ANS

Iedere twee weken vraagt ANS-Online een culturele autoriteit uit Nijmegen naar vijf vakkundige tips. Deze keer: stadsdichter Dennis Gaens over de boeken die hij mee zou nemen naar een onbewoond eiland.

'Bevrijdend', zo noemt Dennis Gaens het werken aan zijn serie 'Eilander Worden'. Door de hoge waterstand ervoer de stadsdichter en oud-columnist van ANS, die woonachtig is in de Ooijpolder, tijdelijk min of meer hoe het was om op een 'eiland' te wonen. Internet had hij nog gewoon, maar de neiging om het te gebruiken een stuk minder. 'Ik ging juist veel naar buiten', vertelt Gaens, 'en bezocht mensen waar ik eerder nog niet geweest was.' Iedereen nodigde de dichter uit, omdat ze het leuk vonden dat hij over 'ons eiland' schreef. 'Ook kwamen veel mensen 's avonds bij elkaar om samen een biertje te drinken. Het was echt een klein dorp aan het worden.' Gaens: 'Met het schrijven van de serie heb ik veel geleerd over hoe ik schrijf, of beter: hoe ik doorgaans niet schrijf. Ik wilde met de reeks Eilander worden duidelijk een andere stijl hanteren en dat werkte heel bevrijdend, alleen al omdat het gewone werk even onderbroken werd: ik heb niet aan mijn roman geschreven of aan het scenario dat ik heb liggen. Dat was fijn, gewoon de hele dag, de hele week, met hetzelfde bezig zijn.' De dichter las al even in het werk van Gary Snyder, 'die veel over de wildernis en wildheid schreef', en hij was net begonnen in Walden van Thoreau, een Amerikaanse klassieker die over de simpelere manier van leven in een hutje in een bos gaat. 'Ik merkte dat die teksten overlapten met mijn gedachtegang. Ik ging dan ook citaten uit die werken boven mijn berichtjes zetten, en ze soms als leidraad gebruiken. Normaal heb ik daar een hekel aan, het heeft iets pedants, maar hier viel het wel mooi samen.' Normaliter heeft de dichter er al problemen mee een boek uit te kiezen als hij een weekend weg is, vertelt hij. 'Mijn smaak in boeken wisselt heel snel en vaak, van proza tot non-fictie, van comics tot poëzie. Daarom ben ik zo blij met de e-reader. Maar de vraag naar wat ik naar een onbewoond eiland mee zou nemen is makkelijker, je moet de boeken wel keer op keer kunnen herlezen en telkens iets nieuws kunnen ontdekken.'

5. The Poems of Dylan Thomas – Dylan Thomas 'Ik twijfelde tussen het verzameld werk van Ter Balkt (In waterwingebieden) of deze. Uiteindelijk koos ik voor Thomas, waarschijnlijk ook omdat het in het Engels is, dat begrijp je toch nooit helemaal zo goed en kun je blijven herlezen. Thomas was een van de eerste schrijvers die me echte raakten. Voor de ANS schreef ik ooit een kerstverhaal gebaseerd op een kort verhaal van hem. De bezwerende toon die in een gedicht als And death shall have no dominion zit, is wel iets wat terugkomt in mijn eigen werk, bijna alsof je de wereld wilt dwingen zich naar je werk te voegen. Dat idee krijg ik bij Thomas heel vaak en dat vind ik mooi.'

4. Belangrijk is dat ik niet aan lezers denk – A.L. Snijders 'Snijders is echt een grootmeester. Hij schrijft zogenaamde zkv’s; zeer korte verhalen van een halve tot een hele pagina. Aan zijn stukken heb ik me wel een beetje proberen te spiegelen in die reeks over het hoogwater. Hij weet precies wat je wanneer moet weglaten en zoekt het minimum aan details op waarmee een verhaal blijft staan. Dat is ontzettend knap en een benijdenswaardig vermogen. Elke schrijver zou dat wel willen kunnen. Belangrijk is dat ik niet aan lezers denk was het eerste boek dat ik van hem las en het is nog steeds mijn favoriet. Het is ontzettend fraai vormgegeven en er staan behoorlijk wat zkv’s in. Ik kan nu liegen, maar volgens mij is het zijn dikste boek.'

3. The Gary Snyder Reader – Gary Snyder 'Ook hier twijfelde ik. Het was deze of Walden, maar ik heb toch voor Snyder gekozen, omdat zijn stijl wat vlotter is en hij heel begrijpelijk schrijft. Dit is een beetje sjoemelen, omdat het een bloemlezing van zijn werk is, op die manier heb ik zijn gedichten, essays en dagboeken in één boek. Als ik een van zijn boeken zou moeten kiezen zou het The Practice of the Wild zijn. Dat is een essaybundel waarin hij bijvoorbeeld Oosters gedachtegoed koppelt aan een typisch Amerikaans idee van wildernis. Hij legt op een interessante manier dwarsverbanden tussen Lao Tse, Thoreau en indianen. Ook bevat het een heel mooi essay over places. Je hoort nu het credo "places not spaces" heel vaak, dat speelde eigenlijk in dat werk van Snyder al. Ik denk dat het een uitermate geschikt boek is op een eiland.'

2. On the road - Jack Kerouac 'Cliché als het is, is dit toch echt een van mijn all time favorites. Vol trots toon ik mensen altijd mijn nauwelijks nog aan elkaar hangende paperback-versie. Dit boek las ik en als ik op de laatste pagina kwam, begon ik weer van vooraf aan. Kerouac is een van mijn helden. Zijn latere roman Desolation Angels zou misschien geschikter zijn voor op een eiland, omdat het grotendeels gaat over iemand die alleen op een berg zit. Aan de andere kant is het als je zelf niet weg kunt misschien juist goed om te lezen over iemand die constant van de ene kant van het continent naar de andere rijdt en ondertussen feest, drugs gebruikt en drinkt.'

1. Tao te Ching – Lao Tse, Lao Tzu et cetera 'Dit boek heb ik in ongeveer 40 vertalingen en elke keer als ik een nieuwe zie liggen, neem ik die weer mee. Het is de oertekst van het taoïsme. Ik ben geen religieus persoon, maar voel een zekere affectie voor het taoïsme, met name met de filosofische variant en met name met deze tekst, hoewel de verhalen van Zhuang Ze er ook mogen zijn. In de Tao te Ching ontdek ik dus echt steeds iets nieuws. Uiteraard komt dat door de nodige vaagheid in de tekst; soms lijkt het wel een tekst die alles kan bevestigen wat je maar wilt, maar ook omdat de tekst iets lijkt aan te wijzen dat je niet benoemen kunt. 'Ik wil nog altijd een reactie op dit boek schrijven, een dichtbundel die zich spiegelt aan de Tao te Ching. Als ik op een eiland zou zitten, zou ik daar misschien eens aan toekomen. 'Ten slotte lijkt het me goed – als je op onbewoond eiland vastzit – een boek bij je te hebben dat zegt dat je de hele wereld kunt kennen zonder een stap buiten de deur te zetten. Dat troost dan toch.'

In september vorig jaar bracht Dennis Gaens zijn debuutbundel 'Ik en mijn mensen' uit, op woensdag 16 februari treedt hij op bij Stukafest Nijmegen met De Nog Grotere Drie.