ANS

Nijmeegse acties succesvol

Veertien bussen vol actiebereide studenten leverde Nijmegen aan de landelijke demonstratie in Den Haag. Een hoog aantal, zeker vergeleken met de andere universiteiten De campagne is op de KU heel goed verlopen, tot grote verrassing van het actiecomité. Een verslag van het studentenfront.

Tekst: Jan Maurits Schouten

Het was wel degelijk op nationaal niveau afgesproken: tijdens de behandeling van de onderwijsbegroting in de Tweede Kamer moest er een grote landelijke demonstratie komen. Want dat de plannen van minister Ritzen de zoveelste verslechtering van de kwaliteit van het onderwijs en van de rechtspositie van de student zouden betekenen, stond voor iedereen vast. Dat er voor een massale mobilisatie van studenten meer nodig is dan hier en daar een postertje leken echter alleen de Nijmeegse studenten te beseffen. Een klein comité van studenten, nauw verbonden aan de AKKU, begon de acties voor te bereiden. Besloten werd om de Aula te bezetten. 'We liepen met zijn dertigen naar binnen, en verklaarden het gebouw voor bezet', aldus een actievoerder. 'Het ging allemaal doodsimpel.' Een eerste verrassing was de opkomst op de atievergadering die dinsdag in de Aula. 'We hadden een spandoek opgehangen en wat pamfletten verspreid, en opeens staan daar zo'n tweehonderd mensen in de Aula,' aldus een comité-lid. De bedoeling was om op die vergadering verdere acties te bespreken, maar dat viel tegen. Een meisje in de zaal verwoordde het best de houding van de meeste aanwezigen toen ze zei: 'Julile willen steeds van ons weten wat we voor acties willen, maar kom nu toch eens zelf met een voorstel.'

Complex Dat lieten de organisatoren zich geen twee keer zeggen. Ze stelden voor om de volgende week een actievergadering te beleggen in zaal twee van het collegezalencomplex. 'We dachten dat er misschien zo'n honderd mensen zouden komen.' aldus een van de actievoersters. Dat viel mee; zeker driehonderd mensen waren aanwezig en de stemming was geladen: actie moest er komen, en wel meteen. Er werd besloten om het collegezalencomplex te bezetten. De organisatoren kwamen met een nouveauté op actiegebied, de 'open bezetting'. Dit betekende dat het complex tot vier uur gebruikt kon worden voor colleges. Daarna ging de tent dicht en konden alleen mensen die zich solidair verklaarden met de eisen nog naar binnen. De stemming onder de organisatoren was wat verward. Opeens waren ze bezetters geworden, en konden ze rekenen op een brede achterban. Hoe het allemaal verder moest was neit helemaal duidelijk. Wel werd meteen een groot feest georganiseerd. En uiteraard werden de media en het College van Bestuur (CvB) via faxen en telefoontjes op de hoogte gebracht van de bezetting en de eisen. Het CvB was onbereikbaar voor commentaar.

