[Ingezonden] DNUN's kritiek op commercialisering hoger onderwijs

Peter Teunissen (27), student Filosofie en Culturele Antropologie en Ontwikkelingsstudies en actief bij De Nieuwe Universiteit Nijmegen (DNUN), reageert in deze ingezonden brief op een statement van Frank Kruijsbeek op Voxweb. 'Waar hij de beweging wegzet als een anti-autoritaire, tegendraadse beweging, herkende ik in de DNUN juist een radicaal potentieel dat verandering zou kunnen brengen.'

Vox publiceerde vorige week een ingezonden brief van Frank Kruijsbeek, die tot voor kort betrokken was bij De Nieuwe Universiteit Nijmegen (DNUN) maar zich na de tweede bijeenkomst terugtrok omdat de beweging te activistisch en radicaal zou zijn. Is dit niet juist het moment om voor een meer fundamentele verandering te pleiten? Het is belangrijk om de dialoog aan te gaan, maar die dialoog moet geen doel op zich worden. Juist doordat DNUN het neoliberale kader dat onze universiteit en de rest van de samenleving volledig beheerst in twijfel trekt, beoogt zij een meer fundamentele kritiek op de commercialisering van het hoger onderwijs te formuleren. Dat zij daarnaast probeert alternatieven te creëren, experimenteert met basis-democratische structuren, maar bovenal iets concreets teweeg wil brengen, is zij volgens Kruijsbeek radicaal en activistisch. Waar Kruijsbeek dit – ten onrechte – wegzet als een negatieve eigenschap, ben ik er van overtuigd dat juist hier de potentie schuilt voor een nieuwe studentenbeweging.

Net als Kruijsbeek zat ik een tijdje terug vol goede moed onder de trap van het Erasmusgebouw. Maar waar hij de beweging wegzet als een anti-autoritaire, tegendraadse beweging, herkende ik in de DNUN juist een radicaal potentieel dat verandering zou kunnen brengen. Met 'radicaal' bedoel ik dat DNUN probeert om met kritiek tot de fundamenten van de huidige problematiek door te dringen. Met andere woorden; de nadruk ligt hier niet zozeer op de oppervlakkige manifestatie van problemen, maar op hetgeen dat deze problemen veroorzaakt. Door de oorzaak van problemen bloot te leggen, beperkt DNUN zich niet zozeer tot symptoombestrijding, maar ontwikkelt zij een meer fundamentele kritiek die onderdeel is van een zoektocht naar een meer constructieve oplossing.

De afgelopen weken heeft DNUN enkele kernpunten geformuleerd waar zij zich op wil richten. Zo wordt bijvoorbeeld de rol van de universiteit in de samenleving kritisch bekeken en worden problemen zoals de commercialisering van het hoger onderwijs, de flexibilisering van arbeid en het veelbesproken rendementsdenken als deel van een groter geheel gezien. En hoewel deze problemen zowel door de minister van Onderwijs als het College van Bestuur (CvB) worden erkend, wijzen beiden naar elkaar. Jet Bussemaker geeft toe dat de universiteit geen bedrijf is, maar benadrukt dat ze geen invloed heeft op het concrete beleid van universiteitsbesturen. CvB-voorzitter Gerard Meijer benadrukte tijdens het recente Soeterbeeck-college dat hij teveel wordt beperkt in zijn budget; ‘It's the money, stupid.’ Wijzen is niet moeilijk, kritisch op je eigen positie reflecteren en aan een constructieve oplossing werken daarentegen wel.

Wanneer wij dieper ingaan op bijvoorbeeld de flexibilisering van arbeid op de universiteit, blijkt uit een onderzoek van Vakbond voor de Wetenschap (VAWO) dat sinds 2000 het aantal tijdelijke arbeidscontracten sterk is gestegen. Volgens de VAWO en vakbond Abvakabo beperkt deze flexibilisering van arbeid de ontwikkeling van academisch talent en verhoogt het de werkdruk. De kwaliteit van het onderzoek en onderwijs gaan daardoor aanzienlijk achteruit. Het universiteitsbeleid van de RU volgt wat dit betreft een landelijke trend. Het Centraal Bureau voor de Statistiek stelt dat sinds het begin van de economische crisis in 2008 het aantal mensen in Nederland dat werkt op basis van een tijdelijk contract sterk is toegenomen. De flexibilisering van arbeidsplaatsen op onze universiteit staat dus niet op zichzelf, maar maakt deel uit van een breder probleem. Het lijkt mij dan ook meer dan logisch dat de oplossing niet alleen wordt gezocht binnen een specifieke sector, maar dat er moet worden gekeken naar een meer fundamentelere oorzaak. Juist doordat DNUN problemen als deel van een groter geheel ziet en hiermee een meer fundamentelere kritiek formuleert, lijkt een kritiek op het neoliberalisme onvermijdelijk. Een volgende stap voor de beweging is de abstracte problemen vertalen naar concrete doelen. Dit is precies wat DNUN nu doet.

