ANS

Na negatieve reacties van D66, SGP, SP en GroenLinks laat ook de PvdA zich nu kritisch uit over het BSA-experiment van minister Jet Bussemaker. PvdA-Kamerlid Mohamed Mohandis noemt het onwenselijk dat studenten in het derde jaar nog moeten voldoen aan een bindend studieadvies. Hij wil het experiment daarom beperken tot het tweede jaar. De PvdA-fractie is sowieso geen groot voorstander van de plannen. Mohandis: 'Een studie mag geen sprintje worden naar het diploma. Studenten moeten ook de ruimte hebben voor brede vorming, bijvoorbeeld door een bestuursjaar te doen.' Op zijn zachtst gezegd een rare redenatie voor een voorstander van het leenstelsel. Daarnaast wil de PvdA dat het experiment op maximaal tien procent van het totaal aan studenten in Nederland betrekking heeft en dat er voldoende keuzemogelijkheden overblijven voor studenten die niets moeten hebben van een dergelijk BSA-experiment. Vanmiddag vergadert Tweede Kamer weer verder met Bussemaker over het BSA-experiment. De RU doet daar voorlopig niet aan mee. Update 10 april: Nu ook haar eigen partij bedenkingen krijgt bij de maatregel rond het BSA-experiment, wil de minister de Tweede Kamer wel tegemoetkomen. Een Kamermeerderheid is tegen een BSA in het derde jaar en hoewel dit niet haar voorkeur heeft, kan ze er wel mee leven. 'Ik vind het alleszins redelijk, omdat wij dan wel een stap zetten naar versterking in het eerste en tweede jaar.' Haar tegemoetkoming kan ook begrepen worden door het feit dat geen enkele onderwijsinstelling wil experimenten met het BSA in het derde jaar. Hoewel ze het dus niet openlijk toegeeft, moet de minister nu toch ook het besef hebben gekregen dat haar voorstel verkeerd was en op weinig begrip kon rekenen.

 

Vandaag is de actieweek Wat Zijn de Plannen begonnen op de Radboud Universiteit. Komende week wordt geprobeerd jou bij te brengen hoe het ook alweer zit met alle onderwijsmaatregelen. Op de website watzijndeplannen.info is onder andere te vinden hoeveel collegegeld je gaat betalen voor een premaster, hoe het zit met de plannen rondom het leenstelsel en hoe lang je mag doen over je bachelor. Eind 2011 werd het initiatief gestart door de Universitaire Studentenraad, Dienst Studentenzaken, de studentenvakbond, koepelverenigingen en studentenfracties. Nu wordt er met een actieweek weer aandacht gevraagd voor de website en de vele maatregelen. Vorig jaar bleek de actieweek een daverend succes, na drie dagen was de website al meer dan 10.000 keer bezocht. De USR gaat dit jaar voor een nog groter bereik.

 

Vanaf september 2013 wordt er bij drie WO-instellingen, de Universiteit Leiden, de TU Delft en het Amsterdam University College van de UvA en de VU, voor beginnende studenten een bindend studieadvies (bsa) in het tweede jaar ingevoerd. De Universiteit Leiden zal het bsa dat driekwart van de te halen studiepunten bedraagt invoeren voor al haar studies, behalve voor de opleidingen die nergens anders in Nederland worden aangeboden. Het Amsterdam University College kiest er voor om haar studenten al hun studiepunten te laten halen, anders moeten ze vertrekken. In Delft gaat het maar om twee opleidingen. Begin april boden zeven landelijke studentenorganisaties, waaronder het ISO en de LKvV de Tweede Kamer een manifest aan waarin zij pleiten dat studenten niet zo snel mogelijk door hun studie gejaagd moeten worden. In plaats daarvan moeten zij volgens de organisaties de tijd krijgen zich te ontplooien door bijvoorbeeld een bestuursfunctie of semester in het buitenland. De RU heeft eerder al aangegeven voorlopig niet mee te doen aan het experiment om ook in het tweede jaar een bsa in te voeren.

 

