ANS

In de week naar aanloop van de verkiezingen kijkt ANS naar curieus campagnemateriaal en standpunten voor studentonderwerpen. Vandaag: hoe zit het nu met die langstudeerboete?Het leek in kannen en kruiken, de langstudeerboete zou worden afgeschaft. Politiek blij, studenten blij, iedereen blij. Niets was echter minder waar. Politieke partijen werden het niet eens over de financiële dekking van het intrekken van de boete. Wat volgde was een wanvertoning in het parlement en de invoering van de boete, waardoor studenten nu tot drieduizend euro bovenop hun collegegeld kunnen overmaken naar het Rijk als ze meer dan een jaar uitloop hebben bij hun bachelor en master. Na 12 september kan het echter zo weer anders zijn, veel partijen zijn nu immers voor het afschaffen van de boete. We zetten de standpunten van de belangrijkste partijen op een rijtje. SP 'De boete voor langstudeerders schaffen we af', aldus het verkiezingsprogramma van de socialisten. Als er een partij is die zich gedurende de periode heeft verzet tegen de boete, dat is het wel de SP bij monde van Tweede Kamerlid Jasper van Dijk. 'Kijk bij studenten naar hun talenten en niet naar hun centen', aldus de onderwijswoordvoerder. CDA Hoewel ze in eerste instantie grondlegger van de boete was, is het CDA voor de afschaffing. Zij rept er in haar verkiezingsprogramma geen woord over, maar lijsttrekker Sybrand Buma startte het hele gedoe rond de boete door er onlangs ineens tegen te zijn. Er zit echter een adder onder het gras bij het CDA, want de christendemocraten hebben zich uitgesproken voor een alternatief, een bindend studieadvies voor de studiefinanciering. Mocht je niet meer dan dertig punten halen, moet je je stufi terugbetalen. D66 D66 beschouwt zichzelf als dé onderwijspartij en zag vanaf de introductie van de boete geen heil in het plan. Alles werd echter anders toen D66 meewerkte aan het Kunduz-akkoord. De sociaal-liberalen maakten toen ineens een draai en ondertekenden het akkoord waarin stond dat de langstudeerboete bleef. Nu voert het weer campagne tegen de boete. PVV Voor de PVV geldt: het moet efficiënter in het hoger onderwijs. Hoewel de partij zich in haar verkiezingsprogramma niet direct uitspreekt over de boete, is het alom bekend dat de partij de boete steunt. De langstudeerboete is een prima maatregel om te zorgen dat studenten niet teveel uitloop hebben en volgens Harm Beertema, onderwijswoordvoerder van de PVV, is er met een uitloopjaar in zowel de bachelor als master nog genoeg ruimte voor bestuurswerk en andere extra-curriculaire activiteiten: de langstudeerboete disciplineert. PvdA De Partij van de Arbeid noemt de langstudeerboete 'onrechtvaardig' en vindt dat deze dan ook van tafel moet. Samen met de SP pleit de PvdA al tijden tegen de langstudeerboete. ChristenUnie Een van de weinige partijen die immer voor de langstudeerboete is geweest. De partij staat echter wel voor een andere vorm van de boete, namelijk een waarbij de hoogte van de boete wordt bepaald door het aantal maanden dat iemand staat ingeschreven in plaats van een peildatum zoals die nu is gehanteerd. GroenLinks Voor GroenLinks geldt eigenlijk hetzelfde verhaal als D66. Het was eerst voor en ten tijde van het Kunduz-akkoord weer tegen. In campagnetijd moet volgens hen de langstudeerboete weer worden afgeschaft. VVD De VVD wil nu ook af van de langstudeerboete, maar niet ten koste van alles. Er moet namelijk een uitruil plaatsvinden: pas als er een sociaal leenstelsel wordt ingevoerd, kan de langstudeerboete verdwijnen, aldus het programma van de liberalen. Meer weten over de standpunten van de partijen? Kom dan de avond voor de verkiezingen naar het hoger onderwijsdebat in LUX.  

