ANS

‘Ik heb een voetbal gemaakt met een vagina en anus. Hoe tof is dat?’ Sander Reijgers (34) is de trotse vader van twee kinderen, docent Beeldende Vorming aan het vmbo en tevens opvallend kunstenaar. In een kleurrijk atelier bespreekt hij de seksualisering van de maatschappij, de highbrow kunstwereld en het naaien met zijn moeder.

Aanstaande vrijdag, 2 december, opent Plaats Delict haar zesde en daarmee laatste expositie in de Paraplufabriek. Het gezelschap van curatoren stopt met een hoogtepunt: het thema Sex. Ter plekke worden er blowjobs gegeven en korte video’s van Beautiful Agony op de muur geprojecteerd, waarin mensen hun gezicht filmden terwijl ze masturberen. Zoals bij iedere tentoonstelling is er ook ‘reguliere’ kunst te vinden. Tussen andere grote en minder grote kunstenaars exposeert Reijgers twee kutballen, een negerinbal en een pluchen sekspop.

Hoe kwam je op het idee om dergelijke objecten te construeren? ‘Enkele jaren geleden las je overal over breezersletjes, kelderboxseks en de verruwing van seks onder jeugd. Vooral jongens halen hun referenties uit de porno, zij zijn in de veronderstelling dat je de eerste keer meteen een meisje in haar kont moet neuken om vervolgens in haar gezicht klaar te komen. Tegelijkertijd stond in de Groene Amsterdammer een artikel waarin werd geconcludeerd dat jongeren juist verlangen naar meer warmte en echte liefde. Door een seksspeeltje met pluche te bedekken worden deze extremen bij elkaar gebracht.’

Je werkt al heel lang met opblaaspoppen. Spelen deze al sinds het begin een rol in je werk? ‘Nee, ik ben afgestudeerd als schilder. Op de academie kreeg ik veel goede reacties en verwachtte dat ik het wel even zou gaan maken. Dat was echter niet het geval en ik zag het al snel niet meer zitten. Mijn schilderijen zeiden niets over hoe ik naar de wereld keek, over de muziek waar ik naar luisterde of de tijdschriften die ik las. Er zat geen verhaal achter. Mensen vonden het mooi of niet mooi, meer niet. Dat vond ik kut. Tijdens mijn opleiding heb ik eens een boodschappentas gemaakt van een opblaaspop. Daar kon ik wel mijn ideeën mee overbrengen.’

Wat voor betekenis zit daar dan achter? ‘Ik heb het gemaakt naar aanleiding van het boek De ziekte van de dood, waarin een man een vrouw kocht en vervolgens seks gebruikte als middel om überhaupt iets te kunnen voelen. Deze transformatie van vrouw naar object draaide ik om door de functie van zo’n pop te veranderen. Door er geen seks mee te bedrijven maar boodschappen mee te doen kon het op een normale manier in contact komen met mensen.’

Opblaaspoppen werden een rode draad in het werk van Reijgers. Na de boodschappentas volgden meer kunstwerken van hetzelfde materiaal, zoals de pluchen sekspop, verscheidene kutballen, de negerinbal en Nike jassen. Paul de Leeuw kreeg er lucht van en doneerde dozen vol opblaaspoppen, waarvan een groot aantal in een hoek van het atelier nog steeds wacht om te worden bewerkt.

Waarom bracht je de Nike jassen naar buiten onder de naam Mama Anders? ‘Letterlijk staat het voor de moeder van Sander. Tijdens mijn studie heb ik nooit geleerd met een naaimachine te werken. Toen ik met het idee voor die jassen kwam, stapte ik naar mijn moeder en zei: “Ma, ik heb een naaikast en ik heb een pop. Wil je me helpen daar een kunstwerk van te maken?”’

Hoe reageerde ze daarop? ‘Ik heb erg relaxte ouders. Ik kom uit een familie van mariniers, zij zijn totaal niet bezig met kunst. Ze wilden echter graag meewerken. Snel nadat ik het vroeg waren mijn moeder en ik zomaar bezig met een rare sekspop aan de keukentafel. Zo ontstonden er leuke gesprekken. Al kletsend kwamen we tot een kunstwerk. Het ging eigenlijk niet meer over kunst. Hoe suf het ook klinkt, het werd een manier om quality time met haar te hebben.’

De negerinbal werd geplaatst op een van Nederlands best bekeken kunstblogs, Trendbeheer. Kort daarop volgde GeenStijl en de daarbij gepaard gaande stortregen aan flauwe reacties, zoals ‘Daar moet een piemel in.’

Hoe ervoer je de reacties op je werk? ‘Ik wilde eerst krampachtig controle houden over de verspreiding van mijn werk. Iedereen schreef er iets over, soms werd ik dan neergezet als een freak. Ik was van mening dat mijn kunst moest worden begrepen. Uiteindelijk legde ik me er bij neer en bleek internet een heel mooi medium. Het is goed als mijn werk een eigen leven gaat leiden: via internet heb je een veel groter bereik dan slechts een galerie of museum. Tevens is het directer en grover. Boze reacties kunnen weer worden gebruikt ter inspiratie.’

Op GeenStijl stelde iemand naar aanleiding van je werk dat kunst aan een spijker hoort te hangen. Vervolgens heb je dit advies letterlijk genomen en allerlei spijkers in verf gedoopt. Wat wilde je hiermee bereiken? ‘Met die reactie degradeerde hij mijn werk, in zijn ogen was het geen kunst. Voor mij is kunst een soort spel. Ik probeer te reageren op een overvloed aan input, zo ook met de spijkers. Ik maak er bijvoorbeeld kruizen en bezems van zodat er altijd iets tastbaars of herkenbaars in zit. Eigenlijk bevatten mijn creaties jip-en-janneketaal, men kan er gemakkelijk een idee bij vormen.’

Wilde je daarmee het grote publiek opzoeken? ‘Deels. In Nederland heb je heb je het volk en een select clubje kunstenaars dat met de neus omhoog elkaar ophemelt. Voor mij is het een innerlijke strijd, ik weet niet goed voor welke groep ik kunst wil maken. ‘Een kunstenares zei naar aanleiding van mijn spijkers dat de maatschappij haar niets kon schelen. Ze verzekerde me dat een kunstenaar helemaal geen dialoog wil ervaren over de rol van kunst in de samenleving. Ik zou daarmee geïndoctrineerd zijn door linkse leraren. Dat vond ik kut. Je moet je niet afzonderen van de maatschappij door je op te sluiten in je atelier.’

Sex, de nieuwe expositie van Plaats Delict, opent 2 december om 19:30u in de Paraplufabriek aan de Van Oldenbarneveltstraat 63a en is daarna tot 11 december overdag gratis te bezichtigen. Aanstaande maandag verschijnt een fotoverslag van de opening op ANS-Online.nl.

Tekst: Rik van Hulst en Joeri Pisart Foto's: Joeri Pisart en Sander Reijgers