarder weegt dan zijn of haar capaciteiten. Worden studenten op deze manier niet ontzettend onderschat? Bovendien wordt op deze manier het volledige argument vóór landelijke en gemeenteraadsverkiezingen onderuit gehaald. asap pleit voor een systeem waarbij de Gezamenlijke vergadering (GV), dat wil zeggen de OR bij de personeelsgeleding en de USR bij de studenten, instemming krijgt over de selectie van drie kandidaat-rectores. Immers, de leden van de GV zijn bijna de enige die in aanraking komen met haast alle onderwerpen waarin een collegelid zou moeten excelleren. Vervolgens mogen alle studenten en medewerkers, die bij de Radboud Universiteit zijn aangesloten, hun stem uitbrengen over de drie kandidaten. Deze studenten zouden zich dan uitgebreid kunnen inlezen in de verschillende cv’s en ‘verkiezingsprogramma’s’ waarna zij stemmen voor de meest capabele rector, degene die de Radboud Universiteit het beste representeert. De procedure zal op die manier transparanter en democratischer worden.

 

Lees meer

De Kortmann Universiteit

Rector magnificus Bas Kortmann (64) legt vrijdag officieel zijn functie neer om terug te keren naar de rechtenfaculteit. ANS bevraagt hem over ruim zeven jaar rectoraat, studentenactivisme en Kortmann-grappen.

Tekst:Evy van der Aa en Gijs Hablous
Foto’s:
Francesca Asscher

In het kantoor van Kortmann staan de verhuisdozen al klaar, ‘let niet op de verhuisrommel’. ANS neemt plaats aan de grote tafel in het midden van de ruimte, waar chocolaatjes met het RU-logo netjes op een bordje worden gepresenteerd. Martijn Gerritsen, woordvoerder van de RU, schuift ook aan. De voorlichter zet zijn iPad klaar en houdt met nauwlettend oog in de gaten of er vreemde vragen worden gesteld.

Laten we beginnen bij het begin. Waarom bent u rector geworden?
‘Dat is heel eenvoudig, het werd mij gevraagd. Wel heb ik fors geaarzeld, omdat ik hier ben gekomen om onderwijs te geven en onderzoek te doen, niet om te besturen. Mijn job als hoogleraar vond ik bijzonder aardig.’

U maakt uw tweede termijn als rector niet af. Waarom stopt u juist nu?
‘Toen mijn termijn werd verlengd, heb ik meteen gezegd dat ik die niet vol zou maken. Mijn intentie was om nog een jaar de functie te vervullen, door personele wisselingen werd dit langer. Bovendien had ik mezelf en mijn uitgever beloofd een boek te schrijven. Het is de hoogste tijd om weer wetenschappelijk aan de slag te gaan. Hoewel het door velen wordt gesuggereerd, heeft de oplevering van het Grotiusgebouw daar niets mee te maken. Ik vind TvA geen aantrekkelijk gebouw, maar mijn kamer daar was groter en ik kon er meer boeken kwijt dan in het Grotius.’

Als Kortmann terugblikt op zijn zeven jaar als rector, kan hij niet voor één hoogtepunt kiezen. Het was voor hem een aaneenschakeling van bijzondere momenten. De rector is onder andere trots op de stabiele positie van de universiteit. Zowel op het gebied van onderwijs en onderzoek als financiën, heeft de RU het volgens hem steeds beter gedaan. ‘We hebben netjes op de centjes gelet, waardoor de universiteit ondanks de crisis kan blijven bouwen.’

Internationalisering en het Honoursprogramma worden vaak gezien als uw stokpaardjes. Heeft u uw persoonlijke doelen op deze twee punten bereikt?
‘Doelen behaal je nooit alleen, ik ben niet in mijn eentje verantwoordelijk voor successen of falen. De invoering van het Honoursprogramma is succesvol geweest, hoewel bij sommige onderdelen wel kritische kanttekeningen kunnen worden geplaatst. Vooral het interdisciplinaire programma heeft de laatste tijd wat kritiek gekregen. Met betrekking tot internationalisering was de doelstelling dat voor 2015 een derde van de studenten naar het buitenland zou gaan. Dat is gelukt, maar persoonlijk vind ik dat te weinig. Elke student die niet van de mogelijkheid om naar het buitenland te gaan gebruik maakt, doet zichzelf tekort. Een buitenlandverblijf van ten minste drie maanden zou deel uit moeten maken van elk studieprogramma.’

Betekent dit dus dat u studeren in het buitenland bij elke studie wilt verplichten?
‘Ik zie het niet als verplichting, omdat een verplichting suggereert dat je iets extra’s moet doen. Dat is een verkeerd vertrekpunt. Een buitenlandverblijf moet een integraal onderdeel zijn van een curriculum, net als het volgen van vakken.’

kortmannIn uw toespraken van de afgelopen jaren verwijst u vaak naar beleid uit Den Haag waardoor de vrijheid van universiteiten wordt ingeperkt. Waarom tekende u dan toch de prestatieafspraken met het ministerie?
‘Ik vind zelf dat de Nederlandse universiteiten te makkelijk naar de pijpen van de overheid dansen, doordat een financiële worst wordt voorgehouden. Een voorbeeld daarvan zijn de prestatieafspraken. Hierbij wordt in eerste instantie geld afgenomen dat universiteiten vervolgens kunnen terugverdienen wanneer zij bepaalde ambities vervullen. Volgens mij is dit verkeerd. Ambtenaren uit Den Haag weten toch niet beter wat goed is voor een universiteit dan de instelling zelf?’

