ANS

De stad Leiden is een stad die leeft. Ik bedoel: ze is een organisme. Ze ademt, ze slokt je op, ze spreekt. De gebouwen spreken. Een verlichte geest heeft daaraan uitdrukking gegeven door gedichten uit de wereldliteratuur op de muren van gebouwen te schilderen. Op het plein van een basisschool trof ik het gedicht Taalles van Elisabeth Eybers. De eerste strofe luidt: Die eerste mededele wat mens leer vóór drie jaar oud is levenslank genoeg om die akuutste nood te formuleer soos: ek het honger … hou van jou … is moeg … Tenzij je zelfs die woorden niet meer hebt. Zolang als ik me eerlijk gezegd kan herinneren had mijn opa afasie. Hij zat ook in een rolstoel en hij kon zijn ene arm nauwelijks nog gebruiken, maar de afasie heeft altijd de meeste indruk op me gemaakt. Na een herseninfarct, waarbij zijn taalcentrum was beschadigd, zou hij het de laatste tien, vijftien jaar van zijn leven moeten doen met een zevental woorden: ‘hallo’, ‘vandaag’, ‘van’, ‘hier’, ‘ja’, ‘nee’ en ‘godverdomme’. De noodzaak maakte hem vindingrijk. Om zich te kunnen uitdrukken gaf hij woorden nieuwe betekenissen. ‘Hier’ werd een telwoord. Als opa zei: “Van… Hier, hier, hier, hier, hier” kon je er donder op zeggen dat hij het over zijn vijf kinderen had. De combinatie ‘hallo vandaag!’ werd een vloek die hij uitsprak als we hem niet begrepen. Natuurlijk had ‘godverdomme’ volstaan, maar als je zo vaak verkeerd verstaan wordt wil je ook wel eens variëren. Ik vond het vreselijk en indrukwekkend. Ik las graag, ik schreef graag. Een leven met maar zeven woorden kon ik me niet voorstellen. Maar nu hij er zo’n drie, vier jaar niet meer is zie ik ook de schoonheid van zijn afasie. We praatten niet alleen met opa, we luisterden echt. We moesten wel: als je maar zeven woorden hebt heeft elk woord lading. Geen ruimte voor cynische eufemismen (‘Hij is eigenlijk een ontzettend leuke jongen’); geen ruimte voor holle superlatieven (‘Ontzettende topavond gehad’). Geen verhullend taalgebruik, geen sarcasme. Geen ruis. Ik zit weer in de taalles van Elisabeth Eybers: 'n Maand daarna - want tyd bring raad - hanteer hul moeiteloos diggeweefde sin, die voegwoorde van kunstige verweer soos: daarenteen … ondanks … desnietemin … Ik hoor de buren ruzie maken. Ik hoor de politicus een semantische discussie voeren. Ik hoor de mensen in de stad praten, praten, praten. Waarom begrijpen we elkaar niet? Praten we te weinig? Luisteren we niet genoeg? Misschien zijn we toe aan collectieve afasie. Godverdomme. Dixi. Niek Janssen is classicus in spe en is al met woorden bezig sinds hij als kleuter de achterkant van melkpakken las. Meer Dixi lezen? Kijk dan hier.

 

Vanaf september 2013 wordt er bij drie WO-instellingen, de Universiteit Leiden, de TU Delft en het Amsterdam University College van de UvA en de VU, voor beginnende studenten een bindend studieadvies (bsa) in het tweede jaar ingevoerd. De Universiteit Leiden zal het bsa dat driekwart van de te halen studiepunten bedraagt invoeren voor al haar studies, behalve voor de opleidingen die nergens anders in Nederland worden aangeboden. Het Amsterdam University College kiest er voor om haar studenten al hun studiepunten te laten halen, anders moeten ze vertrekken. In Delft gaat het maar om twee opleidingen. Begin april boden zeven landelijke studentenorganisaties, waaronder het ISO en de LKvV de Tweede Kamer een manifest aan waarin zij pleiten dat studenten niet zo snel mogelijk door hun studie gejaagd moeten worden. In plaats daarvan moeten zij volgens de organisaties de tijd krijgen zich te ontplooien door bijvoorbeeld een bestuursfunctie of semester in het buitenland. De RU heeft eerder al aangegeven voorlopig niet mee te doen aan het experiment om ook in het tweede jaar een bsa in te voeren.

