ANS

Vandaag vanaf 12.30 uur vindt in Nijmegen Onderwijs Orakels plaats, een initiatief voor innovatieve ideeën voor het hoger onderwijs. In de aanloop naar dinsdag vertellen sprekers over hun idee op ANS-Online. Deze keer: journalist Henk Strikkers.

Laten we eerlijk zijn. Er is maar één manier waarop Nederland economisch kan overleven en dat is kennis.

Al onze vroegere economische briljanten zijn inmiddels vertrokken. Landbouw wordt tegenwoordig grootschalig uitgevoerd in het Oostblok of in de Verenigde Staten en onze landbouwsector overleeft slechts dankzij de Europese subsidies die haar jaarlijks worden toegestopt. De Rotterdamse haven is nog wel de grootste van Europa, maar op wereldschaal wordt ze ieder jaar weer voorbijgestreefd door nieuwe opkomende regio’s in het Verre Oosten. De textielindustrie, ooit de trots van Brabant en Twente, is allang vertrokken naar lagelonenlanden.

Er is nog maar één economische factor waardoor Nederland zich op het wereldtoneel staande kan houden en dat is kennis. Tot nu toe doen we dat redelijk goed. De regio rond Eindhoven is uitgeroepen tot slimste ter wereld en steeds meer Nederlanders zijn hoogopgeleid. Het aantal studenten is in vergelijking met 1950 ongeveer vertienvoudigd, terwijl de bevolking in die periode met slechts 60 procent groeide.

Toch is het hoger onderwijs in gevaar. Waarom? Het toenemende aantal studenten zet de huidige systemen, die sinds 1950 grofweg niet zijn veranderd, onder druk. Collegezalen puilen uit, het budget dat universiteiten per student beschikbaar hebben is ongelooflijk gekrompen en studenten hebben nu andere verwachtingen van hun studie dan zestig jaar geleden. Er moet dus iets gebeuren.

De reflex die veel universiteitsbestuurders en beleidsbepalers hebben is het beperken van de instroom. De Radboud Universiteit wil bijvoorbeeld al jaren ‘niet groter, maar beter worden’. Halbe Zijlstra, de voormalige staatssecretaris van Onderwijs, pleitte voor selectie aan de poort bij universiteiten en hogescholen. Minister Bussemaker voert die selectie nu in voor mbo’ers die willen doorstuderen aan hogescholen. De Erasmus Universiteit stuurt iedere student die in eerste studiejaar niet alle studiepunten haalt naar huis en dat inspireerde de eerdergenoemde minister om ook een bindend studieadvies in het tweede en het derde bachelorjaar voor te stellen.

Er is maar één passende reactie op al deze voorstellen, namelijk een keihard NEE. Beperking van de instroom is de nagel aan de doodskist van de kenniseconomie. Massaliteit is namelijk geen keuze, massaliteit is een taak.

Benieuwd naar een betere oplossing? Henk Strikkers spreekt aanstaande dinsdag tijdens Onderwijs Orakels om 15.15 uur in CC3.