Zou de RU dan niet het voortouw moeten nemen door de eerste universiteit te zijn die nee zegt?
‘Dat is lastig, want wie betaalt, bepaalt. We zijn als universiteit toch financieel afhankelijk van het ministerie, dat verandert alleen als we als universiteiten gezamenlijk optrekken. We moeten ons luider laten horen, niet alleen bestuurders en hoogleraren, maar ook studenten. In mijn tijd was het studentenactivisme vele malen groter. Toen de langstudeerdersboete werd ingevoerd, had het op het Malieveld zwart moeten zien van de demonstrerende studenten.’

Vindt u dat studenten zich te weinig uitlaten over het leenstelsel?
‘Sterker nog, ik hoor niets. De landelijke studentenvertegenwoordigers maken nog wel wat indruk, maar als stemmers kunnen studenten ook veel bereiken. Studenten vormen een aanzienlijk deel van het electoraat. De politiek is daar tegenwoordig gevoeliger voor dan in het verleden.’

Wat is uw mening over het wetsvoorstel?
‘Ik maak mij zorgen over de toegankelijkheid van het hoger onderwijs. Die toegankelijkheid wil overigens niet zeggen dat iedereen aan de universiteit moet studeren, sommige studenten aan de RU zijn bijvoorbeeld geschikter voor het hbo. Door het leenstelsel starten jongeren met een schuld, wat voor velen een zware last vormt. Als het leven wordt bepaald door de bank, dan zit je fout als overheid. Het huidige stelsel waarbij iedere student een basisbeurs krijgt, vind ik overigens ook niet goed. Studenten uit welgestelde gezinnen zouden geen basisbeurs moeten ontvangen. Deze beurs werd destijds ingevoerd om ervoor te zorgen dat ook de armere bevolking zou kunnen studeren. Dat is van groot belang, maar het huidige systeem is het resultaat van doorgeslagen gelijkheidsdenken.’

Over politieke keuzes praat Kortmann honderduit. Er zijn echter ook zaken waar hij minder enthousiast over praat. ‘Als voorman van de studenten kom je ook wel eens voor vervelende situaties te staan.’

Wat was het moeilijkste moment tijdens uw rectoraat?
‘Een van de moeilijke dingen waarmee ik ben geconfronteerd, is het verlies van mensen uit onze universitaire gemeenschap. Een paar jaar geleden zijn twee eerstejaarsstudenten overleden na Appelpop. Dat gaat door merg en been, studenten zijn toch de kindjes van de rector.' kortmann groot
Hoewel Kortmann de hoogste functie binnen de universiteit vervult, maken studenten regelmatig grappen over de rector. Die gaan niet alleen over zijn achternaam, ook zijn steenkolen-Engels wordt vaak aangehaald.

U wordt gezien als boegbeeld van internationalisering aan de RU. Bent u zich bewust van de grappen die worden gemaakt over uw Engelse uitspraak?
‘Ja. Dat begrijp ik ook best. Graag zou ik mooier Engels spreken, maar ik heb mijzelf tekort gedaan door niet in het buitenland te studeren. De jonge generatie heeft de mazzel dat Engels voor hen een tweede taal is geworden. Grappen maken mag van mij best, dat is studentenspielerei.’

Als ANS vraagt wat volgens de rector de leukste Kortmann-grap is, doet hij alsof zijn neus bloedt: ‘Ik ken geen Kortmann-grappen. Toen de RU nog de KU was, zeiden mensen dat die naam voor Kortmann Universiteit stond, maar dat vind ik geen grap.’

 

Lees meer

Directie Honours vanwege klokkenluider aan de kant gezet

Vorige week werd het management van de Radboud Honours Academy op non-actief gesteld. Vandaag vertelde rector magnificus Theo Engelen tijdens Rector on Tour dat dit gedaan is na een klacht die valt onder de Klokkenluidersregeling.

De rector kan weinig over de inhoud van het rapport vertellen. Deze wordt niet publiekelijk gemaakt omdat het over personen gaat, het heeft ook geen betrekking op het onderwijs. Wat de rector wel loslaat, is dat het rapport is opgesteld na een klacht in het kader van de Klokkenluidersregeling.

Niet alle klachten komen zomaar in aanmerking voor de Klokkenluidersregeling. Het gaat hier om behoorlijke misstanden, zoals een schending van wettelijke regels van de RU of een onbehoorlijke wijze van handelen of nalaten met als gevolg een eventueel gevaar voor het goed functioneren van de RU. Het is onduidelijk op welke van deze gronden de procedure is gestart.

