ANS

Er is recentelijk veel aandacht voor de betrouwbaarheid van het wetenschappelijk bedrijf. Zijn de bestaande gedragsregels voor academici wel toereikend, of moet er iets veranderen? En bij wie ligt eigenlijk de verantwoordelijkheid om te controleren en straffen? In het laatste deel van deze lead story geeft Ellen de Bruin, chef wetenschapsredactie van het NRC Handelsblad, haar visie op de rol van wetenschapsjournalisten.

Een veelgehoorde mening in de afgelopen weken is dat journalisten kritischer moeten zijn op persberichten van universiteiten. Gisteren stelde Simon Vink, woordvoerder van de Wageningen Universiteit (WUR), dat er geen bewijs was voor de negatieve beeldvorming omtrent het Wageningse persbericht. De WUR-woordvoerder vindt dat wetenschapsredacties niet alleen scherp moeten kijken naar onderzoek, maar tevens kritiek niet zomaar kunnen overnemen.

'De primaire taak van wetenschapsredacties is het "vertalen" van bepaalde wetenschappelijke kennis voor geïnteresseerden buiten dat vakgebied of de academische gemeenschap,' zegt Ellen de Bruin. De wetenschapsjournalist vindt dat de redactie de taak heeft om persberichten en wetenschappelijke artikelen goed te onderzoeken. 'Persberichten zijn er niet om overgetikt te worden, maar om wetenschapsredactie te attenderen op onderzoek dat ze vervolgens zelf grondig moeten bekijken.'

Toezicht op integriteit ligt volgens De Bruin bij de wetenschappelijke gemeenschap. 'Het kan inderdaad gebeuren dat een journalist slecht onderzoek tegenkomt en dat vervolgens aan de kaak stelt. Je zou dat als extra controle kunnen zien. Maar het is aan de wetenschappelijke gemeenschap zelf om in te grijpen.'

De Bruin zegt dat schendingen van de wetenschappelijke integriteit over het algemeen alleen aan het licht komen door mensen die dicht bij de onderzoeker staan. 'Wetenschappers en de academische gemeenschap als geheel hebben de verantwoordelijkheid om gedragsregels na te leven en te controleren. Ik denk en hoop dat er in de nasleep van de affaire-Stapel nog het een en ander gaat gebeuren. Het zou goed zijn als wetenschappers, onderzoeksinstituten of vakverenigingen als de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen zelf met nieuwe preventie- en controlemechanismen komen.'