ANS

Het experiment 'nominaal = normaal' (N=N) aan de Erasmus Universiteit Rotterdam laat zien dat het studierendement toeneemt bij een maximaal bindend studieadvies (bsa). Volgens onderzoeksinstituut Risbo gaan tussen de 63 en 77 procent van alle studenten met de 60 vereiste studiepunten op zak naar het tweede jaar. In 2008 kon slechts 65 procent na twee jaar studeren het propedeusepapiertje binnen tikken. In het onderzoek zijn vier vakken van de Faculteit der Sociale Wetenschappen (FSW), te weten Bestuurskunde, Sociologie, Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, bekeken. Behalve naar de studieresultaten is ook onderzoek gedaan naar de studiekeuze en invloed op de instroom van de vier studies van FSW. Uit het onderzoeksrapport blijkt dat de maatregel geen gevolgen heeft voor de instroom. De onderzoekers maken daarbij de melding dat ze natuurlijk niet kunnen vaststellen of er studenten zijn die door de maatregel de studie bijvoorbeeld aan een andere vestiging zijn gaan volgen. Opmerkelijk is dat het aantal uur dat studenten aan zelfstudie spenderen per week nagenoeg gelijk is gebleven. Wellicht is de beginnende student nog gewend aan de schoolse aanpak die het nieuwe systeem over zich heeft. Hoe het ook zij, het College van Bestuur gaat in overleg met de decanen bepalen bij welke opleidingen N=N komend collegejaar wordt gestart. Niet alle faculteiten zijn blij met deze verandering. Zo heeft de Faculteit der Wijsbegeerte aangegeven nooit op tijd aan de voorwaarden voor N=N te kunnen voldoen en heeft om uitstel gevraagd. Ook de studentenmedezeggenschap zit niet op de veranderingen te wachten. Al sinds november zijn ze sceptisch over de belofte om kleinschaliger onderwijs tegenover de maatregel te stellen. De universiteitsraad vraagt zich af of alle faculteiten daar aan mee zullen werken. Moeten wij ons laten afschrikken door deze positieve onderzoeksresultaten? Volgens Olivier Morot, woordvoerder van de Vereniging van Universiteiten is daar nog geen reden voor. 'Universiteiten kijken hoe ze met de bezuinigingen om moeten gaan, maar het is niet zo dat het bsa van 60 studiepunten een landelijke trend is.'

 

Studenten moeten in hun propedeusejaar minstens twaalf uur per week college krijgen. Dat is de definitieve uitkomst van de onderhandelingen tussen Vereniging van Samenwerkende Nederlandse Universiteiten (VSNU) en staatsecretaris Halbe Zijlstra van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. In het akkoord, dat vanmiddag wordt ondertekend, staat verder dat studenten bij ondermaatse prestaties door een Bindend Studieadvies van de studie kunnen worden uitgesloten. Bovendien zijn er afspraken gemaakt over de deelname aan de Honousprogramma's van universiteiten. Het totaal aantal deelnemers daaraan moet in 2015 zijn gestegen van 3,5 procent naar 7 procent. Dit alles meldt het NRC vanmiddag. Mits universiteiten zich aan deze afspraken houden, kunnen zij extra geld tegemoet zien van Halbe. De VVD'er stelt jaarlijks een bedrag beschikbaar dat oploopt tot 160 miljoen in 2016. De komende maanden gaan de universiteiten met het ministerie om de tafel om te kijken welke afspraken zij concreet maken. In 2012 wordt er daadwerkelijk een contract ondertekend waar universiteiten zich aan moeten houden. Update: In een persbericht laat de RU weten verheugd te zijn over de totstandkoming van het hoofdlijnenakkoord. Wat betreft het Honoursprogramma komt dat zeker niet als een verrassing. Rector magnificus Bas Kortmann gaf eerder al aan te streven om 10 procent van de studenten deel te laten nemen aan het prestigieuze programma. De Nijmeegse alma mater wil zelfs een stap verder gaan en het aantal contacturen voor alle bacheloropleidingen verhogen tot 15 uur per 40-urige werkweek.

