ANS

Een verkeerde studiekeuze is zo gemaakt. Iedere opleiding belooft op de open dag - in de woorden van een gewaardeerde collega-medezeggenschapper – ‘gouden bergen en warme stranden’ aan de toegestroomde vwo-scholieren. Allemaal vertellen ze hoe fantastisch hun opleiding wel niet is en waarom iedereen deze vooral moet gaan doen. Niet ieders studie wordt echter een succesverhaal. Van de huidige eerstejaars zullen velen de eindstreep niet halen.

Niemand heeft het echter over een veel fundamentelere studiekeuze: de keuze tussen hbo en universiteit. Er is nu een soort vanzelfsprekendheid dat je na je vwo-examen naar de universiteit gaat. Niet veel geslaagden ‘dalen af’ naar het hbo, en zij die dit wel doen worden raar aangekeken. Alsof ze iets weggooien, kapitaalvernietiging. Slechts 17% van de vwo’ers had in 2012 een voorkeur voor het hbo, terwijl het percentage met een voorkeur voor de universiteit tussen 2009 en 2012 steeg van 79 naar 83%.

Niet iedere vwo’er heeft echter de juiste mentaliteit en interesses voor de universiteit. Met alleen slim zijn kom je er niet – motivatie is net zo belangrijk. De echte vraag is echter niet óf je gemotiveerd bent, maar wáár je gemotiveerd voor bent. Lang niet iedere vwo’er heeft een wezenlijke interesse in wetenschap. Wetenschap betekent theorie en onderzoeksmethoden, dus wie iets praktisch wil doen komt doorgaans van een koude kermis thuis. Deze mensen doen er goed aan om gewoon op het hbo een vak te gaan leren. Onderwijs moet jongeren het maximale uit zichzelf laten halen, maar nog belangrijker is dat ze gewoon een opleiding volgen die bij hen past.

Even één disclaimer: ik ben tégen selectie aan de poort. Als iemand vanuit het vwo naar de universiteit wil, dan moet dat kunnen. Het bovenstaande los je namelijk niet op met regeltjes, maar met een omslag in het denken. Er moet anders tegen de vervolgopleiding aan worden gekeken door scholieren. Dit valt te realiseren met realistischere voorlichting door scholen en universiteiten. Ik was erg verheugd toen een RU-docente mij onlangs het volgende vertelde. Bij voorlichtingspraatjes zegt zij altijd doodleuk dat wie geen interesse heeft in onderzoek doen, beter niet naar de universiteit kan gaan. Vwo of geen vwo. Laat deze docente een voorbeeld zijn. Voorlichting moet geen pr-praatje zijn, maar het eerlijke verhaal vertellen.