Een van de doelen van DNUN is democratisering van de universiteit. Vanuit een meer democratische structuur zouden het rendementsdenken en de commercialisering van de academische wereld kunnen worden teruggedrongen. Dat het neoliberalisme op zijn zachtst gezegd niet democratisch is, maakt het belang van het creëren van alternatieven des te groter. DNUN heeft hier al een belangrijke stap gemaakt door in de praktijk basis-democratisch te zijn. Binnen deze basis-democratische structuur worden beslissingen op een zo gelijkwaardig en kleinschalig mogelijke manier gemaakt. Binnen de beweging zijn verschillende werkgroepen actief, die onderling vergaderen en gezamenlijk proberen tot overeenstemming te komen. Middels deze constructie proberen we een centralisatie van kennis – en dus macht – te voorkomen. Daardoor blijft een dynamiek bewaard waarin iedereen op een gelijkwaardige manier kan participeren en direct inspraak heeft in zijn of haar Nieuwe Universiteit. Daarnaast wil DNUN op korte termijn samen met docenten colleges opzetten. Op die manier kunnen we zowel bijdragen aan de theoretische vorming van de beweging, als dat het een manier is voor docenten en studenten om gezamenlijk het onderwijs vorm te geven. Dit maakt dat de DNUN niet alleen praat en discussieert over democratisering van de universiteit, maar dat in de praktijk zelf ook is. Daardoor is DNUN zoals Mathijs van de Sande duidelijk verwoordt: 'De belichaming van datgeen waar zij voor strijdt.'

 

Lees meer

Melkhuis Nijmegen bezet voor democratisering Refter

'Geen kutsmaak zonder inspraak', dat is de eis van de 'bezetters' van het Melkhuis te Nijmegen. Nu democratisering sinds de Bungehuisbezetting een hot item is, kon dispuut De Gong van Carolus Magnus niet achterblijven. De grap gaat over een bezetting van het gebouw dat tot 1981 de Faculteit der Wijsbegeerte herbergde, vooral niet te serieus nemen dus. Bewoners zouden weigeren het pand te verlaten tot de Refter verregaand gedemocratiseerd is. 'De stufi wordt afgeschaft, maar een zakje mayo kost gerust veertig cent. Dat valt toch niet met elkaar te rijmen!', stelt dispuutslid Oud op de site van De Gong. Alsof dat nog niet genoeg was, is ook het menu matig samengesteld en zijn de teksten boven de afruimband volgens de bewoners belerend. Niet alleen het eten, maar ook de automatisch doortrekkende wc’s roepen ergernis op. Zo vertelt dispuutslid Van der Werf op de Gong-site dat tijdens een plasbeurt vaak wel drie keer wordt doorgetrokken: 'Soms gaan ze zelfs al af voor ik überhaupt alles in paraatheid heb gebracht.' Of Van der Werf gewoon veel en langt zeikt is niet bekend, maar deze waterverspilling is inderdaad schandalig terwijl er overal moet worden bezuinigd. De Melkhuisbewoners zijn bereid een bittere strijd aan te gaan. Hoewel de universiteit nog niet heeft gereageerd en de bewoners hulp welkom vinden, lijkt het erop dat het wel goed komt met de heren. Dispuutslid Te Hennepe: 'We verwachten op korte termijn steunbetuigingen van bezetters van over de hele wereld. Met name naar de humanitaire konvooien uit het oosten kijken we reikhalzend uit. Er is vooral grote behoefte aan gin en tonic.'

 

Lees meer

Worden de onderwijshervormingen van de UvA landelijk?

Vandaag beloofde de UvA al dat er een student-lid aan het CvB zal worden toegevoegd. De demonstranten lijken dus al een eerste eis tot democratisering te hebben bereikt. Alle taalopleidingen zullen daarnaast twee jaar onveranderd blijven bestaan en er zal meer geld worden gereserveerd voor Geesteswetenschappen. Bovendien spreekt vandaag een delegatie van de Maagdenhuisbezetters met minister Bussemaker van Onderwijs. Ook Tom Hoven, voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond, zal bij het gesprek met de minister aanwezig zijn, evenals ASVA-voorzitter Noeri van den Berg, Tariq Sewbaranansingh, voorzitter van de Centrale Studentenraad van de UvA, Bungehuisbezetter Harriet Bergman en het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). Hoven gaat ervan uit dat er landelijke maatregelen zullen vloeien uit het gesprek: ‘De minister gaat over het landelijke beleid en moet nu de verantwoordelijkheid nemen. Het kan niet zo zijn dat Louise Gunning naar Den Haag wijst en Bussemaker weer terug naar Amsterdam. Bij de protestmars en bezetting gisteren waren ook studenten uit andere steden zoals Utrecht aanwezig. Dit is allang geen Amsterdams probleem meer.' Gisteravondwaren er tijdens de vergaderingen al verschillende stemmen te horen die de Maagdenhuisbezetting als het begin zagen van een landelijke democratisering van universiteiten in Nederland. Vaak werd hierbij verwezen naar de Universiteit van Leuven, die een verkozen rector heeft. Studenten van de Rijksuniversiteit Groningen hebben al opgeroepen tot een oprichting van De Nieuwe Universiteit Groningen. ANS belichtte al eerder over mogelijke democratisering op de universiteit. AKKUraatd pleit al langer voor een student-lid in het CvB op de RU. ANS belichtte daarnaast de meningen van zowel dr. Freddy Mortier, verkozen vicerector aan de Universiteit Gent als de toenmalige rector magnificus Bas Kortmann.

 

Lees meer