Vorig jaar kwam vanuit de Universitaire Studentenraad inhoudelijke kritiek op het interdisciplinaire Honoursprogramma. De student uit het publiek die de eerdere vraag stelde, vraagt de rector of niemand in het Bestuursgebouw twijfels heeft over de kwaliteit van het programma. Dit is immers niet de eerste keer dat de Honours Academy in opspraak raakt. De rector geeft als klap op de vuurpijl aan niets van deze notitie en de eerdere kritiek op de kwaliteit van het programma te weten.

Omdat het College van Bestuur en de andere betrokkenen geheimhoudingsplicht hebben, zal de waarheid waarschijnlijk niet boven water komen. De vraag rijst of de betrokken studenten van de RU niet op de hoogte moeten worden gesteld van de gebeurtenissen binnen deze afdeling van de RU. Heeft je papiertje van het excellentietraject nog wel waarde als er iets volledig mis is bij de directie?

 

Lees meer

Enerzijds Anderzijds

Bas Kortmann bepaalt als rector magnificus van de Radboud Universiteit het academisch beleid en vertegenwoordigt de RU naar buiten toe. Hij vervult hiermee belangrijke taken met veel inhoudelijke gevolgen voor student en wetenschapper. In Nederland is het de Raad van Toezicht die op basis van profielschetsen en een zoekcommissie de rector benoemt. Zou het een idee zijn om de studenten hier meer inspraak in te geven? In België is het bijvoorbeeld de normaalste zaak van de wereld dat de hoogste academicus wordt verkozen. Daar wordt op alle universiteiten het lot van de kandidaat-rectoren bepaald door middel van stemmen van alle studenten en medewerkers of een afvaardiging daarvan in een kiescommissie. Leidt een benoeming door de Raad van Toezicht wellicht tot aanstelling van een rector magnificus met te weinig draagvlak onder studenten en medewerkers? Of zorgen verkiezingen juist voor populistische benoemingen? Tekst: Michiel van Lokven en Bas Verkooijen Prof. dr. Freddy Mortier, verkozen vicerector aan de Universiteit Gent ‘De universiteit moet worden bestuurd door iemand met een breed democratisch draagvlak: iemand die verantwoording moet afleggen tegenover de hele universiteit. Deze steun kan men bereiken door een kiessysteem waarbij medewerkers en studenten – al dan niet via gewogen verkiezingen – hun stem laten horen. Om een democratisch draagvlak te creëren, moet de rector weten wat er speelt binnen de universiteit. Het gevaar bestaat dat wanneer een Raad van Toezicht op basis van bestuurlijke kwaliteiten een buitenstaander benoemt, die persoon zich kan gaan gedragen als een directeur van een groot bedrijf. Zo iemand zou nooit door de academische gemeenschap worden verkozen. Ik ben dus zeker niet voor het model van de aanstelling van een manager die alleen verantwoording verschuldigd is aan een Raad van Toezicht en niet aan studenten en medewerkers. Het is in mijn ogen overigens geen probleem dat een middelmatige academicus rector wordt. Besturen kun je leren, maar hangt ook af van de mensen die je om je heen verzamelt. ‘Een rector wordt niet verkozen op basis van zijn of haar retoriek, maar op inhoud en competenties. Ik ben dan ook niet bang dat degene met het meest populistische praatje uiteindelijk rector zal worden. Bij verkiezingen heeft het gros van de kiezers, academici en studenten, zelf een gegronde mening gevormd over wat belangrijk is voor de instelling. Dit speelt een grote rol binnen de verkiezingen en dat vind ik een goede zaak. Wat wel gebeurt, is dat mensen worden gekozen vanwege specifieke kwesties. Neem bijvoorbeeld de Vrije Universiteit Brussel, waar een van de kandidaten voorstander was van verregaande samenwerking met andere universiteiten. Een tegenstander vond juist dat ze hun eigen positie moesten behouden. Uiteindelijk is de verkiezing op dit punt beslecht.’ Prof. dr. Bas Kortmann, benoemd rector magnificus van de Radboud Universiteit ‘Ik vind de huidige procedure goed. Hier in Nijmegen besturen wij als College van Bestuur met zijn drieën, er is geen sprake van een sterke hiërarchie. Het is van belang dat een rector magnificus veel steun heeft binnen de universiteit. Daarom is het goed dat het vrijwel onmogelijk is dat er een rector wordt benoemd zonder bijval van decanen, de ondernemingsraad en de studentenraad. Voor een benoeming wordt een beoogd rector altijd eerst gehoord door de medezeggenschap. De studentenraad en ondernemingsraad laten vervolgens weten wat ze van de voorgenomen benoeming vinden. Pas daarna kunnen de toezichthouders tot benoeming overgaan. Dat betekent dat de decanen en medezeggenschap voor de benoeming dus al goed geïnformeerd zijn. De mensen weten wat voor vlees ze in de kuip hebben. Dat zorgt voor draagvlak. ‘Je ziet in de jaren zestig en zeventig dat er in Europa her en der kiesstelsels zijn ingevoerd met een eigen systematiek. Tegenwoordig zie je dat er toch wel wat aarzelingen zijn om er een al te groot verkiezingscircus van te maken. In Leuven stelt de nieuw gekozen rector magnificus zelf acht vicerectoren aan, ieder met een eigen portefeuille. Ik vind het idee dat iedere vier jaar de hele top wordt vernieuwd een risico dat ik zelf liever niet zou nemen. Dat betekent dat er de nodige expertise verloren gaat en dat kan afbreuk doen aan de efficiëntie. ‘Niet iedereen is geschikt om een universiteit te besturen, daar is een zekere aanleg voor nodig. Toezichthouders hebben bij de benoeming van een rector goed zicht op zijn bestuurlijke competenties. Het is een feit dat niet veel academici staan te springen om rector magnificus te worden. Een rectoraat kan het einde inluiden van je wetenschappelijke carrière.’ Bekijk hier de overige artikelen uit de maart-ANS.