 

De Universiteit Leiden heeft een bindend studieadvies (BSA) in het tweede jaar ingevoerd. Studenten kunnen nu na het behalen van de propedeuse alsnog van hun studie worden gestuurd. Wordt deze maatregel een duwtje of een steek in de rug van de student? Tekst: Gijs Hablous en Lisanne Meinen Illustratie: Rens van Vliet Wie dit jaar een studie is begonnen aan de Universiteit Leiden moet zich een jaar langer bewijzen dan studenten elders in Nederland. Sinds het begin van dit collegejaar experimenteert de onderwijsinstelling met een bindend studieadvies in het tweede studiejaar. ‘Het is in het belang van de student om sneller af te studeren’, stelt Caroline van Overbeeke, woordvoerder van de universiteit. ‘De maatregel houdt studenten in een actieve houding en voorkomt financiële moeilijkheden.’ Behalve de Universiteit Leiden maken ook het University College Amsterdam en de Gerrit Rietveld Academie gebruik van de mogelijkheid tot experimenteren die onderwijsminister Jet Bussemaker biedt. Nieuwe voltijdstudenten dienen in hun eerste jaar 45 studiepunten (EC) te behalen. Binnen twee jaar moeten de propedeuse en een totaal van 90 EC binnen zijn. De nieuwe regeling zal ongetwijfeld haar doel bereiken en voor een hoger rendement zorgen, maar moet dat wel het uiteindelijke doel zijn? Is het aan een universiteit om voor haar studenten te bepalen hoe zij hun studie inrichten? Verschoolsing of ontplooiing Een ideale universitaire student zou kritisch, zelfstandig, verantwoordelijk, breed geïnteresseerd en intrinsiek gemotiveerd moeten zijn. Een universiteit zou de ontwikkeling van deze eigenschappen moeten faciliteren. Met haar experiment lijkt Bussemaker deze zelfstandigheid en verantwoordelijkheid echter niet serieus te nemen. Van de huidige student kan worden verwacht dat deze goed in staat is voor zichzelf te beslissen wat van belang is: studietempo of studieresultaten, financiën of extra activiteiten. De ingevoerde maatregelen lijken voor een verschoolsing te zorgen die studenten als op een lopende band door hun studie voert. Volgens Van Overbeeke is hier geen sprake van. ‘Het doel is niet om studenten met dikke brillen en hun neus in de boeken door hun studententijd heen te jagen.’ De woord- voerder meent dat er genoeg tijd is om naast het behalen van de vereiste studiepunten een nevenfunctie te onderne- men, ervan uitgaande dat in het eerste jaar de propedeuse is behaald. De wisselwerking tussen studie en een bestuursfunctie is lastig. Vaak is er sprake van overlappende roosters met verplichte colleges en belangrijke vergaderingen. Mohammed Mohandis, PvdA-kamerlid en tijdens zijn studententijd fervent bestuurder, benadrukt het belang van extracurriculaire activiteiten voor een betere positie op de arbeidsmarkt. Onderzoek van de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV) bevestigt dit: ‘Sollicitanten met dergelijke ervaring zijn zelfbewuster over hun capaciteiten. Op deze manier kan de werkgever een duidelijk beeld van de sollicitant vormen.’ Studentbestuurders die bang zijn in tijdsnood te komen door de ingevoerde maatregelen kunnen worden vrijgesteld van deelname aan het experiment. Het is echter onduidelijk voor welke activiteiten dit mogelijk is en wat de minimale tijdsinvestering moet zijn om in aanmerking te komen voor een dergelijke vrijstelling. Door deze onduidelijkheden kan de regel erg breed worden geïnterpreteerd. Volgens student Bestuurskunde Marc Hogenhuis, tevens lid van de Universiteitsraad van Leiden, is deze uitzonderingsregeling mede het gevolg van felle discussies in de raad. Hij zegt toe te zullen zien op correcte implementatie van het plan. Mohandis benadrukt dat het hier gaat om een experiment: ‘We moeten zorgen dat het geen glijdende schaal wordt, er moet een eindpunt zijn. Daarnaast wil ik een goede en objectieve evaluatie van het hele project zien, voordat al dan niet wordt besloten tot algehele invoering.’ Unieke studies Wanneer studenten na twee jaar een negatief studieadvies ontvangen, hebben zij het recht een vergelijkbare studie aan een andere onderwijsinstelling te starten. Dat is echter niet mogelijk wanneer zij een studie doen die aan geen enkele universiteit op dezelfde manier wordt aangeboden. Mohandis diende onlangs een motie in waarmee deze zogenaamde unica worden uitgesloten van deelname en de betreffende studenten worden beschermd tegen het experiment. Na een bezoekje aan de website van de Leidse universiteit blijkt echter dat niet alle unieke studies zijn uitgesloten, Islamstudies is volgens de site bijvoorbeeld ‘uniek in Nederland en West-Europa: nergens anders is het mogelijk om alle stromingen van de islam binnen één universitaire opleiding te bestuderen.’ Zo worden meer studies trots aangeprezen, bovendien hebben ze unieke registratienummers in het officiële register van opleidingen (CROHO). Volgens Van Overbeeke bestaan er voor studenten die niet aan de BSA-eis voldoen wel degelijk alternatieven en voldoet Leiden daarom aan de voorwaarden die Bussemaker stelt. ‘Als dit toch niet het geval is, respecteert de instelling de Tweede Kamer niet’, aldus Mohandis. Onze toekomst De Nijmeegse student hoeft voorlopig niet te vrezen voor de regeling. Hier geldt pas sinds september 2011 een BSA in het eerste jaar van de bachelor. Dat is voor de RU genoeg reden om voorlopig de resultaten nog even af te wachten. ‘De Radboud Universiteit heeft geen concrete plannen om het BSA in te voeren in het tweede en derde studiejaar’, zegt Martijn Gerritsen, woordvoerder van de RU. ‘We vinden het wel een interessant experiment en volgen de ontwikkelingen bij andere universiteiten.’ Een pure rendementsmaatregel als deze past niet in het beeld van de ideale universiteit. Als financiële en politieke drijfveren wegvallen, verdwijnen tevens de belangrijkste redenen voor de proef; idealistische argumenten zijn er nauwelijks. Voor de Leidse proefkonijnen is het misschien te laat, maar laten we voor de rest van de studenten hopen dat het bij een experiment blijft. Bekijk hier de overige artikelen uit de oktober-ANS.

