ANS

Als rapper en MC Sef niet op het podium staat, leest hij Mulisch en schopt hij het ver in De Slimste Mens. Geheel in lijn met zijn brede kennis noemde hij zijn eerste album De Leven. ‘Ik maak geen taalfouten, tenzij bewust.’

Tekst: Evy van der Aa en Kiki Kolman
Foto's: Ceriel Gerrits

Dit artikel verscheen eerder in de intro-ANS

‘Tegenwoordig sta ik altijd nuchter op het podium. Dat is een groot verschil met vroeger.’ Rapper Yousef Gnaoui (30), beter bekend als Sef, grijnst zijn gouden hoektand bloot als hij terugdenkt aan die tijd. Tijdens het gesprek met ANS drinkt de artiest alleen water. Over een halfuur mag hij het podium op om een zaal vol enthousiaste scholieren op zijn kop te zetten. Hoewel hij deze zomer als rapper en MC optrad voor een groot publiek bij festivals als Pinkpop, Tomorrowland en Matrixx At The Park, staat hij vanavond op het schoolfeest van het Stedelijk Gymnasium Nijmegen. Sef begon ooit met optreden samen met zijn buurjongen The Flexican, die later uitgegroeide tot top-dj. Iedere avond was een feest. ‘In het begin dacht ik: “Ik weet niet hoe lang dit gaat duren. Fuck it, laten we partyen.”’ Zijn succes bleek echter al snel van langere duur. In samenwerking met anderen knalde hij de hitlijsten in met nummers als Stuk, Tijdmachine, Bagagedrager en Als zij langsloopt. In 2011 was het tijd voor een eerste soloalbum. De Leven bevatte geen keiharde hiphop, maar vrolijke beats en simpele, pakkende teksten. Terwijl in de zaal de gillende tienermeisjes al losgaan, vertelt Sef over zijn voorliefde voor inspirerende kunst, zijn visie op de discussie rondom Nederlandse Marokkanen en zijn aanstaande album.

Sefs interesses reiken verder dan de standaard hiphopthema’s. In zijn vrije tijd leest hij graag literatuur en bezoekt hij musea. De algemene kennis die hij hiermee heeft opgebouwd, komt niet alleen in zijn teksten goed van pas. Met zijn deelname aan De Slimste Mens verraste hij velen: hij schopte het tot de finale en liet tegenstanders als cabaretier Dolf Jansen en politici Hans Spekman en Jesse Klaver achter zich. Sef gaat hiermee in tegen het stereotiepe beeld dat mensen van rappers hebben. Dat is sowieso een onzinnig vooroordeel, vindt hij. ‘Je hoeft niet dom te zijn om feest te vieren.’ Bovendien laat hij zich graag inspireren door andere kunstvormen dan muziek. ‘Muzikaal kun je natuurlijk inspiratie halen uit melodieën en nieuwe trends uit de scene. Tekstueel kun je je beter laten inspireren door een verhaallijn uit een film of iets wat het oog prikkelt.’

In Renaissance Man rap je: ‘Ik breng fools naar de bibliotheek. Ik lees Mulisch in de videotheek.’ Poch je hier met je kennis van kunst?
‘Nee, het nummer gaat erover dat ik kan genieten van zowel kreeft als een blikje Fernandes. Het draait om contrast. Ik vind het leuk als dingen botsen. Het is saai als mensen alleen maar rappen over intellectuele zaken. Daarentegen is het eendimensionaal als je het alleen maar over lowbrow onderwerpen hebt. ‘Veel mensen die mijn muziek luisteren, komen normaal niet in aanraking met wat ik noem in mijn teksten. Ik vind het vet als mensen door mijn nummers gaan zoeken naar voor hen onbekende boeken en films. Natuurlijk is het ook mezelf op de borst kloppen. Daar zit een knipoog in, dat heeft wel humor.’

