ANS

De beste roman aller tijden, het meest gedurfde essay van de laatste jaren en een poëtische geheimtip. Vanaf heden zullen medewerkers van literair productiehuis Wintertuin maandelijks op ANS-Online laten weten wat je echt niet mag missen. De literatuurtips van deze maand komen van Myrna Eppings, programmamaker bij Wintertuin. Daarnaast is zij mede-eigenaar van Tekstbureau de Loopvogel en boekenmeisje bij Selexyz en Studystore.

Dit keer een ietwat onconventioneel literair menu: we beginnen met een theoretisch voorgerecht van Susan Sontag, dat de zinnen prikkelt en (indien mogelijk) helpt ons open te stellen voor wat komen gaat; als hoofdgerecht een rare graphic novel van Randall C., zo vers en zo kort aangebakken dat de malse beelden opnieuw tot leven komen zodra zij je tong raken; tot slot een absurdistisch toetje van ongekend allooi, een selectie uit de korte verhalen van Woody Allen. Als dit menu de ingedutte, vastgeroeste lezer niet los weet te rukken uit zijn sleur en opnieuw leert proeven, weet ik het ook niet meer.

‘Against interpretation’ – Susan Sontag Dit essay, uit het gelijknamige boek van Susan Sontag, telt nog geen vijftien pagina’s. Het stamt uit 1964 en het gaat over de ontwikkeling van een manier van kunstconsumptie en evaluatie die meer emotioneel dan rationeel is. Een tekst die inmiddels veelvuldig expliciet en impliciet tegengesproken is, maar mijns inziens nu misschien wel meer dan ooit verdient om te worden heroverwogen. Wij leven in een tijd waarin het intellect het vrijwel altijd wint van, in Sontagswoorden, ‘energy and sensual capability’ en aangezien het belangrijk is om de taak van de criticus te evalueren aan de hand van de staat van het menselijk bewustzijn, aldus Sontag, wordt het hoog tijd om de beperking van de vastomlijnde definitie af te schudden en plaats te maken voor de directe ervaring, want dat is wat wij opnieuw moeten leren: het ondergaan van de dingen.

Slaapkoppen – Randall C. Dit stripboek van Randall C.is een perfect voorbeeld van een kunstwerk dat om een directe ervaring vraagt, zoals aangemoedigd door Sontag. De hoofdpersonages bewegen zich in dit stripboek door het schimmige midden tussen slapen en waken. Roland Barthes schreef naar aanleiding van Marcel Prousts beroemde episode met de Madeleine: ‘Slapen vormt de grondslag voor een andere logica, een logica van het schommelen, van het Vervloeien’. Het is deze logica die ook in Slaapkoppen overheersten die de lezer zachtjes wiegt op een stroom van gedachtenflarden en de ogen opent voor wat slechts met de ogen dicht gezien kan worden: ‘Grenzen zijn grapjes. Je hebt ze helemaal zelf gemaakt. Je denkt dat iets pas bestaat als je het gekooid hebt in een woordje. Hihi. Een gevangen vogel is geen vogel meer. Stop met vangen. […] Vergeet de grensjes. Het zijn rafels allemaal. (van de hele grote vod) Het is Gemakkelijk’, aldus Randall C.

De boze tijden waarin wij leven – Woody Allen Deze bundel met korte verhalen is een absurdistisch hoogstandje dat nogveel te vaak over het hoofd gezien wordt. Zoals met de meeste dingen die de moeite waard zijn, vind je het naar alle waarschijnlijkheid verschrikkelijk fantastisch of simpelweg verschrikkelijk. Goed absurdisme is mijns inziens een oncomfortabele jas die juist door zijn compromisloze aftandse karakter fantastisch zit. Doch, je moet accepteren dat zij jou draagt in plaats van jij haar. Dit gaat het beste wanneer de te accepteren jas op zijn minst jouw moedertaal spreekt. Het is daarom dat ik per hoge uitzondering aanraad deze bundel in het Nederlands tot je te nemen, in plaats van in de originele Engelstalige versie. Immers, hoe duidelijker de oorspronkelijke connotaties bij de gebezigde woorden, des te harder komen de opgeroepen mutaties binnen.