 

In de week naar aanloop van de verkiezingen kijkt ANS naar curieus campagnemateriaal en standpunten voor studentonderwerpen. Vandaag: De zin en onzin van peilingen'VVD en PvdA gaan gelijk op', 'Koopjesjagers kiezen PvdA', 'SP verliest acht zetels, VVD grootste partij'. De media schreeuwen naar aanloop van de verkiezingen over de voorspellingen aangaande de uitslag van de verkiezingen, maar zijn de peilingen waarmee we worden platgegooid wel betrouwbaar? Is het bovendien wel zo verstandig om deze voorspellingen openbaar te maken? ANS zoekt naar antwoorden met Will Tiemeijer, onderzoeker en schrijver van het boek Wat 93,7 procent van de Nederlanders moet weten over opiniepeilingen. Strategisch stemmen SP-lijsttrekker Emile Roemer opperde eerder deze week in het programma Buitenhof dat er wellicht een tijdelijk verbod moet komen op opiniepeilingen in de periode voor de verkiezingen, zoals dat bijvoorbeeld ook in Frankrijk geldt. Tiemeijer: ‘Voorstanders van zo’n verbod dragen, net als Roemer, aan dat peilingen het nieuws gaan overheersen. Hierdoor wordt de aandacht afgeleid van het inhoudelijk debat. Voorspellingen zouden kiezers kunnen beïnvloeden bij hun stemkeuze. Ik vind zelf dat strategisch stemmen een legitieme en rationele overweging is. Veel mensen vinden het nou eenmaal belangrijker wie de regering vormen en wie er in het Torentje komt dan wat de exacte samenstelling wordt van de Tweede Kamer. Bezwaar hiertegen is echter dat de representativiteit van de Kamer in gevaar komt wanneer mensen niet meer vanuit eigen overtuiging stemmen. Dit is ook het probleem van GroenLinks: heel veel mensen zijn het eens met de standpunten van deze partij, maar gaan toch strategisch voor de PvdA.' Er zijn ook nadelen aan een verbod op peilingen. Tiemeijer ziet het strategisch stemmen bijvoorbeeld als een mogelijkheid die de kiezer moet hebben. 'En hier heb je de peilingen voor nodig. Bovendien zouden peilingen wel gehouden mogen worden als de resultaten niet geopenbaard worden. Dan krijg je situaties waarin de partijen informatie hebben die de kiezer niet heeft en dat is onwenselijk.' Een betrouwbaar beeld? Voorwaarde voor zinvol gebruik van de peilingen is natuurlijk wel dat deze een betrouwbaar beeld schetsen van de stand van zaken. Is dit nu ook zo? Ten eerste kunnen vraagtekens gezet worden bij de representativiteit van de steekproeven die peilingbureaus hanteren. Tiemeijer legt uit dat dit een lastige zaak is: ‘Vroeger was het simpel: iedereen had een telefoon, peilers belden en mensen gaven graag antwoord. Men was blij dat er naar hun mening werd gevraagd. Sinds het einde van de jaren negentig is dit steeds moeilijker geworden. De non-respons nam toe. Bovendien hebben steeds meer mensen een mobiele telefoon, waardoor zij niet meer bereikbaar zijn voor peilers.' De politieke ontwikkeling in 2012 volgens Peil.nl (Maurice de Hond). Online panels vormen een oplossing. Deze methode wordt inmiddels door vrijwel alle bureaus toegepast. Een groot probleem bij de peilingen langs de digitale wegen is dat mensen zichzelf voor een dergelijk panel moeten aanmelden en er zo sprake is van zelfselectie. Tiemeijer stelt dat dit onder andere bij Maurice de Hond en Eenvandaag het geval is. TNS NIPO en Synovate hebben de samenstelling meer zelf in de hand. De zelfselectie maakt dat bepaalde groepen minder of vrijwel niet worden vertegenwoordigd. Tiemeijer: 'Niet-westerse allochtonen zijn hier een bekend voorbeeld van. Ook oude vrouwtjes op het platteland worden vrijwel niet vertegenwoordigd in deze onderzoeken.' Om deze tekortkoming te compenseren worden verschillende technieken gebruikt. Maurice de Hond geeft bijvoorbeeld aan ondervertegenwoordigde groepen door middel van wegingen te corrigeren. 'Echt inzicht in de methoden krijg je als buitenstaander echter niet', aldus Tiemeijer. Een korreltje zout Er zitten dus nogal wat haken en ogen aan de onderzoeksmethoden. Heeft dit ook gevolgen voor de uitslagen van de onderzoeken? Tiemeijer: 'Dat is lastig te zeggen. Er zijn altijd kleine verschillen. Zoals bij ieder onderzoek dat gebruik maakt van een steekproef zit er altijd een marge in de schattingen. Een geschat zetelaantal kan daarom in werkelijkheid een of twee zetels afwijken.' Uitspraken als 'PvdD gaat GroenLinks voorbij' moeten dus met een korreltje zout worden genomen. Tiemeijer voegt hier wel aan toe dat grote veranderingen wel degelijk betrouwbaar zijn. ‘De inhaalrace die de PvdA nu op VVD maakt bijvoorbeeld komt in alle peilingen terug en dan is er dus wel degelijk iets gaande.' Kijkend naar vorige verkiezingen is te zien dat de peilers er wel degelijk naast kunnen zitten, maar soms ook correcte schattingen kunnen maken. De grootste verschillen zijn te vinden bij de PVV. ‘Die blijven lastig in te schatten,' aldus Tiemeijer. 'De PVV werd afgelopen jaren standaard te laag ingeschat. De werkelijke verklaring is natuurlijk niet zeker, maar zeer waarschijnlijk komt dit doordat kiezers sociaal correcte antwoorden geven in peilingen en vervolgens in het stemhokje toch de PVV aankruisen.' Hoewel ze zeker een indicatie kunnen geven, brengen de peilingen dus niet volledige zekerheid. En dat is goed nieuws voor de politieke junkies, want zij kunnen morgen nog steeds vol spanning voor de tv gaan zitten.

