ANS

Op meerdere universiteiten gonzen al geruchten, maar aan de RU is de gevreesde kogel reeds door de kerk. Het hertentamen heeft haar langste tijd gehad, vanaf volgend jaar krijgen studenten slechts één kans om cursussen succesvol af te sluiten.

Tekst: Joeri Pisart en Jozien Wijkhuijs

Het Zwaard van Damocles komt definitief ten val. Aankomend collegejaar is het niet meer mogelijk om tentamens te herkansen. Het voortbestaan van hertentamens stond al langer op de tocht, aan de Faculteit der Sociale Wetenschappen golden reeds enige tijd strengere regels. Behaalden studenten een voldoende of lager dan een 3.0, dan was herkansen geen optie meer. De master Gezondheidszorgpsychologie voerde een nog extremer bewind, de psychologen in spe moesten het doen met slechts een enkele kans per cursus. Deze studie werd gebruikt als proefkonijn voor een universiteitsbrede maatregel. Onfortuinlijk genoeg is deze pilot de beleidsmakers van de RU goed bevallen. Het blijkt dat studenten harder werken voor hun tentamen en uiteindelijk vaker het vak halen als ze geen herkansingsmogelijkheden hebben. Het gemiddelde slagingspercentage van cursussen in de bachelor Psychologie is 70 procent. Bij de mastervariant tikt 80 procent van de studenten de studiepunten binnen, terwijl ze een kans minder hebben. Het College van Bestuur (CvB) heeft daarom besloten van dit belachelijke beleid de standaard te maken.

Psychologen in de pilot Om een compleet bloedbad te voorkomen is besloten dat excuusvijfjes worden getolereerd, mits men deze compenseert met een zeven. Voor zogenaamde kernvakken, zoals de bachelorthesis, moet echter altijd een voldoende worden behaald. Martijn Gerritse, woordvoerder van het CvB, ziet zoals altijd de zonnige kant: ‘Uit de pilot volgden slechts positieve resultaten. In het licht van de huidige maatregelen in het hoger onderwijs hebben studenten er baat bij als zij sterker gemotiveerd worden om hun tentamen in de eerste kans te halen. Bovendien wordt de druk op docenten verminderd, zij kunnen hun aandacht verschuiven van het samenstellen en nakijken van onnodige tentamens naar het geven van beter onderwijs.’ Bang voor negatieve reacties is de PR-machine niet: ‘In vragenlijsten ter evaluatie hebben we geen klachten ontvangen. De RU is dus eigenlijk gewoon goed bezig.’ Op andere universiteiten zijn de regels alvast aangescherpt. Aan de Universiteit Leiden hebben cursuscoördinatoren binnenkort de vrijheid om slechts een tentamenkans te bieden. Marcel Veuijs, plaatsvervangend directeur academische zaken aldaar, nuanceert deze regelgeving enigszins: ‘Bij bepaalde cursussen is gebleken dat de eerste kans relatief vaak niet wordt gehaald, zoals bij het eerste tentamen Statistiek in het curriculum. Daarom moet er bij sommige vakken wel een mogelijkheid tot herkansing blijven bestaan.’ Het University College in Utrecht is bijna even strikt als de RU, daar bestaat ook geen mogelijkheid tot herkansen. Wel hebben vakken vaak meerdere tentamens, waarvan slechts het gemiddelde cijfer voldoende moet zijn.

Persoonlijke perikelen Aan de RU wordt met het verdwijnen van de hertentamens helaas rigoreuzer ingegrepen. De Universitaire Studentenraad (USR) ageert fel tegen de maatregelen. Voorzitter Loeke Saalemans heeft geen goed woord over voor de inperking van tentamenmogelijkheden: ‘Studenten worden nummers en er is geen oog meer voor de persoonlijke omstandigheden.’ Daarnaast vreest zij juist voor meer studievertraging. ‘Veel cursussen worden slechts een keer per jaar aangeboden. Sommige vakken gelden als voorwaarde voor inschrijving bij vervolgcursussen, waardoor iemand meteen een jaar uitloopt als hij de eerste kans niet haalt. Wij vragen ons als USR af wat het CvB daar aan wil doen.’ Volgens Gerritse is de praktische invulling nog onbekend, wel houden Examencommissies de mogelijkheid om uitzonderingen te maken bij onder andere sterfgevallen in de familie en ziekte. Bovendien kunnen faculteiten eigen richtlijnen stellen en zelf bepalen hoe zij het beleid vormgeven. ‘Decanen en onderwijsdirecteuren weten het beste waar de pijnpunten liggen. Zij moeten bijvoorbeeld de vrijheid hebben kernvakken te bepalen.’ Dit zijn slechts nietszeggende zoethoudertjes. Volgens Saalemans passeert het CvB de studentmedezeggenschap. ‘Onder het zwakke excuus van minieme facultaire verschillen worden de regels per faculteit ingevoerd. De Facultaire Studentenraden hebben voor slechts 40 procent inspraak bij het bespreken van maatregelen tegenover 50 procent op universitair niveau. De omstreden maatregel zal dus facultair makkelijker kunnen worden doorgedrukt, ongeacht de mening van studenten.’

Landelijke lulkoek Nationaal worden de ontwikkelingen aan de RU met grote belangstelling gevolgd. Vanwege de bezuinigingen is het voor universiteiten interessant om studenten tot haast te dwingen. Bastiaan Broma, beleidswoordvoerder van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, roemt het initiatief van onze alma mater: ‘Het is bewonderenswaardig dat de RU moeilijke doch verstandige keuzes durft te maken in deze tijden van crisis. Misschien is het in eerste instantie pijnlijk, maar uiteindelijk zullen studenten er ook de meerwaarde van inzien. Daarom bekijken wij nu ook of dit model landelijk kan worden ingevoerd.’

Met deze verregaande regels overschat de RU haar studenten in ernstige mate. Het ligt voor de hand dat masterstudenten van Gezondheidszorgpsychologie gemotiveerder zijn en daardoor sneller tentamens halen dan hun jongere evenbeelden in de bachelor, dat heeft weinig te maken met het aantal kansen. Eerstejaars moeten de mogelijkheid hebben te wennen aan de universiteit en de vorm van examineren. Bij afschaffing van hertentamens zullen zij en masse falen en zo een jaar uitlopen. Hierdoor komt de gevreesde langstudeerdersboete voor velen dichterbij, wat de drempel om te studeren op grote schaal verhoogt. De opeenstapeling van elkaar versterkende maatregelen moet stoppen. ANS wil een tegengeluid bieden en start daarom op ANS-Online. nl een petitie, die de redactie eind april zal overhandigen aan rector Kortman en zijn kornuiten. Het is te hopen dat het CvB zich dan realiseert dat rendement niet alles is en dat deze maatregel het onmogelijke van studenten vraagt.

Teken de petitie voor behoud van hertentamens hier.

Kijk hier voor de andere artikelen uit de april-ANS