De titel van je debuutalbum De Leven is eigenlijk ook een woordgrap. Doe je je door dit taalgebruik niet dommer voor dan je bent?
‘Ik vind het grappig om zo’n mega-pretentieuze titel als ‘Het Leven’ verkeerd neer te zetten. Het is prima als dat niet goed wordt geïnterpreteerd. De mensen die daardoor denken dat ik dom ben, hebben letterlijk geen woord meer meegekregen dan de titel. In de rest van het nummer en mijn album maak ik, geloof ik, geen taalfouten, tenzij bewust.’

Met deze woordkeuze lijk je ook te refereren aan het taalgebruik van allochtone jongeren. Je bent zelf een tweede-generatie-Marokkaan. Speel je met de huidige stereotyperingen?
‘Nee. Ik voel me niet verantwoordelijk voor een groep mensen, of dat nou Marokkanen of rappers zijn of wie dan ook.’

De laatste jaren is er veel discussie gevoerd rondom Marokkanen in Nederland. Hoe sta je tegenover dit debat?
‘Ik vind vooral dat de discussie vaak op een beroerd niveau wordt gevoerd. Het is niet netjes om mensen dom te noemen, maar sommige uitspraken getuigen wel van domheid. Alles wat kut is, “komt door hen”. Daar heb ik niks aan. Ik wil weten hoe de problemen worden opgelost. ‘Het gaat nu toevallig over Marokkanen, maar dat maakt eigenlijk niet uit. Een bevolkingsgroep wordt over een kam geschoren voor politiek gewin. Dat is zo crazy populistisch dat ik niet begrijp dat mensen daar intuinen. Daarnaast vind ik het sowieso een kwalijke zaak als mensen anderen discrimineren.’

Voel je je beledigd?
‘Ja, omdat ze mijn intelligentie onderschatten. Denken politici nou echt dat ik zo dom ben dat ik in deze praatjes trap? Voor mijn gevoel gaat het debat niet over mij, dus toch ik voel me niet persoonlijk aangesproken.’

Tot nu toe heb je nooit maatschappelijke thema’s in je teksten verwerkt. Zou de discussie over allochtonen je kunnen inspireren voor een nummer?
‘Als deze vraag me twee jaar geleden was gesteld, dan was het antwoord “nee” geweest. Het is namelijk vervelend als mensen preken in hun muziek. Ik wil zelf nadenken. ‘Deze discussie is nu wel zo groot geworden dat ik het onderwerp bijna niet meer kan vermijden. Ik heb een stem waar mensen naar luisteren. Het is bijna mijn verantwoordelijkheid om daar iets mee te doen. Ik ben daarom op dit moment met een paar stukken bezig waarin ik dit thema aanstip.’

Al een jaar geleden kwam het nieuwsbericht dat Sef met een tweede soloalbum zou komen. Wanneer de plaat In Kleur uitkomt, is nog altijd niet duidelijk. ‘Dat weet ik echt nog niet. Ik ben ermee bezig.’ Voorproefjes zijn ook nog niet vrijgegeven. Op de vraag wat het publiek van het nieuwe album kan verwachten, antwoordt Sef lachend: ‘Iets anders.’

Op welke manier anders?
‘Nou ja, ik ben nog steeds mezelf. Muzikaal is het wel totaal anders. Ik vind het niet leuk om twee keer hetzelfde te doen. Mijn vorige album was meer eighties-geïnspireerd met veel retro geluiden. Het was ook best rustig. De muziek op dit album wordt veel harder, heftiger.’

Over De Leven werd vaak gezegd dat het meer popmuziek dan hiphop was. Trek je dat nog verder door op je nieuwe plaat?
‘Ja, maar pop betekent natuurlijk niets anders dan populair. Als er een catchy melodie inzit, is het al snel pop. Zowel Bruce Springsteen als Daft Punk is pop. Dat definieert het soort muziek dus niet. ‘Het is wel moeilijk om iets te maken wat makkelijk in het gehoor ligt en echt goed is. Iedereen kan een lalala-nummer maken.’ Sef denkt even na en vervolgt dan lachend: ‘Dat is trouwens niet waar, dat kan niet iedereen. In ieder geval is het een uitdaging om goede muziek te maken, die ook nog heel veel mensen tof vinden. Dat is voor mij het hoogste doel.’