Ontruiming De volgende ochtend, terwijl er nog steeds geen communicatie met het CvB was, stond plotseling de politie voor de deur. Op last van de directeur der A-faculteiten werd het complex met zachte hand ontruimd. Hoewel op de actievergadering van de vorige dag een meerderheid zich ervoor had uitgesproken om bij de derde sommatie het pand te verlaten, bleven op het bewuste moment de mensen toch zitten, zodat ze naar buiten moesten worden gedragen. Dat leverde een paar leuke foto's op voor de kranten. De ongeveer honderd actievoerders die bij de ontruiming betrokken waren zetten onmiddelijk koers naar het bestuurgebouw. Zonder veel moeite trokken ze naar binnen voor een korte actievergadering. Men eiste een gesprek met iemand van het CvB. Doch alleen Rector Magnificus Plasschaert verwaardigde zich om even naar beneden te komen om met de ex-bezetters te praten. Hij verklaarde het niet eens te zijn met het actiemiddel, en deed geen verdere toezeggingen. De actievoerende studenten verlieten het gebouw met de afspraak om om één uur een actievergadering te houden in de hal van het Erasmusgebouw. 'We dachten niet dat daar veel mensen zouden komen,' aldus één van de organisatoren. 'Een ontruiming zorgt altijd voor een kater-gevoel. Bovendien was de aankondiging van die actievergadering niet helemaal van de grond gekomen.' Kennelijk was het nieuws van de ontruiming en van de actievergadering toch ook anderszinds rondgegaan in het studentenwereldje, want rond kwart over één waren er zeker vijfhonderd mensen in het Erasmusgebouw. 'Hoezo, ontruiming, daar leggen we ons toch niet bij neer?' werd er geroepen en: 'Wij hebben een actiecentrum nodig. Bovendien hebben we een paar harde eisen aan het CvB. Reden genoeg om te herbezetten.' En zo geschiedde. Om twee uur werd het collegezalencomplex door de politie vrijgegeven, waarna een grote stoet mensen onmiddelijk van het Erasmusgebouw naar het complex trok. En daar zaten ze dan, een harde kern van zo'n dertig mensen die de acties hadden voorbereid. Met daaromheen een wisselende groep van rond de honderd mensen, die bereid was om de nachten door te brengen in het bezette gebouw, maar geen echte actie-ideeën had. Verder waren er de actievergaderingen, die de beslissingen moesten nemen. Die werden telkens door zeker driehonderd mensen bezocht. De nachtelijke feesten en filmvoorstellingen trokken daarnaast nog eens grote groepen studenten aan. De bierconsumptie lag hoog. 'Een beetje te hoog om echt actie te voeren,' aldus één van de bezetters. 'Op zo'n manier kun je net zo goed een zaaltje huren, en daar feesten geven. Het zou hier moeten gonzen van de ideeën.' Maar de meeste mensen waren meer geïnteresseerd in de jamsessies, het solidariteitsconcert van Maximum Bob, of de kwaliteitsfilms in de collegezaal. Wel besloot een groep voorlichting te gaan geven bij colleges. Een van de woordvoerders: 'Ik vond dat hartstikke moeilijk, om zomaar voor een volle collegezaal te gaan oproepen tot actie. En de eerste groep die ik moest toespreken was nog wel een college bij medicijnen. Medicijnenstudenten staan niet bepaald als radicale actievoerders bekend. Maar ik was snel over mijn zenuwen heen, toen ik na afloop van mijn toespraakje een staande ovatie kreeg. Blijkbaar is de onvrede nog veel groter dan we dachten.' Ondertussen werd er ook een veel radicalere actievoorbereid. Die zaterdag zou het UniversiteitsDag zijn. Middelbare scholieren zouden met hun ouders komen om zich te laten informeren over de Katholieke Universiteit. Aangezien het collegezalencomplex deel uitmaakte van de UniversiteitsDag werd er van uitgegaan dat er vóór zaterdaruimd zou worden. vervolgens zou dan op de dag zelf de bovenste verdieping van het Erasmus bezet worden.

Het Gesprek Dit ging het CvB duidelijk te ver, de voorlichtingsdag moest vlekkeloos verlopen. Er werd, tegen de verwachting, niet ontruimd. De organisatie van de UniversiteitsDag werd veranderd. Op de dag zelf kwam een eerste toenadering, van het CvB. De studenten mochten, direct na rector Plasschaert, bij de opening van de dag een toespraak houden, en over een gesprek met het CvB kon worden onderhandeld. Het CvB eiste een ontruiming, waarna een openbaar debat zou kunnen worden gehouden. Dat gesprek zou op maandagochtend plaats moeten vinden. 'We beschouwden die toezegging min of meer als eenadering garantie dat we in het weekend niet ontruimd zouden worden', aldus een van de bezetters. 'En daar waren we blij mee, want vooral op zondag waren er hoogstens vijftig mensen tegelijkertijd in het pand.' Mede om die reden, én omdat zo tijd gerekt kon worden, werd bedongen dat het gesprek dinsdag plaats zou vinden. Er moest meer worden voorbereid, en op maandag zou de actievergadering groter zijn, zodat meer mensen konden meebeslissen over al dan niet ontruimen. Om mensen op te roepen tot acties zong zondagavond een kleine groep mensen de terugkerende studenten op het station toe. Die inspanningen hadden succes. De harde kern was blij verrast toen op de actievergadering van maandag weer zo'n driehonderd mensen verschenen. De stemming was duidelijk: 'We geven het CvB de kans om goed te maken wat ze fout hebben gedaan', aldus een van de aanwezigen. 'Ze weten dat onze harde eis is dat ze hun handtekening onder het hooflijnenaccoord intrekken. Nu willen ze met ons praten, dus zijn ze kennelijk bereid om aan onze eisen tegemoet te komen.' Dinsdag werd er massaal ontruimd, en begaf een stoet van rond de driehonderd mensen zich naar het neurologisch instituut, waar het gesprek zou plaatsvinden. Na anderhalf uur was de zaak bekeken. Bij de eerste harde eis, een uitspraak over het verplichte studieadvies niet in te voeren. Het hele gesprek was een soort 'Van Lieshout-show'. Veel gehoorde vragen waren: 'Wie waren eigenlijk die twee anderen, die daar naast Van Lieshout zaten? Bijvoorbeeld die vent met die baard die de hele tijd zat te grijnzen?' (Men doelde op Jan Peters, CvB-lid, wiens microfoon bij het begin van het gesprek door dhr. van Lieshout werd geconfisqueerd).

