ANS

Zeven jaar na het uitbrengen van zijn debuutalbum komt nederhop-fenomeen Typhoon dit jaar eindelijk met zijn nieuwe plaat. Lobi da Basi – ‘liefde is de baas’ – is het resultaat van een lang en soms moeizaam proces. ‘Ik werd opgehouden door de realiteit van het leven.’

Tekst: Kiki Kolman
Foto's: Kiki Kolman

‘Hiphop is mijn liefde. Niets is sexyer dan een kick en een snare. Dat komt binnen en dan denk ik: “Bam, waarom word ik hier nou zo gek van?”.’ Als nederhop-fenomeen Typhoon (29) over muziek praat, doet hij dat vol vuur en met stralende ogen. Deze passie bracht hem ver: hij won de Grote Prijs van Nederland, maakte onderdeel uit van de succesformatie Fakkelbrigade en onlangs mocht hij ter ere van het tweehonderdjarig bestaan van het Nederlands Koninkrijk een speciaal daarvoor geschreven nummer opdragen voor regering en Oranjes. Op zijn eerste – en nog altijd enige – soloalbum Tussen Licht en Lucht maakte Typhoon duidelijk geen doorsnee hiphopper te zijn. ‘Geboren in een tijdperk gekenmerkt door dingen die we niet zien’, rapte hij in Hotel Beschaving. Met poëtische teksten en woordspelingen uit hij kritiek op de maatschappij en legt hij zijn eigen kwetsbaarheid bloot. Een voorbeeld van zijn maatschappijkritiek is zijn nieuwste idealistische strijd voor privacyrecht. Uit principe weigerde hij vingerafdrukken in zijn paspoort op te nemen. Zijn hardnekkigheid leidde tot zware tijden, met als toppunt het verliezen van zijn vaste adres. Mede daarom wacht zijn trouwe schare fans sinds zijn debuutalbum in 2007 nog altijd op een tweede plaat. Lobi da Basi – ‘liefde is de baas’ – zou al in de lente van 2012 uitkomen en moet dit jaar eindelijk verschijnen.

Privéproblemen
Typhoons fascinatie voor privacy nam vaste vormen aan in 2012, toen hij samen met onder andere rappers Sticks, Rico en Akwasi onder de naam Das Pri-V tijdens het Bevrijdingsfestival in de bres sprong voor bescherming van de privésfeer. ‘Je laat je sporen achter, we gebruiken je geschiedenis. Slik mijn cookie bitch!’ klinkt in het refrein hun kritiek op online privacybescherming en cookiewetgeving. Het onderwerp blijft Typhoon bezighouden en hij strijdt verder op persoonlijk niveau. ‘Zoveel zaken worden al gemonitord: je e-mailverkeer, je telefoon- en je bankgegevens. Met de ov-chipkaart wordt zelfs geregistreerd waar je heengaat.’ De rapper wilde zich ‘effe niet vastleggen’. Hij weigerde anderhalf jaar lang zijn vingerafdrukken op zijn paspoort te zetten, met alle gevolgen van dien. ‘Op een gegeven moment kon ik letterlijk niks meer. Je kunt geen bedrijf zijn, want je kunt niet factureren. Je kunt geen vast adres hebben. Je kunt niet reizen. Ik heb toen een tijd hier en daar bij vrienden gewoond.’ Ondanks de heftige inhoud, vertelt Typhoon zijn verhaal op een nuchtere toon. ‘Het ging meestal goed met me, maar niet altijd. Soms at ik door geldgebrek een week lang brood met pindakaas als avondeten. Dan zat ik met tranen in mijn ogen omdat ik geen uitweg meer zag. Dit bedoel ik echt niet dramatisch, maar soms was het enige dat me voortduwde het geloof dat ik een talent had en daar dus iets mee moest doen.’ Dat ‘doen’ liep niet soepel door alle omstandigheden. ‘Ik had het voor mijn creatieve proces nodig om even afstand te nemen van de maatschappij en me te focussen op mezelf, maar dat wordt je niet toegestaan. Hoe vrij je jezelf ook voelt, je hebt altijd te maken met de realiteit van de blauwe envelop op de deurmat. Op sommige momenten wilde ik liever aan mijn album werken, maar moest ik toch de studio uit om op te treden. In die zin werd ik beperkt.’ Van het woord ‘leed’ wil Typhoon niets weten, zielig is hij niet. ‘Ik heb al mijn ledematen en mijn beide ouders nog. Iedereen moet hard werken voor datgene wat hij of zij wil bereiken.’ Veel meer dan over zijn eigen situatie, windt de rapper zich op over het veiligheidsbeleid. Plotsklaps verheft hij zijn stem. ‘Het slaat toch ook fucking nergens op? Vingerafdrukken moet je eigenlijk afgeven op het moment dat je verdacht bent of zelfs veroordeeld. Mij werd gemeld dat als ik me niet inschreef, ik het land zou worden uitgezet.’ Hij leunt verder naar voren en ondersteunt zijn betoog met handgebaren. ‘Na 9/11 is veiligheid het sleutelwoord geworden en gaat het beleid steeds verder. Check wat de NSA doet. We moeten een balans vinden tussen privacy en veiligheid, maar er zal nooit worden gezegd: “Het is nu zo veilig, hier heb je een stukje privacy terug.” Ik ben de overheidsrapporten ingedoken en het stomme is dat de beleidsmakers zelf ook niet weten waarom ze bepaalde dingen doen. Weet je wat de reactie is als er kritiek wordt geleverd? “Nu kunnen we niets met die vingerafdrukken, maar misschien in de toekomst wel.”’