 

Aankomende maandag 9 maart bundelen de verschillende studentenraden hun krachten en trapt de actieweek voor de website Wat zijn de plannen? af. De week is bedoeld om studenten op de hoogte te brengen van de vele veranderingen in het hoger onderwijs en ze daarnaast bewust te maken van het bestaan van de informatieve site. Het internetplatform is een initiatief van onder andere de Universitaire Studentenraad (USR) en Dienst Studentenzaken. De RU-student kan er terecht voor bijvoorbeeld informatie over de komst van het leenstelsel en wat er hierdoor zoal voor studenten verandert, maar ook voor zaken zoals het Bindend Studieadvies en het volgen van een pre-master. Mark Vlek de Coningh, voorzitter van de USR, vindt het belangrijk dat er meer studenten naar de website worden getrokken: 'Zeker nu het leenstelsel realiteit is, is het belangrijker dan ooit te voren dat studenten op de hoogte zijn van de maatregelen.' De RU lijkt fan te zijn van actieweken. Naast de te verwachten voorlichtingen over bachelors en masters, startte deze week de Radboud Career Week - voor de nodige loopbaanoriëntatie - en organiseert de internationale afdeling van de RU tweejaarlijks Radboud Beyond Borders, met informatie over buitenlandstudies. Alsof dat nog niet voldoende is, staat in april de zogeheten Groene Week op de planning, waarin 'een schoon milieu en een leefbare wereld' centraal staan.

 

De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) maakt zich zorgen over de strenge normen die sinds dit jaar gelden voor eerstejaars studenten. Dat schrijft het Algemeen Dagblad vanochtend. Sinds dit jaar is er een verplicht bindend studieadvies voor de nieuwbakken studenten. Aan het eind van het jaar kunnen ze van hun studie worden geschopt als er niet aan de eisen wordt voldaan. De LSVb verwacht in de komende maanden een ware stormvloed aan studenten die er de brui aan geven, omdat ze niet genoeg punten halen. Bovendien is het voor de uitvallers nog extra zuur, omdat ze bij uitval vanaf volgend jaar ook nog eens te maken kunnen krijgen met de langstudeerboete. 'Dat de lat omhoog gaat, vinden we goed. In plaats van extra studiebegeleiding of inzet om deze studenten binnenboord te houden, hebben ze alleen de norm verhoogd. Dat helpt zefs de motivatie van capabele studenten om zeep', aldus kersvers LSVb-voorzitter Kai Heijneman.