 

Lees meer

Engelen: 'Je moet jezelf niet belangrijk maken'

Theo Engelen vervult al ruim drie maanden de functie van rector magnificus van de Radboud Universiteit. Tijd om de man aan het roer beter te leren kennen: ‘Ik ga altijd voor geweldloosheid en harmonie. Dat is saai, maar ik kan het niet helpen.’

Tekst:Evy van der Aa
Foto's: Francesca Asscher

Ondanks de komst van een nieuwe rector, is het kantoor op de tweede verdieping van het bestuursgebouw weinig veranderd. De chocolaatjes met het RU-logo liggen weer netjes klaar en de enthousiast mee typende persvoorlichter maakt nog altijd deel uit van het meubilair. De nieuwe bestuurder heeft alleen een schilderij, afkomstig uit zijn voormalige decaankamer, en boeken overgehuisd naar de andere kant van de campus. Voordat hij rector werd, gaf Engelen 38 jaar college aan de Nijmeegse geschiedenisstudenten. Enthousiast kijkt hij terug op het geven van onderwijs: ‘Ik vond het fantastisch om werkgroepen aan eerstejaarsstudenten te geven.’ Als historicus bekijkt Engelen graag de periode van de verlichting: ‘De verlichting staat voor alles wat een verstandig mens wil, zoals vrijheid van denken en gelijke kansen.’ Het is daarom niet verbazend dat Engelen Gandhi ziet als held uit de wereldgeschiedenis: ‘Ik vind zijn geweldloos ijveren voor de goede zaak bijzonder.’ Minder fan is de rector van mannen met een gebrek aan inlevingsvermogen en een teveel aan testosteron en geweld. Behalve zijn geschiedenisachtergrond en zijn zelfgeschreven kinderboeken, weten we niet veel van Theo Engelen. Wat voor persoon is de rector eigenlijk en hoe past hij zijn denkbeelden toe op onze universiteit? Door middel van een klassieke persoonlijkheidstest, de Proust Questionnaire, zoekt ANS naar de man achter het rectormasker. Hoe wil de rector de universiteit verbeteren en wat moet een student volgens hem leren? Engelen zit achterovergeleund, met zijn armen over elkaar, terwijl hij rustig de vragen beantwoordt.

rectorbreed 260x194Wat is uw favoriete deugd?
‘Betrouwbaarheid, als dat een deugd is. Mensen moeten ervan uit kunnen gaan dat wat ik zeg, betrouwbaar is en dat geldt ook voor mij als persoon. Je kunt dat ook integriteit noemen. Ik hoop deze deugd te praktiseren, want ik heb een grote hekel aan onbetrouwbare mensen.’

Welke karaktereigenschap vindt u goed aan uzelf?
‘Ik ben weer geneigd om betrouwbaarheid te zeggen, maar dan wordt het interview heel saai. Een andere goede eigenschap is dat ik altijd zoek ben naar consensus, door confrontaties uit de weg te gaan en te zoeken naar een oplossing die voor iedereen acceptabel is, al lukt dat niet altijd. Dan bedoel ik niet een compromis, daarmee is niemand echt tevreden.’

Wat is uw grootste gebrek?
‘Ongeduld. Op sommige momenten gaan dingen te traag, dan moet ik mijzelf echt bij de les houden en zeggen: “rustig”.’

Als u een dag iemand anders kon zijn, wat voor iemand zou u dan zijn?
‘Ik zou wel een dag kind willen zijn. Mijn kleinzoon is twee dagen in de week bij mij, dan kan ik wel eens jaloers worden op zijn zorgeloze bestaan. Gewoon je gang gaan, door het huis kruipen en alles doen waar je zin in hebt. Dat onbezorgde is iets waar ik blij van word.’

Wat is uw idee van geluk?
‘Als het mij lukt om in een harmonieuze omgeving consensus te creëren met betrouwbare personen, dan word ik daar heel gelukkig van. Het is ook belangrijk dat je creatief kunt zijn en bevrediging haalt uit wat je doet. Nieuwe uitdagingen maken het leven interessant, rector worden van een universiteit is voor mij een hele uitdaging.’