 

Afgelopen jaar berichtten we al over de dames van de Leidse studentenclub Minerva die gehuld in een luier door de straten marcheerden. Bij studentenvereniging Quintus doen ze ook van alles om erbij te horen, zo blijkt nu. De jongemannen van het clubje Sjap Eisjedies, verbonden aan Quintus, renden vorige maand in enkel hun dispuutsdas door het centrum van Leiden. Het hoorde bij de ontgroening, maar kan volgens het bestuur van de vereniging niet door de beugel. Het gehele dispuut is geschorst en mag de komende vier maanden geen bier meer komen drinken op de soos van Quintus. 'Wij vinden dat de naam van de vereniging Quintus, van de Universiteit Leiden en van alle Leidse studenten door deze actie is geschaad', aldus het bestuur tegenover Mare. En zo is het, naakt rondrennen met je bierbuik doe je maar lekker thuis.

 

Een gratis online cursus Law of the European Union, die de Universiteit Leiden in mei dit jaar zal aanbieden, trekt onverwacht veel belangstellenden. Er hebben zich reeds tienduizend cursisten aangemeld en er komen elke week duizend studenten bij. De rechtenlezingen zullen worden aangeboden via Coursera, een Amerikaans netwerk waar al tweehonderd online cursussen te vinden zijn. Universiteit Leiden is de eerste Nederlandse universiteit die haar kennis via deze weg verspreid. Na het volgen van vijf weken online college, kunnen cursisten een eindexamen doen en hiermee valt een Bewijs van Bekwaamheid te behalen. Toelatingseisen zijn er niet: zowel je oma als je docent mogen zich opgeven. De grote vraag naar het Leidse initiatief is interessant in het licht van de discussie die momenteel woedt omtrent de overstap naar online colleges. ANS sprak onlangs nog met Walter Lewin over het grote succes van zijn internetcolleges. De vraag is natuurlijk of het huidige succes een indicatie is voor een voorkeur van studenten om hun docent vanaf het computerscherm te aanschouwen, of dat het digitale alternatief gewoon een mooie (gratis) aanvulling is op de huidige studie vanuit de collegebanken. Wil jij je ook wagen aan dit Leidse college zonder last te hebben van betweterige rechtenstudenten? Aanmelden kan hier.

 

