ANS

Op donderdagavond 30 september stond er vanaf 19.30u al een oneindige rij studenten in het collegezalencomplex. Zij hoopten allemaal op een felbegeerd plekje in de zaal waar de veelbelovende film Tirza in première zou gaan, gevolgd door een meet & greet met producent Jeroen Koolbergen en regisseur Rudolf van den Berg. Helaas moest Cultuur op de Campus ruim tweehonderd studenten teleurstellen voor wie geen plek meer was. Wat hebben ze gemist?

Plot: De gekwelde Jörgen Hoffmeester (Gijs Scholten van Aschat) heeft al dagen niets gehoord van zijn hoogbegaafde lievelingsdochter Tirza (Sylvia Hoeks), die na haar eindexamenfeestje met haar vriendje Choukri naar Namibië is vertrokken. Wanneer Jörgen zodanig wordt geteisterd door onrust en angst omdat hij denkt dat Choukri Mohammed Atta is, besluit hij zijn lieftallige dochter achterna te reizen. Hier raakt hij compleet ontredderd en zoekt zijn heil bij de negenjarige Kaisa, die gewend is blanke mannen van ‘company’ te voorzien. Tijdens zijn zoektocht neemt hij haar overal mee naartoe en deelt zijn ontboezemingen met haar. De drank is daarbij zijn beste vriend en tevens zijn ‘medicijn tegen de schaamte’. Hoewel Kaisa geen woord begrijpt van wat hij zegt, voelt ze hem uitstekend aan. Langzamerhand komt de kijker er door de ogen van Kaisa achter op welke schaamte Jörgen doelt.

Plus: Het sterkste punt van de film is het karakter van Jörgen Hoffmeester en de manier waarop Scholten van Aschat dat neerzet. Al in de eerste scène is duidelijk hoe verbitterd, ontredderd en sneu de man is. Hij houdt ontzaggelijk veel van zijn dochter Tirza, een liefde die veel te ver gaat, zo blijkt. De acteerkwaliteiten van de hoofdrolspeler maken dat de kijker zodanig wordt meegesleurd met het karakter dat er naast meelevendigheid ook plaatsvervangende schaamte ontstaat bij frases als ‘Als zij de poep van mijn lul likt, ben ik alle ballast kwijt’. En dan praat hij niet over zijn ex-vrouw, maar over zijn Ghanese huishoudster. Ook een klasgenoot van Tirza behoort tot zijn rijtje, onder het mom van 'dan krijgt zij ook eens een beurt'. Ook de kracht die Kaisa uitstraalt is bewonderenswaardig. Door de constant lege blik in haar ogen schijnt een voortdurende pienterheid en straalt ze een diepgaande liefde voor Jörgen uit. Dit maakt dat Jörgen het kleine meisje af en toe aanziet voor zijn dochter Tirza, een effect dat mogelijk wordt gemaakt door het medium. En dat is bijzonder, want het gebeurt niet vaak dat de verfilming van een boek het oorspronkelijke verhaal in deze mate kracht bijzet.

Min: Degenen die het boek hadden gelezen ervoeren de film anders dan degenen die er bleu instapten. Zo zorgde de toegevoegde scène waarin een gephotoshopte jakhals een zeehond doodt in de woestijn, voor wat opgetrokken wenkbrauwen. Regisseur Rudolf van de Berg lichtte achteraf echter toe dat deze scène pas is ontstaan tijdens het filmen in de woestijn en bovendien een symbolische betekenis had. Naast het feit dat de zeehond symbool stond voor Tirza, was het voor hem de uitstekende aanleiding tot de flashbacks waarin het plot werd onthuld.

Dus: Een heftige en intrigerende film met buitensporige acteerkwaliteiten die doordringen tot de diepste gevoelens van de kijker.

Na de film werd er ruimte gemaakt voor producent Jeroen Koolbergen en regisseur Rudolf van den Berg die naar aanleiding van vragen uit het publiek interessante anekdotes vertelden. De verschillen tussen Arnon Grunbergs boek en de film werden uitvoerig besproken, evenals het filmproces in Zuid-Afrika en Namibië en de selectieprocedure voor de rol van Kaisa, die volgens Van den Berg ‘een fabelachtig talent’ had en ‘echt een cadeautje was’. Waarom juist deze film is ingestuurd voor de Oscarnominaties werd ook duidelijk. Van den Berg: ‘Tirza lijkt in eerste instantie een film met een standaard verhaal, maar langzamerhand wordt de kijker geconfronteerd met iets diepgaands. Er sluipt iets ongelooflijks intrigerends in.’

Film: Tirza Regisseur: Rudolf van den Berg Speelduur: 100 minuten Genre: Drama, Thriller