Engelen is de uitdaging om rector magnificus van de RU te worden aangegaan. Betrouwbaarheid en consensus staan bij de bestuurder hoog in het vaandel. Hoe reflecteert dit in zijn nieuwe functie?

Hoe gaat u van de RU een betere universiteit maken?
‘Een concreet punt dat ik wil aanpakken, is de terugkoppeling van de resultaten van de onderwijsevaluaties naar studenten. Onderwijsevaluaties helpen ons om het onderwijs te verbeteren, maar we kregen klachten dat studenten niet weten wat met de evaluaties wordt gedaan. Ik vind de transparantie naar studenten toe belangrijk en zal zorgen dat dit beter wordt.’

Net na uw aanstelling als rector zijn drie medewerkers van de Honours Academy, waaronder het hoofd van de afdeling, op non-actief gezet en later ontheven uit hun functie. Als u transparantie belangrijk vindt, waarom mogen studenten dan niet weten wat zich bij de Honours Academy heeft afgespeeld?
‘Wat zich bij Honours heeft afgespeeld, gaat over arbeidsrechtelijke zaken. Dat wordt tussen de werkgever en de werknemer geregeld en mag nooit openbaar worden gemaakt. We hebben ervoor gezorgd dat de beslissingen die daar genomen zijn geen gevolgen voor het onderwijs hebben. Waar studenten recht op hebben, is dat het onderwijs gegarandeerd van goede kwaliteit is. Dat is bij de Honours Academy het geval.’

Dus de problemen op de Honours Academy hebben inhoudelijk niets te maken met het onderwijs?
‘Nee, dit is een arbeidsrechtelijk conflict.’

U bent van huis uit historicus. Welke wijze les uit de geschiedenis wilt u toepassen op uw functie als rector?
‘Als rector moet je jezelf niet te belangrijk maken. Als je de geschiedenis hebt doorgeploeterd, van Nero tot Stalin, ben je niet meer geneigd om blind ideologieën en vlaggen te volgen. Als historicus heb je een relativerende houding en kijk je met enige afstand naar zaken. Alle mensen die door historici worden bestudeerd, zijn al lang dood en niet belangrijk meer.’

Van het verleden terug naar het heden. Tijdens het rectoraat van Engelen vindt een grote verandering plaats binnen het hoger onderwijs. De basisbeurs, die studenten ontvangen om studeren goedkoper te maken, verdwijnt en wordt vervangen door een lening.

Hoe kijkt u tegen het leenstelsel aan?
‘De aangenomen wet is aanzienlijk socialer dan hij oorspronkelijk was. Ik ben blij met de toezegging van de minister dat ze nauwlettend in de gaten zal houden of het stelsel ertoe leidt dat kinderen uit minder welvarende gezinnen minder naar universiteiten gaan. Met de huidige vorm kan ik leven, voorstander zijn is een ander verhaal.’

Dat klinkt nogal neutraal.
‘Het is afwegen, want er komt nu een miljard vrij dat naar het wetenschappelijk onderwijs wordt gesluisd. Indirect komt dat bij studenten terecht. Dat is mooi meegenomen, daar kun je niet op tegen zijn.’ De voorganger van Engelen, Bas Kortmann, schetste bij zijn aftreden een duidelijk beeld van de ideale student: een student moet kunnen scharrelen om zichzelf te vormen. De universiteit moet niet mikken op zo snel mogelijk afstuderende studenten, maar ruimte bieden om naast de opleiding andere dingen te doen.

Wat vindt u dat een student moet hebben geleerd als hij de universiteit verlaat?
‘De RU is geen hbo-instelling, de student moet meer leren dan alleen zijn vak. We leiden mensen op tot academicus: een zelfstandig denkende, onafhankelijke persoon, die in staat is om zijn mening op een goede manier te verwoorden en die een plek in de samenleving weet te vinden waarin al zijn kwaliteiten tot uitdrukking komen. Na vier jaar op de campus te hebben rondgelopen, moeten mensen volwassener zijn. Ik vind het fantastisch om te zien dat elke student daadwerkelijk een grote ontwikkeling doormaakt. Cultuur speelt in die ontwikkeling ook een grote rol.’

Engelen geeft aan dat cultuur een grote rol speelt bij de ontwikkeling van studenten. De commissie Hart voor Cultuur, waarvan de rector voorzitter is, bespreekt op dit moment de mogelijkheden voor een cultuurcentrum op de campus.

Hoe moet zo’n centrum er volgens u uitzien?
‘De ideeën die door de commissie worden besproken, zijn mooi. Als ik onbeperkte middelen zou hebben, krijg je een schitterend gebouw met alles wat je nodig hebt voor theater, film en muziek. We moeten echter bescheiden blijven, de bomen groeien niet tot in de hemel. Wat ik er in ieder geval van kan zeggen, is dat er een cultuurcentrum komt. Het cultuurcentrum hoeft voor mij niet per se een gebouw te zijn, het kan ook verspreid zijn over verschillende plekken waar mensen samenkomen. Het is in elk geval wel belangrijk dat een cultuurcentrum zich niet in een donkere uithoek bevindt.’

