Van papier naar pixel (1)
Ons leven digitaliseert snel. Onze ogen wennen snel aan het lezen van digitale teksten en het is wachten op de tijd dat het boekenweekgeschenk alleen nog per e-book verschijnt. Puristen willen er liever niet aan, maar het is niet ondenkbaar dat de boekenkast volledig uit de woonkamers van lezers zal verdwijnen. Ook boekwinkels zijn hun bestaan in de toekomst niet meer zeker. Er ontstaan machines als de Espresso book machine, een apparaat dat een boek op aanvraag kan drukken en zo papierverspilling voorkomt.
Digitalisering van teksten brengt vele voordelen met zich mee voor het preserveren van oude teksten die door gebruik en de tand des tijds verloren dreigen te gaan. De methoden die dit vergt zijn binnen de literatuurwetenschap voer voor discussie. Overtypen van teksten is erg arbeidsintensief en kost dus veel geld. Scannen is een goedkopere oplossing, maar dan moet worden gewerkt met een tekstherkenningsprogramma en de foutmarge daarbij is groot. Daarnaast kan het bij scannen nodig zijn om boeken kapot te snijden en vooral bij oude werken ligt dit gevoelig. Volgens Johan van Wyngaerden, Afdelingshoofd Collectiediensten bij de Universiteitsbibliotheek van de Radboud Universiteit, heeft digitalisering vele voordelen voor onderwijs en onderzoek. 'Teksten die niet digitaal zijn verschenen, de zogenaamde non-born digitals worden op deze manier doorzoekbaar voor een breed publiek. Daarnaast kun je op deze manier teksten preserveren.' Toch begrijpt hij de bezwaren die er bestaan tegen het kapotsnijden van boekruggen om het digitaliseringsproces te versnellen. 'Oude boekdrukken zijn uniek en boekbanden zijn daar een belangrijk onderdeel van, de Koninklijke Bibliotheek ondervindt nog steeds problemen van een negatief persbericht hierover uit 2007. Daarom worden waardevolle werken in de UB Nijmegen handmatig ingevoerd, na een onderzoek naar de staat van het werk.' Van Wyngaerden ziet de toekomst van het gedrukte werk echter niet erg somber in: 'Gedrukte werken zullen blijven bestaan, alleen misschien niet meer in deze omvang.'
In het hele land worden verschillende projecten gestart om boeken te digitaliseren. Belangrijke instellingen die aan deze projecten werken zijn onder andere de Koninklijke Bibliotheek (KB) in Den Haag en de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL). Ook doet Google mee aan het scannen en doorzoekbaar maken van boeken.
Maandag zal op ANS-Online het tweede deel van deze leadstory verschijnen, een gesprek met René van Stipriaan van de DBNL.