De Universiteit Leiden heeft een bindend studieadvies (BSA) in het tweede jaar ingevoerd. Studenten kunnen nu na het behalen van de propedeuse alsnog van hun studie worden gestuurd. Wordt deze maatregel een duwtje of een steek in de rug van de student? Tekst: Gijs Hablous en Lisanne Meinen Illustratie: Rens van Vliet Wie dit jaar een studie is begonnen aan de Universiteit Leiden moet zich een jaar langer bewijzen dan studenten elders in Nederland. Sinds het begin van dit collegejaar experimenteert de onderwijsinstelling met een bindend studieadvies in het tweede studiejaar. ‘Het is in het belang van de student om sneller af te studeren’, stelt Caroline van Overbeeke, woordvoerder van de universiteit. ‘De maatregel houdt studenten in een actieve houding en voorkomt financiële moeilijkheden.’ Behalve de Universiteit Leiden maken ook het University College Amsterdam en de Gerrit Rietveld Academie gebruik van de mogelijkheid tot experimenteren die onderwijsminister Jet Bussemaker biedt. Nieuwe voltijdstudenten dienen in hun eerste jaar 45 studiepunten (EC) te behalen. Binnen twee jaar moeten de propedeuse en een totaal van 90 EC binnen zijn. De nieuwe regeling zal ongetwijfeld haar doel bereiken en voor een hoger rendement zorgen, maar moet dat wel het uiteindelijke doel zijn? Is het aan een universiteit om voor haar studenten te bepalen hoe zij hun studie inrichten? Verschoolsing of ontplooiing Een ideale universitaire student zou kritisch, zelfstandig, verantwoordelijk, breed geïnteresseerd en intrinsiek gemotiveerd moeten zijn. Een universiteit zou de ontwikkeling van deze eigenschappen moeten faciliteren. Met haar experiment lijkt Bussemaker deze zelfstandigheid en verantwoordelijkheid echter niet serieus te nemen. Van de huidige student kan worden verwacht dat deze goed in staat is voor zichzelf te beslissen wat van belang is: studietempo of studieresultaten, financiën of extra activiteiten. De ingevoerde maatregelen lijken voor een verschoolsing te zorgen die studenten als op een lopende band door hun studie voert. Volgens Van Overbeeke is hier geen sprake van. ‘Het doel is niet om studenten met dikke brillen en hun neus in de boeken door hun studententijd heen te jagen.’ De woord- voerder meent dat er genoeg tijd is om naast het behalen van de vereiste studiepunten een nevenfunctie te onderne- men, ervan uitgaande dat in het eerste jaar de propedeuse is behaald. De wisselwerking tussen studie en een bestuursfunctie is lastig. Vaak is er sprake van overlappende roosters met verplichte colleges en belangrijke vergaderingen. Mohammed Mohandis, PvdA-kamerlid en tijdens zijn studententijd fervent bestuurder, benadrukt het belang van extracurriculaire activiteiten voor een betere positie op de arbeidsmarkt. Onderzoek van de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV) bevestigt dit: ‘Sollicitanten met dergelijke ervaring zijn zelfbewuster over hun capaciteiten. Op deze manier kan de werkgever een duidelijk beeld van de sollicitant vormen.’ Studentbestuurders die bang zijn in tijdsnood te komen door de ingevoerde maatregelen kunnen worden vrijgesteld van deelname aan het experiment. Het is echter onduidelijk voor welke activiteiten dit mogelijk is en wat de minimale tijdsinvestering moet zijn om in aanmerking te komen voor een dergelijke vrijstelling. Door deze onduidelijkheden kan de regel erg breed worden geïnterpreteerd. Volgens student Bestuurskunde Marc Hogenhuis, tevens lid van de Universiteitsraad van Leiden, is deze uitzonderingsregeling mede het gevolg van felle discussies in de raad. Hij zegt toe te zullen zien op correcte implementatie van het plan. Mohandis benadrukt dat het hier gaat om een experiment: ‘We moeten zorgen dat het geen glijdende schaal wordt, er moet een eindpunt zijn. Daarnaast wil ik een goede en objectieve evaluatie van het hele project zien, voordat al dan niet wordt besloten tot algehele invoering.’ Unieke studies Wanneer studenten na twee jaar een negatief studieadvies ontvangen, hebben zij het recht een vergelijkbare studie aan een andere onderwijsinstelling te starten. Dat is echter niet mogelijk wanneer zij een studie doen die aan geen enkele universiteit op dezelfde manier wordt aangeboden. Mohandis diende onlangs een motie in waarmee deze zogenaamde unica worden uitgesloten van deelname en de betreffende studenten worden beschermd tegen het experiment. Na een bezoekje aan de website van de Leidse universiteit blijkt echter dat niet alle unieke studies zijn uitgesloten, Islamstudies is volgens de site bijvoorbeeld ‘uniek in Nederland en West-Europa: nergens anders is het mogelijk om alle stromingen van de islam binnen één universitaire opleiding te bestuderen.’ Zo worden meer studies trots aangeprezen, bovendien hebben ze unieke registratienummers in het officiële register van opleidingen (CROHO). Volgens Van Overbeeke bestaan er voor studenten die niet aan de BSA-eis voldoen wel degelijk alternatieven en voldoet Leiden daarom aan de voorwaarden die Bussemaker stelt. ‘Als dit toch niet het geval is, respecteert de instelling de Tweede Kamer niet’, aldus Mohandis. Onze toekomst De Nijmeegse student hoeft voorlopig niet te vrezen voor de regeling. Hier geldt pas sinds september 2011 een BSA in het eerste jaar van de bachelor. Dat is voor de RU genoeg reden om voorlopig de resultaten nog even af te wachten. ‘De Radboud Universiteit heeft geen concrete plannen om het BSA in te voeren in het tweede en derde studiejaar’, zegt Martijn Gerritsen, woordvoerder van de RU. ‘We vinden het wel een interessant experiment en volgen de ontwikkelingen bij andere universiteiten.’ Een pure rendementsmaatregel als deze past niet in het beeld van de ideale universiteit. Als financiële en politieke drijfveren wegvallen, verdwijnen tevens de belangrijkste redenen voor de proef; idealistische argumenten zijn er nauwelijks. Voor de Leidse proefkonijnen is het misschien te laat, maar laten we voor de rest van de studenten hopen dat het bij een experiment blijft. Bekijk hier de overige artikelen uit de oktober-ANS.

