ANS

De RU wordt flink geraakt door de bezuinigingen op het hoger onderwijs. Naar schatting moet jaarlijks 21 miljoen euro worden bespaard. Waar vallen de hardste klappen en gaat de student hier veel van merken?

Tekst: Mickey Steijaert en Laura van de Vet

De keiharde bezuinigingen op het hoger onderwijs hebben zoals bekend grote gevolgen. Staatssecretaris Zijlstra van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft het niet alleen voorzien op de portemonnee van de student, ook universiteiten moeten eraan geloven. Voor de RU betekent dit een tekort van 21 miljoen euro op de begroting. Het College van Bestuur (CvB) schreef in een brief aan de decanen en directeuren wat zijn belangrijkste uitgangspunten zijn bij het opvullen van dit financiële gat. Onderzoek en onderwijs zullen zo veel mogelijk worden ontzien. Tevens zullen er geen gedwongen ontslagen vallen. Het totale tekort zal moeten worden opgevuld door drie pakketten van 7 miljoen euro. Een van deze delen beslaat reeds vrijgemaakte middelen die eigenlijk bedoeld waren voor investeringen in het onderwijs. De tweede 7 miljoen was al gereserveerd voor het opvangen van financiële tegenvallers. Door een ‘verbeterde bedrijfsvoering en striktere budgetdiscipline’ is dit niet langer nodig, aldus de beleidsbrief. Het laatste pakket bestaat uit directe bezuinigingen, onder andere op facilitaire diensten. Het uitknijpen van randzaken ten behoeve van onderwijs en onderzoek lijkt een goed besluit, maar in hoeverre wordt onderwijs daadwerkelijk gespaard?

Geen koekjes bij de koffie Het Facilitair Bedrijf moet er flink aan geloven. Naast het explosief stijgen van de parkeertarieven moet de catering zelfvoorzienend worden. Dit betekent een bezuiniging van 567 duizend euro op het budget van De Refter. ‘Per 1 januari is het klaar met de gratis koekjes en chocolade bij vergaderingen, wat al snel tienduizenden euro’s per jaar scheelt,’ aldus manager retail en catering Anton van Looyengoed. Daarnaast zal het basismenu in De Refter vanaf januari 5 euro gaan kosten. Deze prijs geldt voor iedereen, de studentenkorting zal komen te vervallen. Een nog ingrijpendere bezuiniging wordt gedaan bij het Academisch Schrijfcentrum Nijmegen (ASN). De subsidie, die het ASN sinds haar oprichting in 2004 van de RU ontvangt, zal met ingang van januari 2013 volledig worden stopgezet. Joy de Jong, coördinator van het ASN, heeft echter goede hoop dat het instituut in een andere vorm binnen de faculteiten voort kan blijven bestaan. ‘Er zal een werkgroep worden opgericht die kijkt hoe we onze financiering moeten vormgeven. Het CvB is van mening dat de faculteiten de taak van het schrijfcentrum op zich kunnen nemen, zij moeten immers inspelen op de behoefte van de student naar hulp bij het schrijven.’ En die behoefte is er. Het ASN begeleidt meer dan zevenhonderd studenten bij onder meer hun scriptie en voert daarvoor tweeduizend individuele gesprekken per jaar. Deze sessies zullen waarschijnlijk komen te vervallen en plaatsmaken voor groepslessen. Daarnaast bestaat de kans dat de begeleiding niet meer gratis zal zijn.

Onderwijs onder druk Deze zware bezuinigingen op faciliteiten komen voort uit een hoger doel dat het CvB tracht te bewerkstelligen. Het gaat er prat op dat de RU als een van de weinige universiteiten niet bezuinigt op onderwijs. De onderwijskwaliteit is echter ook in Nijmegen zonder meer in het geding. Dit wordt beaamd door Anna van der Vleuten, vice-decaan onderwijs van de Faculteit der Managementwetenschappen. ‘De universiteit wil hetzelfde als de overheid: de kwaliteit moet worden verbeterd zonder een cent extra vrij te maken. De druk op de onderwijsinstellingen wordt zo wel erg hoog.’ De aangeboden contacturen en de slagingspercentages moeten omhoog, zo eist het CvB van de faculteiten. Voldoen ze niet aan deze eisen, dan worden ze alsnog slachtoffer van bezuinigingsmaatregelen. ‘Het College suggereert dat het gevoerde beleid van de faculteiten beter kan. Je kunt echter onmogelijk eisen dat de docenten, die nu al aan hun plafond zitten, nog harder moeten werken,’ aldus Van der Vleuten. De onderwijsdirecteur van de Faculteit der Letteren, Odin Dekkers, is het hier roerend mee eens. ‘Als docenten nog zwaarder worden belast, zal dat een negatief effect hebben op zowel de betrokken studenten als de rest van de onderwijsomgeving. Bovendien is het maar de vraag of het verhogen van het aantal contacturen automatisch tot beter onderwijs zal leiden.’ Het aantal studenten op de RU neemt al jaren gestaag toe. Dit betekent dat evenveel docenten met dezelfde middelen meer studenten moeten onderwijzen. De 7 miljoen euro die dit probleem hadden kunnen opvangen verdwijnt nu in de bezuinigingenpot. ‘Daarom wordt de facto wel bezuinigd op onderwijs,’ stelt Van der Vleuten.

Keuzes maken Ondanks dit alles acht Martijn Gerritsen, de kersverse woordvoerder van het CvB, het sparen van het onderwijs een haalbare doelstelling. ‘Bezuinigen betekent keuzes maken. Uiteindelijk zijn arbeidsplaatsen in onderzoek en onderwijs belangrijker dan dat mensen iets meer moeten betalen voor kroketten, broodjes of parkeren.’ In december zal de universiteit de begroting voor 2012 naar buiten brengen. Deze zal in januari door de gezamenlijke vergadering van het CvB, de Ondernemingsraad en Universitaire Studentenraad besproken worden. Waar andere universiteiten zich genoodzaakt zien ook onderwijs aan te pakken, zal de RU dit waar mogelijk vermijden. De bezuinigingen op voorzieningen als de Refter zijn vervelend, maar begrijpelijk en onvermijdelijk. In dit licht bezien dient de RU als voorbeeld voor andere universiteiten. De werkelijkheid is echter negatiever dan het College de studenten voorspiegelt. Er is wel degelijk sprake van aantasting van het onderwijs en de korting op een succesvolle instantie als het ASN is een aderlating voor het academisch klimaat. Het achterliggende idee van het CvB is goed, maar uit de definitieve begroting moet blijken of het onderwijs echt wordt gespaard.

Kijk hier voor alle artikelen uit de november-ANS