 

'Arbeid maakt vrij' schreeuwen de VVD-verkiezingsposters die afgelopen nacht op verschillende plekken in Nijmegen opdoken. Een tekst die rechtstreeks refereert aan de slogan 'Arbeit macht frei' van de nazi's in de Tweede Wereldoorlog, die onder andere terug te vinden is op de toegangspoort van concentratiekamp Auschwitz. Dat zelfs de VVD niet zo ver gaat in de strijd om een meerderheid in de Tweede Kamer moge duidelijk zijn, wie de dader wel is van deze onsmakelijke stunt blijft voorlopig nog een raadsel. Vorige week voerden de jonge socialisten van de PvdA campagne door het ophangen van dergelijke namaakposters van de VVD. Deze posters hadden teksten als 'baas over eigen bonus' en 'Nederland kan wel wat extra BTW gebruiken'. Met deze posters hebben zij echter niks te maken, aldus Peter Kerris, voorzitter van de jonge socialisten in Nijmegen en Arnhem. 'Wij willen verre blijven van dit soort smakeloze daden', verklaart hij via de telefoon. Om de aandacht niet af te leiden van de campagne-inhoud wil hij niet speculeren over de schuldige(n). 'De betreffende poster is net zo goed een verwijzing naar de VVD als naar onze postercampagne van vorige week. Wij hebben een vrolijke aanloop naar de verkiezingen achter de rug, ik denk niet dat dat iemand ons in diskrediet wil brengen.' Net als de PvdA neemt ook de VVD afstand van de posters. In een verklaring laten zij weten geen stappen te ondernemen tegen de actie en dat de posters absoluut niet van hen vandaan komen.