 

Door middel van kleurige vlaggetjes, logo’s op brochures en opvallende reclames pronken onderwijsinstellingen ieder jaar weer met de Elsevier-titel voor ‘beste brede universiteit’. Vorig jaar was het nog de Radboud Universiteit die studenten overstelpte met haar nieuw verworven titel, komend jaar is die eer weggelegd voor de Universiteit Leiden. ANS kwam echter na onderzoek tot de conclusie dat de kwalificatie niet zo betrouwbaar is als al deze aandacht doet vermoeden. Falende methode Voor het opstellen van de felbegeerde ranglijst is gekeken naar de vraag ‘Wat vind je van je studie in het algemeen?’ uit de Nationale Studentenenquête. Studenten beantwoordden deze vraag op een schaal van één tot vijf. De scores werden vervolgens per opleiding vergeleken met het gemiddelde oordeel van alle opleidingen binnen dezelfde sector. Zo valt de opleiding Nederlandse Taal en Cultuur in de sector 'Taal en Cultuur'. Per universiteit is het aantal opleidingen geteld dat significant boven of onder het gemiddelde van de sector scoort. Een optelsom van deze twee cijfers bepaalt op welke plek de universiteit uiteindelijk in de ranking komt te staan. Het aantal ‘slecht’ scorende opleidingen wordt van het aantal ‘goed’ scorende opleidingen afgehaald. Opleidingen die op het gemiddelde zitten blijven buiten beschouwing. Deze score wordt vervolgens gedeeld door het totaal aantal beoordeelde opleidingen van de universiteit. Plank mis geslagen Deze methode kent duidelijk nog gebreken. Ten eerste wordt gekeken naar slechts één van de tachtig vragen uit de Nationale Studentenenquête. Met specifieke aspecten van de universiteit wordt bijvoorbeeld geen rekening gehouden. Zo blijven vragen over de inhoud van de opleiding, toetsing, begeleiding en sfeer  buiten beschouwing. Ook het aanbieden van faciliteiten op de universiteit zijn niet belangrijk voor het behalen van deze titel. En dat is bijzonder, voor een titel die pretendeert iets te zeggen over een hele universiteit. Daarnaast is niet bekend wat de reden is voor studenten om aan te geven dat zij bovengemiddeld tevreden zijn met hun ‘studie in het algemeen’. Sommige studenten zullen de faciliteiten mee wegen, anderen zullen enkel kijken naar de inhoud. Daarmee is de vraag te vaag gedefinieerd om er zo’n concrete conclusie uit te trekken. Het oordeel van de ontevreden Masterstudenten doet er volgens de Elsevier ook niet toe: die zijn aan de kant geschoven en er is slechts naar ingevulde enquêtes van Bachelorstudenten gekeken. Vertekend beeld Ten tweede laat de gebruikte rekenmethode te wensen over. Een universiteit met veel bovengemiddelde (maar niet excellente) studies kan deze populaire competitie vrij eenvoudig winnen. Heb je als instelling een aantal excellente studies in huis en verder veel ‘gemiddelde’ opleidingen? Grote kans dat de titel aan je neus voorbij gaat. Ook kunnen een aantal slechte studies hun stempel drukken op de uiteindelijke positie van de universiteit in het ranglijstje. Dit is onwenselijk, omdat er tal van redenen kunnen zijn dat deze opleidingen slecht scoren. De universiteit kan ondanks deze ‘rotte appels’ nog steeds erg goed zijn, maar dat zul je niet in de ranking terugzien. Gerommel in de marge Ten slotte zijn de verschillen tussen de universiteiten helemaal niet zo groot. Toch krijgt de winnaar alle eer. Leiden komt volgens de Elsevier-methode uit op een tevredenheidsscore van 19,6 procent, Utrecht volgt in het kielzog met 18,8 procent. Vorig jaar waren de verschillen nog kleiner: zowel de Radboud Universiteit als de Universiteit van Leiden behaalden een tevredenheidsscore van 33 procent. De RU mocht uiteindelijk de vlag uithangen omdat ze 0,007 procent beter was. Dat de winnende tevredenheidsscore vorig jaar zoveel hoger lag, komt doordat er dit jaar een nieuwe methode is gehanteerd. In 2012 werd enkel gekeken naar het aantal goed scorende opleidingen. Dit aantal werd door het totaal aantal beoordeelde opleidingen gedeeld. Wanneer dit jaar dezelfde werkwijze zou zijn gehanteerd, was niet de Universiteit Leiden de beste brede universiteit geworden, maar de Universiteit van Utrecht. Door het hanteren van andere methodes, wordt vergelijken een stuk lastiger. Desondanks worden de onlangs bekendgemaakte resultaten alsnog naast die van vorig jaar gelegd. Onbetrouwbaar De titel 'beste brede universiteit' wordt binnen gehaald met enkel het oordeel van studenten over de verschillende studies. Wat voor studenten de reden is om aan te geven dat zij bovengemiddeld tevreden zijn met hun 'studie in het algemeen', blijft onduidelijk. De mening van masterstudenten doet er niet toe en een universiteit met veel boven-gemiddelde studies kan bovenaan de ranking komen, zonder excellente studies in huis te hebben. Tot slot zijn de verschillen tussen universiteiten klein. Kortom: als de Elsevier komend jaar wederom de titel uitreikt, kan ze beter spreken van de ‘beste brede universiteit met goed scorende opleidingen, waarbij slecht scorende opleidingen in mindere mate voorkomen’. Alleen laat zich dat niet vatten in een hippe afbeelding en het is lastiger om mee te pronken. Voor alle partijen zou het beter zijn om de hele ranking onder de loep te nemen en met een opzet van hoger niveau te komen.

