Van papier naar pixel (3)
‘De belangrijkste reden dat er juist nu veel digitaliseringsprojecten worden ondernomen is omdat het nu kan,’ stelt Marieke van Delft, conservator oude drukken in de Koninklijke Bibliotheek (KB) Den Haag. ‘Daarnaast maak je teksten beschikbaar voor een groter publiek.’ Deze twee redenen zijn zwaarwegender dan het aspect van preservering, zegt Van Delft. Het bewaren van teksten is wel belangrijk voor bepaalde negentiende-eeuwse werken, waarvan het papier snel verkruimelt. Van Delft: ‘we bewaren wel altijd het origineel. Voor kwetsbare werken is het echter beter als ze digitaal worden ingezien, om verdere schade te voorkomen.’
De KB besteedt het scannen van de boeken uit. Ook onderneemt ze grote samenwerkingsprojecten rond boeken uit bepaalde literaire periodes. ‘Onlangs hebben we een door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap gefinancierd project gedaan samen met de universiteitsbibliotheken van Amsterdam en Leiden. Dit heette Early Dutch Books Online en hierbij werden werken tussen 1780 en 1800 gescand.’ Op 26 mei wordt de website daarvan gelanceerd. Ook gaat de KB samen met Google boeken uit de achttiende en negentiende eeuw scannen. Als deze teksten worden volledig doorzoekbaar online. Het Engels/Amerikaanse bedrijf ProQuest gaat de Nederlandse drukken tot 1700 digitaliseren.
In de KB worden volgens Van Delft geen waardevolle werken kapot gesneden. Wel worden boeken die ontbonden moeten worden voor restauratie in delen gescand. ‘Cultureel erfgoed wordt erg voorzichtig behandeld. Het boek gaat in een soort ‘wieg’ en dan worden één voor één de pagina’s omgeslagen.’ ‘Ik heb altijd gezegd dat het boek als materieel object zal blijven bestaan, maar ik zie op dit moment veel ontwikkelingen waardoor ik twijfel. Misschien worden er over 100 jaar geen nieuwe boeken meer op papier gemaakt, maar de oude collectie blijft.’ Van Delft denkt dat het bestaan van het boek sterk afhangt van de ontwikkeling van de iPad en dergelijke apparaten. ‘Het digitale boek zal een steeds grotere component van de markt in gaan nemen.’