 

Na een bloedstollende verkiezingsnacht behaalde de VVD een historische zege van 41 zetels en maakte de PvdA een prachtige rentree door 39 zetels te bemachtigen. Buiten de verwachtingen om zijn de middenpartijen niet versplinterd, maar volledig leeggezogen door de grote winnaars. Het lijkt dan ook voor de hand liggend dat de twee tot elkaar zijn veroordeeld. Toch wordt gevreesd voor een moeizame periode van formatie. Mogelijkheden Welke formaties zijn het meest waarschijnlijk? Dat het lastig gaat worden is duidelijk. Beide partijen hebben namelijk kiezers gewonnen met een verschillend verhaal. ‘PvdA zegt: Het roer moet om. De VVD zegt: We moeten zo doorgaan. Dit maakt het eigenlijk heel lastig’, zo vertelde Ferry Mingelen vanochtend in het NOS-journaal. De drie meest aannemelijke mogelijkheden van formaties zijn die van een tweepartij-coalitie (VVD, PvdA), een paarse coalitie (VVD, PvdA, D66) of een oranje coalitie (VVD, PvdA, CDA). Hierbij heeft alleen de laatste formatie een meerderheid in de Eerste Kamer. Toch lijkt, zo vertelde Mingelen, de Eerste Kamer niet het voornaamste probleem: ‘Rutte heeft met zijn eerste gedoogcoaltie met Wilders ook gewheelt en gedealtmet de Eerste Kamer. Daar zitten senatoren die kijken naar de inhoud.’ Uitslagen in Nijmegen en de RU Hoewel Nederland blauw kleurt, blijft Havana aan de Waal traditiegetrouw rood. Waar landelijk 37 procent van de stemmen naar de PvdA, SP of GroenLinks ging, lag dit percentage in Nijmegen een stuk hoger. Zo'n 53 procent besloot op een van de drie linkse partijen te stemmen, zo meldt de sitevan de Nijmeegse gemeente. De Partij van de Arbeid versterkte haar positie door maar liefst 32,2 procent van de stemmen binnen te halen, waarbij het in 2010 nog 24,7 procent was. Met 16,1 procent van de stemmen is de VVD de tweede grootste partij geworden, gevolgd door de SP (15 procent). Opvallend is het grote verlies van GroenLinks, dat van een comfortabele 14,5 procent bij de vorige verkiezingen terugviel naar een schamele 6 procent. Op de RU stond gisteren de hele dag een lange rij studenten te popelen om te gaan stemmen. Ook hier was de Partij van de Arbeid de grootste en behaalde 31 procent van de stemmen, gevolgd door de D66 met 26 procent. De VVD behaalde iets meer dan 14 procent, waarmee het de derde grootste partij is. Voor het gehele overzicht van de verkiezingsuitslagen op de universiteit kun je hier terecht. Toekomst van het hoger onderwijs Eerdermaakten we al de vergelijking tussen de partijen en hun gedachten betreft de toekomst van het hoger onderwijs. Zowel de VVD als de PvdA zijn voorstander van een sociaal leenstelsel voor de bachelor- en masterfase en willen de opbrengst hiervan herinvesteren in het onderwijs. Bovendien willen beide partijen af van de langstudeerboete, wat eventueel gunstig kan uitpakken voor de student. Daarnaast is in het definitieve partijprogramma van de VVD niets te vinden over de aanvullende beurs, maar is gebleken dat ook hier beide partijen van mening zijn dat het een gift moet blijven. Daarmee lijkt de toekomst van de aanvullende beurs zeker. De overeenkomsten tussen de partijen bieden natuurlijk geen zekerheid voor de uitvoering ervan, maar geeft toch enige hoop voor een afschaffing van de langstudeerboete. Ook de gedachte om de collegegelden voor de tweede studie niet te verhogen wordt gedeeld. Daarnaast zijn er ook enkele punten waar de partijen verschillen. Zo is bijvoorbeeld de VVD een voorstander van selectie aan de poort, terwijl PvdA dit liever niet ziet gebeuren.