 

Het afgelopen jaar is op universiteiten in Nederland gemiddeld tien procent van de studenten afgevallen, dat blijkt uit cijfers van DUO die verstrekt zijn aan het Hoger Onderwijs Persbureau. Normaliter kapt er tussen de 8,1 en 9,5 procent van de eerstejaars vroegtijdig met hun studie, nu ligt dit percentage hoger. Wat opvalt? De RU zit hier nog eens flink boven. Zij nam het afgelopen jaar afscheid van een kwart van de lichting eerstejaars. De redenen van de stijging? Niet officieel bekend, maar het laat zich raden dat de rendementsmaatregelen zijn vruchten afwerpen. Door regelingen als het bindend studieadvies en de wijlen langstudeerboete wordt de lat door universiteiten steeds hoger gelegd. Bovendien valt het te verwachten dat de uitval de komende jaren zal stijgen, want de mogelijke invoering van een leenstelsel maakt dat je grof geld kwijt bent voor elke maand extra studie.

 

Vorig jaar startte onderwijsminister Jet Bussemaker op enkele hogere onderwijsinstellingen met een experiment voor een bindend studieadvies voor tweede en derdejaars studenten. Gisteren bleek een meerderheid in de Tweede Kamer tegen het plan te zijn. Bussemaker heeft toegezegd in 2018 hierover pas een besluit te zullen nemen. PvdA-Tweede Kamerlid Mohammed Mohandis verklaarde dat als het aan hem ligt het bindend studieadvies voor ouderejaars niet door de Tweede Kamer zal komen. Dit deed hij onder andere naar aanleiding van ophef die was ontstaan over het experiment bij de universiteit van Leiden, de enige hogere onderwijsinstelling die in zijn geheel aan het experiment meedeed. Studentenpartijen schreven hier een open brief naar het College van Bestuur, waarin ze pleitten het tweedejaars-bsa af te schaffen. Naast het PvdA zijn ook SP, CDA en D66 tegen de wet, waardoor er geen meerderheid voor is in de Tweede Kamer. Op dit moment wordt op verschillende instellingen nog geëxperimenteerd met het plan. Bussemaker noemde de uitspraak van Mohandis dan ook voorbarig. Omdat het experiment van het bsa voor tweede- en derdejaars pas in 2018 is afgerond, wil Bussemaker dan pas hierover een besluit nemen.

 

Iedere maand rakelt ANS herinneringen op door een artikel uit de archieven te plukken. Deze week in de nostalgische rubriek: ‘Haastige Spoed... ’.

Gisteren bleek dat de Tweede Kamer niet erg enthousiast is over het experiment van onderwijsminister Jet Bussemaker om het bsa ook in het tweede en derde bachelorjaar in te voeren. In het oktobernummer van 2013 ging het openingsartikel over de invoering van het bsa-experiment voor tweedejaars studenten op de universiteit van Leiden. Hoe zat het ook al weer en wat voor implicaties zal een bindend studieadvies voor ouderejaars studenten hebben?

Tekst:Gijs Hablous en Lisanne Meinen
Illustratie:Rens van Vliet

Wie dit jaar een studie is begonnen aan de Universiteit Leiden moet zich een jaar langer bewijzen dan studenten elders in Nederland. Sinds het begin van dit collegejaar experimenteert de onderwijsinstelling met een bindend studieadvies in het tweede studiejaar. ‘Het is in het belang van de student om sneller af te studeren’, stelt Caroline van Overbeeke, woordvoerder van de universiteit. ‘De maatregel houdt studenten in een actieve houding en voorkomt financiële moeilijkheden.’ Behalve de Universiteit Leiden maken ook het University College Amsterdam en de Gerrit Rietveld Academie gebruik van de mogelijkheid tot experimenteren die onderwijsminister Jet Bussemaker biedt. Nieuwe voltijdstudenten dienen in hun eerste jaar 45 studiepunten (EC) te behalen. Binnen twee jaar moeten de propedeuse en een totaal van 90 EC binnen zijn. De nieuwe regeling zal ongetwijfeld haar doel bereiken en voor een hoger rendement zorgen, maar moet dat wel het uiteindelijke doel zijn? Is het aan een universiteit om voor haar studenten te bepalen hoe zij hun studie inrichten?