Dolle Woensdag

De studenten stapten dus op. Die dinsdag was er een grote demonstratie in de stad, waaraan zeker vijfhonderd mensen meededen. Vanaf toen begonnen de vragen om buskaartjes bij het AKKU binnen te stromen. 'We zijn begonnen met drie bussen te reserveren, met een optie op een vierde', aldus een AKKU-lid. 'Uiteindelijk zijn het er veertien geworden.' Ondertussen was het organisatiecomite dodelijk vermoeid. 'Eerst die bezetting die veel langer doorging dan we hadden gedacht, toen dat gesprek waar we heel veel tijd en energie in geinvesteerd heben. Het was ons allemaal een beetje boven het hoofd gegroeid' aldus een van de organisatoren. En toch was er nog een actievergadering in het Erasmusgebouw aangekondigd voor die avond. Opnieuw een bezetting leek het comité niets. Helaas voor hen waren er toch zeker driehonderd mensen uit de stad gekomen voor die vergadering. 'Als we nu niet bezetten heeft het CvB gewonnen. Dan hebben ze ons met een smoesje uit het collegezalencomplex gekregen.' werd er geroepen. Met een ter plekke opgericht actiecomité werden nieuwe plannen gemaakt. Het Erasmus werd bezet, en er werd tot een blokkade van het bestuursgebouw de volgende dag besloten. De mensen die de zaak nu coördineerden hadden duidelijk minder kennis op actiegebied. Zo was het CvB niet geïnformeerd over de bezetting. De volgende ochtend werd het pand, op last van de directeur der A-faculteiten, door de politie ontruimd. Ook dit geschiedde vreedzaam. Die woensdag gaat de actie-annalen in als 'Dolle Woensdag'. Eerst werd het bestuursgebouw geblokkeerd, zoals nog plenair was besloten. Daarna zwermden kleine groepen actievoerders uit over de universiteit, paniek zaaiend onder het beherend personeel. Allerlei gebouwen, zoals het Psychologisch Lab en Wis- en Natuurkunde sloten bijna al hun deuren. Een particuliere beveiligingsdienst hield op onverwachte plaatsen mensen tegen die ze aanzagen voor actievoerders. Vanuit een pand aan de overkant werd het AKKU-kantoor doorlopend in de gaten gehouden.

Robert Giesberts

'Niemand kan nu nog zeggen dat hij van niets weet', aldus een enthousiaste actieveling. Dat bleek tijdens de demonstratie in Den Haag. Een derde deel van de aanwezige boze studenten kwam uit Nijmegen. Waarom de andere steden het zo hebben laten afweten is slechts een kwestie van gissen. Personele problemen bij de diverse bonden wordt als reden genoemd. Maar misschien dat het Nijmeegse voorbeeld andere steden doet volgen. 'De acties houden pas op wanneer de nieuwe plannen zijn ingetrokken' aldus LSVb-voorzitter Robert Giesberts op het binnenhof. 'We gaan nu allemaal terug naar onze instellingen, om daar de studenten op te roepen mee te doen, zodat we hier over een paar weken, wanneer de wetten in de kamer worden besproken met veel meer mensen staan.' In Nijmegen zal ook zeker weer het een en ander gaan gebeuren. Een nieuw comité is zich al aan het formeren. Ondertussen wordt de AKKU overspoeld met telefoontjes van studentenvakbonden die willen weten hoe je ook alweer actie moet voeren. Zij worden met plezier te woord gestaan. Ritzen en het CvB zijn nog niet van de Nijmeegse studenten af.