Dus als het aan u ligt, komt er een cultuurcentrum tijdens uw rectoraat?
‘Daar ga ik zeker mijn best voor doen. De RU geeft, terecht hoor, een behoorlijke som geld uit aan sport. Daarvoor hebben we fantastische accommodaties. Daarnaast moet de RU de culturele kant van de mensen ook wat bieden. De hoofddoelstelling van de RU is mensen academisch opleiden, daar hoort een gezonde geest met enige culturele bagage bij.’

 

Lees meer

First, let me take a selfie

Tijdens je diploma-uitreiking een selfie maken met de rector en je felbegeerde bul. Op de Amerikaanse Rhode Island's Bryant universiteit is dat nu verleden tijd. De rector in kwestie, Ronald Machtley, is het zat dat studenten met hem op de foto gaan. Tegenover persbureau AP laat hij weten dat '800 studenten die op de foto willen de uitreiking alleen maar vertragen'. Een student plaatste op Twitter de flyer met 'Graduation Etiquette'. Naast selfies mogen de studenten ook niet stapvoets of marcherend naar het podium lopen. ANS is benieuwd wie de eerste selfie maakt met Kortmann.    

 

Lees meer

Grotius dicht tijdens rectoraatsoverdracht

Wie op 17 oktober een studiedag heeft ingelast, kan maar beter niet naar de bibliotheek van het Grotiusgebouw gaan. Tijdens de rectoraatsoverdracht sluit het Grotiusgebouw in de middag haar deuren voor de rechtenstudenten. De colleges en werkgroepen moeten uitwijken naar andere gebouwen op de universiteit of naar andere dagen. Na het officiële gedeelte van de wisseling van de wacht in de Sint Stevenskerk, is er een 'walking diner' voor genodigden. Dit etentje zal plaatsvinden in de hal van het glazen paleis van de faculteit, waar rector Bas Kortmann na de overdracht een kantoor krijgt. Omdat de voorbereidingen de hele dag zullen duren, is door het College van Bestuur besloten om de college's voor studenten in de middag te verplaatsen. Ook de andere voorzieningen in het gebouw passen de openingstijden aan voor de speciale gelegenheid. De bibliotheek, het Gerecht en de coffeecorner zullen om 14.00 dichtgaan.

 

Lees meer

Lijstjestijd: ANS en de RU

Het is december en dat betekent lijstjestijd. In de kerstvakantie presenteert ANS tot aan Oud en Nieuw iedere dag een lijstje waarin wordt teruggeblikt op 2014. Wat waren de leukste reacties? De leukste quotes? Welke interviews zijn het lezen waard? ANS duikt in het archief en rakelt het voor je op. Deze lijstjes kunnen er voor jou overigens anders uitzien, dus schroom niet te reageren met jouw rangorde. Het lijstje van vandaag: ANS en de RU

5. Van Share naar Microsoft Exchange Het mailprogramma van studenten is dit jaar overgezet naar Exchange. In april werd bekendgemaakt dat de studentenmail, in tegenstelling tot eerdere berichten, wel op de RU-server zou blijven. Privacy was hier de voornaamste reden voor. In november stapten de laatste studenten over naar het nieuwe programma. Volgens projectmanager Marien de Clercq, verandert er weinig aan de functionaliteit; je moet nu naar mail.ru.nl gaan in plaats van share.ru.nl en ru\ voor je studentnummer plaatsen. Een belangrijke kanttekening bij deze overgang is dat je door Exchange met je laptop of telefoon te synchroniseren, je de RU rechten geeft om instellingen te wijzigen en gegevens te verwijderen.

4. Hoogleraren met bijbaantjes  ANS berichtte over een onderzoek waaruit blijkt dat in Nederland van de in totaal 5800 hoogleraren, ruim 80 procent er nevenactiviteiten op nahoudt. Eenderde van die activiteiten wordt door hoogleraren niet gemeld. Bij de Radboud Universiteit maakt eenvijfde van de hoogleraren volgens het onderzoek van de Onderzoeksredactie geen afspraken over de verdeling van inkomsten uit nevenwerk, het hoogste percentage van alle Nederlandse universiteiten. Bij eenderde van de gevallen zou er sprake zijn van belangenverstrengeling. Gerard Meijer, voorzitter van het College van Bestuur, gaf aan geschrokken te zijn van de uitkomsten.

3. Onoverzichtelijke informatievoorziening In de intro-editie schreef ANS over de onoverzichtelijke en onvolledige informatievoorziening van de RU, waardoor het studenten met een functiebeperking moeilijk werd gemaakt. ‘Eigenlijk staat de regelgeving over de speciale voorzieningen nergens duidelijk aangegeven.’ In de 95e Gezamenlijke Vergadering werd gerefereerd naar dit artikel. De website kwam eerder in het jaar ook al in het nieuws. De hoofdwebpagina's van de RU, de website van de UB en de pagina's van de afzonderlijke faculteiten zijn veranderd. De websites waren al sinds 2008 in hun huidige vorm in gebruik. ‘Het werd dus wel eens tijd’, aldus Jeroen Buijs, een van de eindverantwoordelijken van het project.

