ANS

Dienstplicht?

Een poging tot inleiding en interesse opwekking. Je hoeft geen politiek-geïnteresseerde of radikalinski te zijn om over bepaalde zaken die als noodzakelijk gezien worden, na te denken. Voor veel studenten speelt bij de studie en de gedachten over ‘wat daarna?’, het leger een rol. Nog heel wat jongens zullen na hun studie de militaire dienst in moeten. Onder die groepen zullen er zijn, die dat zonder meer in hun toekomst inpassen: na de universiteit eerst 14 maanden in dienst. En dan hebben we het nog niet eens over diegenen die niet meer van studierichting kunnen veranderen, hun studietempo moeten aanpassen of in zeldzame gevallen zelfs moeten stoppen omdat de Dienst hen opeist! Alles bij elkaar op zich al reden om hierover na te denken. Maar er kleven veel meer bezwaren aan de militaire dienst en het vervullen van je diensttijd binnen ’s lands armee is beslist niet de enige oplossing.

Tekst: Rogier Demmink

‘Ik weiger me te laten opleiden om medemensen te doden.’ ‘Ik wens niet aan een organisatie mee te doen waar eigen verstand en wil niet tellen, maar slechts het bevel van iemand die zich ‘mijn meerdere’ noemt.’ ‘Ik wil niet vechten tegen een communistisch land.’ ‘Het leger is zinloos en geldverslindend; de grote vernietigingswapens hebben het bestaan van soldaten nutteloos gemaakt.’ ‘Niemand, ook de staat niet, kan mij érgens toe dwingen. Ik ben een vrij mens.’ ‘Ik ben tegen het gebruik van atoomwapens.’ Enzovoort, enzovoort. Verklaringen die bezwaren uitdrukken tegen het militaire apparaat, tegen de dienstplicht, tegen het leger, tegen de staat of zelfs tegen de hele Westerse beschaving. Bezwaren voortkomend uit ‘geweten’ en/of politieke overtuiging, of is dat hetzelfde? In elk geval ernstige bezwaren. Het is dan ook zeker nuttig om hier je gedachte over t laten gaan. Gelden die bezwaren ook voor jou? Hoe zwaar wegen ze dan en in hoeverre doe je er iets mee? Of ben je van mening dat iedereen zich ervoor moet inzetten om anderen van die bezwaren te overtuigen?

En wat doe je dan?

Je kunt natuurlijk besluiten dat er voor jou geen bezwaren bestaan en veertien maanden soldaatje gaan spelen. Je kunt dat ook doen omdat je denkt dat je iets anders niet aankunt of aandurft: dat gewoon in dienst gaan voor jou het gemakkelijkst is. Jammer. Dan zijn er mensen die zich ‘laten’ afkeuren. Lekker makkelijk. Je wordt bijvoorbeeld afgekeurd op één of andere lichamelijke onvolkomenheid: echt, overdreven of fictief. Je kunt je ook zodanig gedragen dat men denkt dat je écht gek bent, dan krijg je een S5. Denk er dan wel over na of je niet vlucht voor de beslissing én of dat afkeuren misschien later, mocht je ooit een baan zoeken, vervelende gevolgen zou kunnen hebben (zeker een S5). Vaak wordt een beroep gedaan op de Wet Gewetensbezwaren. Deze wet is voor jou de moeite waard als je denkt dat het volgende op jou van toepassing is: ‘Onoverkomelijke gewetensbezwaren tegen de persoonlijke vervulling van militaire dienst, in verband met het gebruik van middelen van geweld, waarbij men door de dienstvervulling bij de Nederlandse Krijgsmacht kan worden betrokken.’ (uit de Wet Gewetensbezwaren Militaire Dienst-rd). Voel je je hierdoor aangesproken, dien dan zo spoedig mogelijk een verzoek tot erkenning in; de erkenningsprocedure kán anderhalf jaar in beslag nemen. Als je erkend wordt (wat toch vrij vaak het geval is), word je voor achttien maanden en twintig dagen tewerk gesteld in één of andere baan. Zeker als je van te voren een ‘passende werkkring’ hebt gezocht, is niet alleen de procedure makkelijker te doorlopen, maar kan dat ook een hele goede manier zijn om een vaste betrekking te vinden. Steeds vaker vraagt men voor allerleiwerk een erkend gewetensbezwaarde (goedkoop!) en het komt voor dat zo iemand na de vervulling van de ‘plicht’ bij de betreffende instantie blijft werken. Maar ook hier zijn weer bezwaren aan te wijzen. Lees eens goed wat er in die officiële tekst staat: ‘gewetensbezwaren’, ‘persoonlijke’, ‘middelen van geweld’. Het gaat dus puur en alleen om individuele bezwaren tegen geweld. Met bedenkingen tegen het je laten bevelen, wordt het al moeilijker en als je iets tegen het militarisme zelf hebt of tegen de hele maatschappij kun je het wel vergeten. ‘Ik weiger dienst. Ik weiger mijn lichaam te laten gebruiken voor vage oorlogsgeesten, ik weiger een opleiding te krijgen als moordenaar. Ik weiger mee te doen aan het systeem dat dit sanctioneert’ (Stephan Kraan, de muesli bloeit. Dagboek van een totaalweigeraar, Amsterdam, 1982). Aan het woord is een totaalweigeraar. Weiger je iedere vorm van dienst, dus ook vervangende dienst, dan riskeer je 18 maanden cel. Deze bewuste keuze kan gemaakt zijn naar aanleiding van een aantal overwegingen. Meestal komen deze neer op bezwaren tegen het hele militaire apparaat én tegen het vervullen van wat voor verplichte dienst dan ook. Sommige mensen menen namelijk dat als je een beroep doet op de Wet Gewetensbezwaren je toch aan het systeem meewerkt.

Een reden om totaal te weigeren kan ook zijn dat je niet als gewetensbezwaarde bent erkend. De nadelen van gevangenisstraf spreken voor zich, maar er zijn voordelen te noemen. Ten eerste handel je naar eigen geweten door in het geheel niet mee te werken aan het militarisme, noch aan het systeem. Ten tweede breng je zo naar veel kanten je bezwaren over: naar militaire instanties, naar de politie, naar rechters en, als de publiciteit meezit, ook naar Jan Modaal en Tante Truus. Je moet wel sterk in je schoenen staan lijkt me. En veel vrienden heben. Een andere manier om ‘de rest’ aan het denken te zetten over het systeem en/of de vanzelfsprekendheid van militaire dienst, is door wél in dienst te gaan en binnen de dienst constant je protest uit te drukken en vorm te geven door weigeren, discussies, etc. Reken er maar op dat van al die Gezonde Hollandse Jongens veel tegenstand komt en dat je wel met allerlei disciplinaire straffen te maken zult krijgen. Maar je kunt altijd steun zoeken bij de soldatenvakbond VVDM of bij eventuele gelijkgezinden. Als je het welletjes vindt kun je alsnog een beroep doen op de Wet Gewetensbezwaren.

Tsja... Het verhaal zal wel niet compleet zijn, maar misschien heeft het er iemand toe gebracht stil te staan bij het verschijnsel militaire dienst. Voor meer informatie is er de Vredeswinkel (In de Betouwstraat 9) en daarnaast is het de bedoeling dat er een soort infromatiebalie ontstaat ‘voor alle gezindten’, waarvoor het AKKU de faciliteiten kan bieden. Voorlopig kun je daar terecht voor eventuele vragen/discussies én allerlei informatieve folders, of vragen naar Rogier Demmink. Adres AKKU: Th. v. Aquinostraat 2, tel. 515477.