Verschoolsing of ontplooiing
Een ideale universitaire student zou kritisch, zelfstandig, verantwoordelijk, breed geïnteresseerd en intrinsiek gemotiveerd moeten zijn. Een universiteit zou de ontwikkeling van deze eigenschappen moeten faciliteren. Met haar experiment lijkt Bussemaker deze zelfstandigheid en verantwoordelijkheid echter niet serieus te nemen. Van de huidige student kan worden verwacht dat deze goed in staat is voor zichzelf te beslissen wat van belang is: studietempo of studieresultaten, financiën of extra activiteiten. De ingevoerde maatregelen lijken voor een verschoolsing te zorgen die studenten als op een lopende band door hun studie voert. Volgens Van Overbeeke is hier geen sprake van. ‘Het doel is niet om studenten met dikke brillen en hun neus in de boeken door hun studententijd heen te jagen.’ De woord- voerder meent dat er genoeg tijd is om naast het behalen van de vereiste studiepunten een nevenfunctie te onderne- men, ervan uitgaande dat in het eerste jaar de propedeuse is behaald. De wisselwerking tussen studie en een bestuursfunctie is lastig. Vaak is er sprake van overlappende roosters met verplichte colleges en belangrijke vergaderingen. Mohammed Mohandis, PvdA-kamerlid en tijdens zijn studententijd fervent bestuurder, benadrukt het belang van extracurriculaire activiteiten voor een betere positie op de arbeidsmarkt. Onderzoek van de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV) bevestigt dit: ‘Sollicitanten met dergelijke ervaring zijn zelfbewuster over hun capaciteiten. Op deze manier kan de werkgever een duidelijk beeld van de sollicitant vormen.’ Studentbestuurders die bang zijn in tijdsnood te komen door de ingevoerde maatregelen kunnen worden vrijgesteld van deelname aan het experiment. Het is echter onduidelijk voor welke activiteiten dit mogelijk is en wat de minimale tijdsinvestering moet zijn om in aanmerking te komen voor een dergelijke vrijstelling. Door deze onduidelijkheden kan de regel erg breed worden geïnterpreteerd. Volgens student Bestuurskunde Marc Hogenhuis, tevens lid van de Universiteitsraad van Leiden, is deze uitzonderingsregeling mede het gevolg van felle discussies in de raad. Hij zegt toe te zullen zien op correcte implementatie van het plan. Mohandis benadrukt dat het hier gaat om een experiment: ‘We moeten zorgen dat het geen glijdende schaal wordt, er moet een eindpunt zijn. Daarnaast wil ik een goede en objectieve evaluatie van het hele project zien, voordat al dan niet wordt besloten tot algehele invoering.’

Unieke studies
Wanneer studenten na twee jaar een negatief studieadvies ontvangen, hebben zij het recht een vergelijkbare studie aan een andere onderwijsinstelling te starten. Dat is echter niet mogelijk wanneer zij een studie doen die aan geen enkele universiteit op dezelfde manier wordt aangeboden. Mohandis diende onlangs een motie in waarmee deze zogenaamde unica worden uitgesloten van deelname en de betreffende studenten worden beschermd tegen het experiment. Na een bezoekje aan de website van de Leidse universiteit blijkt echter dat niet alle unieke studies zijn uitgesloten, Islamstudies is volgens de site bijvoorbeeld ‘uniek in Nederland en West-Europa: nergens anders is het mogelijk om alle stromingen van de islam binnen één universitaire opleiding te bestuderen.’ Zo worden meer studies trots aangeprezen, bovendien hebben ze unieke registratienummers in het officiële register van opleidingen (CROHO). Volgens Van Overbeeke bestaan er voor studenten die niet aan de BSA-eis voldoen wel degelijk alternatieven en voldoet Leiden daarom aan de voorwaarden die Bussemaker stelt. ‘Als dit toch niet het geval is, respecteert de instelling de Tweede Kamer niet’, aldus Mohandis.

Onze toekomst
De Nijmeegse student hoeft voorlopig niet te vrezen voor de regeling. Hier geldt pas sinds september 2011 een BSA in het eerste jaar van de bachelor. Dat is voor de RU genoeg reden om voorlopig de resultaten nog even af te wachten. ‘De Radboud Universiteit heeft geen concrete plannen om het BSA in te voeren in het tweede en derde studiejaar’, zegt Martijn Gerritsen, woordvoerder van de RU. ‘We vinden het wel een interessant experiment en volgen de ontwikkelingen bij andere universiteiten.’

Een pure rendementsmaatregel als deze past niet in het beeld van de ideale universiteit. Als financiële en politieke drijfveren wegvallen, verdwijnen tevens de belangrijkste redenen voor de proef; idealistische argumenten zijn er nauwelijks. Voor de Leidse proefkonijnen is het misschien te laat, maar laten we voor de rest van de studenten hopen dat het bij een experiment blijft.