2.Vraagtekens bij het Honoursprogramma Afgelopen jaar kwam het Honoursprogramma veel in opspraak. In februari startte het College van Bestuur een onderzoek naar dit paradepaardje van de RU. Vraagtekens werden gesteld bij de uitdaging die het programma zou moeten bieden en het hoge aantal studenten dat wordt aangenomen. Later dit jaar werd het management van de Radboud Honours Academy op non-actief gesteld. De aanleiding hiervoor was een klacht die valt onder de Klokkenluidersregeling. Meer informatie heeft de RU hierover niet willen prijsgeven.

1. Het aftreden van de rectorIn juni maakte Bas Kortmann bekend dat hij per 17 oktober zijn functie als rector magnificus van de RU neer zou leggen: ‘Dit is mijn laatste dies als rector, maar vandaag is niet de start van mijn afscheid. Jullie zijn nog niet van me af.’ Tijdens de opening van het academisch jaar gaf Kortmann nog een kritische speech over de inperking van de vrijheid van universiteiten door de overheid. Kort voor de wisseling interviewde ANS de voormalige rector over zijn zeven jaar rectoraat. Kortmann heeft plaatsgemaakt voor Theo Engelen, die sinds 2013 decaan van de Letterenfaculteit was.

 

Lees meer

QHarmony na benefietconcert nog niet uit de schade

Het Nijmeegse studentenorkest QHarmony heeft afgelopen vrijdag met het benefietconcert in de Aula van de Radboud Universiteit ongeveer 4300 euro opgehaald. Op een concertreis naar Praag werden vijf instrumenten gestolen met een totale waarde van 20.000 euro, na een uitkering van de verzekering blijft nog ongeveer 10.000 euro aan schade over. 'Het opgehaalde bedrag klopt nog niet precies, er staan nog betalingen open en sommige donaties zijn nog niet meegeteld', vertelt Huguette Poolen, voorzitter van commissie die het concert organiseerde. Bij de uitgang van de Sint Stevenskerk stond na de rectoraatsoverdracht een instrumentenkoffer open voor donaties. 'In de kerk is 1294,80 euro opgehaald, dat is ongeveer eenvierde van wat we die dag totaal hebben binnengekregen.' Met de opbrengsten van het benefietconcert is de totale schade nog niet terugverdiend. Volgens Poolen was dat ook niet de inzet. 'We hebben nooit verwacht dat we 10.000 euro zouden kunnen ophalen, we probeerden zover mogelijk te komen.' Hoe het geld precies verdeeld wordt, is nog niet bekend. Wel komt het ten goede aan de gedupeerden van de gestolen instrumenten.

 

Lees meer

Rector ziet af van bonus

Rector van de universiteit van Leiden, Paul van der Heijden, die onlangs in opspraak kwam doordat hij een een paar ton meepakte tijdens zijn sabbatical, ziet nu af van die bonus. Het argument van de rector om de bonus naast zich neer te leggen is de ontstane commotie. Zo stelde de vakbond er vragen over in de universiteitsraad en stelde de SP-fractie in de Tweede Kamer vragen over de kwestie. Van der Heijden zou tot zijn pensioen een verlof van veertien maanden nemen met behoud van zijn topsalaris van ruim twee ton. Normaliter geldt voor zo'n regeling het salaris dat iemand krijgt bij zijn volgende functie. Nout Wellink, voorzitter van de Raad van Toezicht van de Leidse uni en vrindje van Van der Heijden, vond de kwestie rond de rector echter een 'uitzondering', omdat hij al elf jaar rector is geweest. De rector mag dan af zien van de bonus, hij heeft wel een nieuw plan bedacht. Hij keert na de sabbatical, die nu negen maanden duurt, terug als hoogleraar Internationaal Arbeidsrecht en verdient daarmee een 'normaal' salaris voor een hoogleraar. In 2014 gaat hij vervolgens met pensioen.

 

Lees meer

USR-voorzitter: ‘We gaan niet het wiel opnieuw uitvinden.’