Postbus 51
Typhoon windt zich op, maar niet in de eerste plaats om het handelen van de overheid. ‘Ik ben echt niet iemand die het heeft over “het systeem”, want dat systeem zijn wij. Wij kunnen bepalen wat er gebeurt. Ik kijk dus kritisch naar iedereen om mij heen en nog het meest naar mijzelf. Wij laten dit gebeuren.’ Zijn frustratie put vooral uit de passieve houding van de Nederlandse burger. Vol ongeloof: ‘Laatst hoorde ik zelfs iemand zeggen: “Ik ben er toch niet meer when the shit hits the fan.” Dan denk ik: “Dude, heb je kinderen?”’ Mensen wakker schudden, dat is wat Typhoon wil, ‘maar niet als iemand die precies weet hoe het moet’. Hij wil mensen laten communiceren om samen naar een oplossing te zoeken. ‘We moeten elkaar een beetje opvoeden. Wij moeten ook macht hebben in deze “democratie”.’ Hij schrijft zichzelf daarbij absoluut niet de rol van boodschapper toe. ‘Als ik het gevoel heb dat ik me moet uiten over een bepaald onderwerp, zal ik dat altijd doen. Door te veel op de message te richten, word je echter een Postbus 51-rapper, ik ben veel meer dan dat.’

Gesproken woorden
Inmiddels is Typhoon overstag gegaan en heeft hij weer een paspoort in zijn bezit. ‘Ik had geen keus meer, ik wil mezelf niet gek maken.’ Hij vond de rust om eindelijk aan zijn album te werken. Wederom experimenteert hij met nieuwe muziekstijlen. ‘Ik vond inspiratie in de oude Blues, Calypso, Surinaamse muziek en volksmuziek uit de Balkan, maar hiphop blijft de basis.’ Daarnaast is hij weer terug bij zijn artistieke oorsprong: recentelijk heeft hij zijn diepzinnige bewoordingen losgetrokken van de muziek en toert hij als poëet het land door om tijdens spoken word performances dichtwerk voor te dragen. 5 februari zal hij een Nijmeegse studentenkamer aandoen tijdens Stukafest. De keuze voor poëzie nam Typhoon heel bewust. ‘Mijn optredens werden steeds gekker. Ooit begon ik voor twintig man publiek, uiteindelijk waren dat er vijftienduizend. Het leek telkens meer om de vorm en het entertainment te gaan. Op een gegeven moment sprongen mensen in een pit tijdens Zo Niet Mij, terwijl dat mijn meest kwetsbare nummer is.’ Typhoon veranderde van setting en ontdekte de stilte. ‘Ik vind dat heerlijk. Met te veel bombarie eromheen verliezen de woorden hun kracht. Mensen zeggen nu opeens: “Ik hoor voor het eerst waar je het over hebt, terwijl ik het nummer al zo vaak heb gehoord.”’ Typhoon hoopt zijn passie en verhaal binnenkort naar het witte doek te brengen. Momenteel loopt er een crowdfunding voor een documentaire over zijn leven. ‘Het gaat over hoe moeilijk het is om jezelf te handhaven als je enige wens is om te creëren en alle omstandigheden tegenwerken. De maker, Herb Alfonso, gaat door hetzelfde proces en hij wilde dit verhaal vertellen. Het is niet uit narcisme dat ik een film over mezelf wil, ik zie het als een project van meerdere mensen. Omdat ik een podium heb, spreekt het verhaal misschien meer tot de verbeelding dan als het over een onbekende persoon zou gaan.’

Bekijk hier de overige artikelen uit de februari-ANS.