 

De Universiteit Leiden gaat 25 vijfdejaars Rechtenstudenten die na vier jaar nog geen bachelordiploma hebben behaald, wegsturen. Dit gebeurt aan de hand van een maatregel die in 2009 is ingevoerd voor studenten die toen aan hun studie begonnen. De langstudeerders verliezen hun studiepunten uit het tweede en derde jaar en ze mogen de vakken niet overdoen. Het Utrechtse Digitaal Universiteitsblad
 (DUB) verzamelde de verontwaardigde reacties van verschillende politici. Zo ook de reactie van SP-Kamerlid Jasper van Dijk: ‘Leiden is verblind door rendementsdenken.' D66-Kamerlid Paul van Meenen noemt de handelswijze van de Universiteit Leiden 'bizar' en in strijd met de wet. Volgens hem moet een opleiding in de propedeuse kunnen vaststellen of een student geschikt is voor een opleiding. Op de RU gelden bij sommige faculteiten ook regels wat betreft maximale studietijd. Hier moet een bachelorstudent zijn diploma binnen vijf jaar hebben behaald. Dit is dus een jaar meer dan aan de Universiteit Leiden. Eerder was al bekend dat de Universiteit Leiden tweedejaars studenten gaat wegsturen die niet voldoende punten hebben behaald.

 

Donderdag avond stonden de leden van de Leidse studentenvereniging SRR Leiden raar te kijken toen hun pand zich met rook vulde. Rond half 12 werd de rook ontdekt. De studenten besloten het op een lopen te zetten. Toen de brandweer aankwam bij het gebouw, was iedereen er al uit. Oorzaak van de hevige rookontwikkeling was de compressor die er voor moet zorgen dat de pilsjes op Hogewoerd ook koud geserveerd kunnen worden. Dezelfde nacht mocht iedereen het gebouw weer in. Voor de slachtoffers had de brandweer ook nog een tip: check nog eens de elektra, want er was geen zekering gesprongen.