Een Brits onderzoek naar huidkanker laat spectaculaire resultaten zien. De zogenaamde immuuntherapie zou in de toekomst mogelijk gebruikt kunnen worden voor andere soorten kanker. Ook op het Radboud UMC wordt onderzoek gedaan naar immunologie. Hoe verhoudt dit onderzoek zich tot dat van de Britten?
Het Britse onderzoek
Bij het Britse onderzoek worden remmingen van het afweersysteem afgehaald, zodat deze zich volledig op de tumor kan richten. In het verleden werd al een eerste rem van het afweersysteem gehaald en nu is het ook mogelijk een tweede rem ervan af te halen. De Britten wisten met succes twee anti-lichamen te maken die bepaalde eiwitten, die de tumor zelf maakt en die normaal gesproken het afweersysteem afremmen, inkapselen. Op deze manier kunnen deze hun remmende functie niet uitoefenen, waardoor het eigen immuunsysteem de tumor kan bestrijden.
Op dit moment werkt deze methode om kanker te bestrijden alleen tegen huidkanker. Honderden kankerpatiënten hebben daardoor weer hoop op genezing. In de toekomst zal het zeer waarschijnlijk mogelijk zijn ook andere soorten kanker met dezelfde soort techniek te bestrijden. Veel artsen spreken daarom van een ‘wondermiddel’.
Bedenkingen
Jolanda de Vries, hoogleraar Translationele Tumorimmunologie bij het Radboudumc, is blij met het succes, maar heeft ook haar bedenkingen. ‘Ik denk dat we er heel blij mee mogen zijn, maar er zijn veel bijwerkingen. De methode kan voor hartproblemen zorgen. Bij de eerste rem eraf gingen nog patiënten dood door de bijwerkingen.’ Daarnaast plaatst De Vries ook kanttekeningen bij de kosten van de methode. ‘Deze behandeling kost ongeveer een ton per jaar per patiënt. Dat legt in de toekomst mogelijk een enorme druk op ons verzekeringsstelsel, zeker als het ook voor andere soorten kanker blijkt te werken. Je merkt dat hierdoor nu al een soort van hype op gang komt.’
Hoe komt het dat deze behandeling zo duur is? De Vries licht dit toe: ‘De hoge kosten zijn te wijten aan de ontwikkelingskosten en het testen. Bovendien is de productie ervan erg duur. De antilichamen kunnen namelijk niet chemisch gemaakt worden. Antilichamen zijn namelijk biologische producten.’
Onderzoek RadboudUMC
Het RadboudUMC doet onderzoek naar het inzetten van het afweersysteem tegen kankersoorten. Jolanda de Vries levert hier als onderzoeker een belangrijke bijdrage aan. Het RadboudUMC heeft hierbij echter een ander uitgangspunt dan het Britse onderzoek: ‘Wij proberen het immuunsysteem juist te stimuleren in plaats van de remmen eraf te halen.’ Hoewel de twee methodes nooit direct wetenschappelijk met elkaar vergeleken zijn, benadrukt ze dat ook bij het stimuleren van het afweersysteem al belangrijke resultaten zijn behaald. Bovendien zal ook deze methode volgens De Vries in de toekomst op andere kankersoorten toepasbaar zijn. ‘We werken nu al met bepaalde vormen van huidkanker, prostaatkanker en longkanker’
De medische industrie
Deze stimulatie-methode heeft volgens De Vries veel voordelen ten opzichte van het Britse onderzoek: ‘Bij de stimulatie van het afweersysteem tegen tumoren zijn nauwelijks nare bijwerkingen. Patiënten zijn alleen een of twee dagen grieperig.’ Bovendien kan deze methode in de toekomst preventief gebruikt worden, legt ze uit. ‘Je doet eigenlijk hetzelfde als bij vaccineren tegen ziektes, je leert het afweersysteem de kankercellen te herkennen en we leren het afweersysteem zichzelf hiertegen te versterken.’ Om deze reden zijn de kosten van deze techniek volgens haar veel lager. ‘Onze methode zal waarschijnlijk de helft kosten van de methode van het Britse onderzoek.’
Tumoren bestrijden door het afweersysteem te versterken in plaats van remmingen weg te nemen, lijkt dus belangrijke voordelen te hebben. Naast het feit dat er geen dodelijke bijwerkingen bij optreden, dat het preventief kan werken, is het volgens De Vries waarschijnlijk ook de helft goedkoper dan de methode van het Britse onderzoek. Is het niet opmerkelijk dat dit onderzoek zo gehypet is, maar dat er in de media nog nauwelijks aandacht is geweest voor de methode waarbij het afweersysteem wordt versterkt? ‘Dan onderschat je echt de kracht van de medische industrie. Deze vindt ons onderzoek minder interessant omdat het weinig business oplevert. De patiënt levert hierbij namelijk zijn eigen medicijnen. De cellen worden gebruikt en gemanipuleerd, zodat eigen immuunsysteem de afweer kan versterken. De industrie is bovendien veel actiever in het onder de aandacht brengen van onderzoeken dan wij wetenschappers.’