Op maandag 1 september werd hij verkozen tot voorzitter en inmiddels is Mark Vlek de Coningh (24), student Politicologie, druk bezig de belangen van de studenten te vertegenwoordigen in de Universitaire Studentenraad (USR). ANS sprak met hem over de medezeggenschapsplannen voor dit jaar. Tekst: Evy van der Aa en Margot Vreuls Foto’s: Evy van der Aa Waarom heb je jezelf verkiesbaar gesteld voor de USR? ‘De USR lijkt mij een grote uitdaging en een kans om mezelf te ontplooien. Medezeggenschap heeft me altijd al geïnteresseerd en ik denk dit jaar veel te kunnen leren van wat er zich achter de schermen afspeelt op een universiteit. Daarnaast vind ik dit ook een leuke manier om iets terug te doen voor de universiteit.' Wat is volgens jou het grootste probleem op de universiteit? ‘Dat vind ik een moeilijke vraag, want we hebben het over het algemeen goed geregeld als universiteit. Waar het wel aan schort, is de informatievoorziening naar studenten toe. Voor studenten zijn veel dingen onduidelijk en moeilijk vindbaar. De website was daar een goed voorbeeld van en is dat stiekem nog steeds. Iets simpels en belangrijks als het OER zoeken, kost al snel veel tijd. Als de zoekfunctie niet werkt, dan heb je als universiteit een probleem.’ Wat zijn de speerpunten van de USR voor dit collegejaar? ‘We gaan het gebruik van digitale middelen in het onderwijs onderzoeken. We willen niet alleen kijken naar wat er fout gaat, maar ook naar waar kansen liggen en waar we heen willen als universiteit. Daarnaast gaan we kijken naar de campusvoorzieningen, zoals de mogelijkheden voor een fietsenmaker op de campus en een topsporthuis. De evaluatie van de bouw van het Grotiusgebouw wordt ook meegenomen. Verder willen we kijken naar het studentenleven op de campus, omdat we verwachten dat de invoering van het leenstelsel hier gevolgen voor heeft. De mogelijke knelpunten worden onderzocht en er zal worden gekeken naar wat we kunnen doen om actieve studenten, zoals sporters, muzikanten en bestuurders, te ondersteunen. Daarnaast zouden studenten een groot deel van de studie de mogelijkheid moeten hebben om naar het buitenland te gaan, een stage te lopen of om aan een andere faculteit te studeren. Hiervoor zijn ook extra voorzieningen nodig die een werkgroep gaat onderzoeken.’ mark groterZijn er nog zaken die de oude USR heeft laten liggen en waar jullie nu iets mee gaan doen? ‘De vorige USR heeft goed werk verricht en veel geproduceerd, die lijn willen we graag voortzetten. We gaan niet het wiel opnieuw uitvinden. Vorig jaar is digitalisering niet opgepakt. Op dit gebied kan de universiteit nog veel verbeteren, daar ligt daarom onze focus. Tevens moet er dit jaar echt wat gedaan worden aan Studeren op de Campus. Daar is twee jaar geleden een notitie over geschreven, die ging over de visie op de campus. Daarin werden bijvoorbeeld gezamenlijke huiskamers en een supermarkt op de campus genoemd. Er is een werkgroep opgezet om de mogelijkheden te onderzoeken en de resultaten afgelopen jaar zijn gepresenteerd. De rector heeft zelf zitting genomen in deze werkgroep, dus de toezeggingen zijn er eigenlijk al. Nu moeten we er op gaan letten dat er daadwerkelijk stappen ondernomen worden om de nieuwe voorzieningen te realiseren.’ De USR is aspirant-lid bij het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). Dit is een belangenorganisatie die zich inzet voor studenten in heel Nederland. Zij hebben veel contact met de overheid, de minister en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Vorig jaar is door de USR besloten om aspirant-lid te worden bij ISO. Dit jaar zal het aspirant-lidmaatschap waarschijnlijk omgezet worden naar een definitief lidmaatschap. Wat is de toegevoegde waarde van een lidmaatschap bij ISO? ‘Lid zijn van ISO heeft veel voordelen omdat zij snel en veel informatie krijgen, waar wij als USR gebruik van kunnen maken. Ook bezit ISO dossierkennis over zaken als het leenstelsel. Dat zijn wel dingen die ook de studenten uit Nijmegen raken, maar waar de USR zelf niet zo dichtbij staat. Daarnaast organiseert ISO allerlei activiteiten, waarbij we onze mening kunnen laten horen en daarmee dus ook de mening van de studenten van de Radboud Universiteit. Dit kan dan worden meegenomen in het overleg van de minister en het ministerie.’

 

Lees meer

VSNU wil meer academici voor de klas

De Nederlandse universiteiten willen meer leraren opleiden voor het vwo. Dit blijkt uit de lerarenagenda van de vereniging van universiteiten (VSNU). Het doel is om de aansluiting tussen middelbare school en de universiteit te verbeteren. ‘Wanneer er goede, bevoegde en gedreven leraren voor de klas staan plukt iedereen daar later de vruchten van’, aldus VSNU-voorzitter Karl Dittrich. Rector Bas Kortmann betoogde al bij de opening van het academisch jaar voor meer academici voor de klas. Het liefst zag hij dat alle vwo-docenten een academische achtergrond hadden. Het plan van de VSNU bestaat uit drie doelstellingen: het opleiden van meer gekwalificeerde academische leraren, de kwaliteit verbeteren van lerarenopleidingen en het bevorderen van onderwijsonderzoek. ‘De presentatie van deze agenda is een belangrijke stap, waarmee we in gezamenlijkheid en niet langer individueel de kwaliteit van de leraar gaan verstevigen’, zegt Dittrich.

 

Lees meer