In de laatste tien dagen van 2013 blikt ANS terug op een opmerkelijk jaar. In overzichten vatten we de memorabele en bijzondere momenten samen, lachen we om idiote plannen van Bussemaker en rakelen we eigenaardige nieuwtjes op. Vandaag: het hoger onderwijs in 2013. 5. Huh?! 2013 was een jaar van onduidelijkheid voor het hoger onderwijs. Bij de start van het kabinet Rutte-Asscher in november 2012 werd het afbraakbeleid van Rutte I deels overgenomen. Zo bleef het (a)sociaal leenstelsel gewoon op de planning staan, maar ging de langstudeersdersboete van de baan. Waar voormalig staatssecretaris Halbe Zijlstra op ongekend veel inhoudelijke kritiek kon rekenen, gaat het bij minister Bussemaker vooral om die vreselijke onduidelijkheid. Zo werd de invoering van het leenstelsel 18.134 keer uitgesteld en weten studenten nog altijd niet zeker of ze ook in de toekomst gratis naar de uni kunnen treinen. Inmiddels zijn we ruim een jaar verder en hebben studenten nog steeds geen flauw benul wat hen te wachten staat. Hopelijk neemt Jet zich voor om in 2014 wél voor helderheid te zorgen. 4. Afschaffing ov-kaart Kunnen studenten in de toekomst nog gratis reizen? Als het aan Den Haag ligt, is er in 2015 een alternatief gevonden voor het huidige studentenreisproduct. De onderhandelingen tussen Bussemaker en verschillende vervoersbedrijven zitten echter muurvast. De vervoerders hebben geen enkele haast om de huidige kaart om te vormen tot bijvoorbeeld een trajectkaart. Deze vertraging zorgt voor veel onzekerheid, wel is zeker dat gratis reizen ook in het nieuwe jaar nog mogelijk blijft. 3. BSA-experiment In september van dit jaar werd er gestart met Jets BSA-in-jaar-twee-experiment. Een aantal onderwijsinstellingen koos ervoor om vanaf dit collegejaar deel te nemen aan de rendementsproef. Al snel na aankondiging van Bussemakers voorstel liet de RU weten dat er in Nijmegen geen plannen bestaan om voor tweedejaars een bindend studieadvies in te voeren. In de Tweede Kamer was men verdeeld over de experimenteermogelijkheid voor universiteiten, Bussemaker kreeg zelfs kritiek vanuit haar eigen partij. 2. Einde van de stufi? Zelden werd er zo veel over een onderwerp geschreven als het afgelopen jaar over het sociaal leenstelsel. Blijft de basisbeurs nu overeind of toch niet? Of schuift de minister het gewoon nog even voor zich uit? Het uitstellen van de plannen is vooral te wijten aan politiek gesteggel. ANS probeerde de Radboudiaan op de hoogte te houden van de ontwikkelingen, al was de redactie het spoor soms ook even bijster. Of van al dit uitstel ook afstel komt blijft afwachten, er is nog steeds hoop voor de stufi. 1. Lieve Jet Net als veel van haar voorgangers, kreeg ook minister Bussemaker te maken met protesten. Verschillende ludieke en minder ludieke acties werden opgezet om Jet tot inkeer te laten komen. Zo ging men de straat op, werden er protestliederen geschreven en gaf de minister antwoord op lievejet.nl. In november bezocht ANS het Spoorcollege, een actie voor het behoud van het ov-reisrecht. Tijdens deze treinreis verzorgden verschillende politici en studentenorganisaties een aantal colleges. Helaas wist de NS ook ditmaal voor vertraging te zorgen.

 

Het gerucht gonsde al even, maar wordt nu bevestigd: de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) gaat in haar ratrace voor rendement het bindend studieadvies (bsa) voor ongeveer alle studies in het eerste jaar leggen op zestig punten. Dat is inderdaad het volledige curriculum. Haal je één vak niet, dan ben je de klos en kun je oprotten. Het idee om studenten 'na de poort' te selecteren ontstond vorig jaar april en werd ondanks stevige kritiek van de Rotterdamse universiteitsraad getest met een pilot op de Faculteit der Sociale Wetenschappen. De resultaten van die pilot waren volgens de EUR zeer goed. Daarom deelt ze vandaag mee op de VSNU-conferentie 'Studiesucces: de vrijblijvendheid voorbij' dat bijna alle andere faculteiten ook starten met een pilot. Zo worden aankomende eerstejaars van bijna alle studies onder druk gezet met een maximaal bsa van zestig studiepunten. Halverwege het komende collegejaar worden de resultaten van de pilot besproken en wordt definitief besloten of faculteiten het plan doorzetten. Het is te hopen dat de EUR er voor die tijd achter komt dat een academische houding niet wordt aangeleerd door studenten als schoolkinderen te behandelen.

 

De Universiteit Leiden heeft een bindend studieadvies (BSA) in het tweede jaar ingevoerd. Studenten kunnen nu na het behalen van de propedeuse alsnog van hun studie worden gestuurd. Wordt deze maatregel een duwtje of een steek in de rug van de student? Tekst: Gijs Hablous en Lisanne Meinen Illustratie: Rens van Vliet Wie dit jaar een studie is begonnen aan de Universiteit Leiden moet zich een jaar langer bewijzen dan studenten elders in Nederland. Sinds het begin van dit collegejaar experimenteert de onderwijsinstelling met een bindend studieadvies in het tweede studiejaar. ‘Het is in het belang van de student om sneller af te studeren’, stelt Caroline van Overbeeke, woordvoerder van de universiteit. ‘De maatregel houdt studenten in een actieve houding en voorkomt financiële moeilijkheden.’ Behalve de Universiteit Leiden maken ook het University College Amsterdam en de Gerrit Rietveld Academie gebruik van de mogelijkheid tot experimenteren die onderwijsminister Jet Bussemaker biedt. Nieuwe voltijdstudenten dienen in hun eerste jaar 45 studiepunten (EC) te behalen. Binnen twee jaar moeten de propedeuse en een totaal van 90 EC binnen zijn. De nieuwe regeling zal ongetwijfeld haar doel bereiken en voor een hoger rendement zorgen, maar moet dat wel het uiteindelijke doel zijn? Is het aan een universiteit om voor haar studenten te bepalen hoe zij hun studie inrichten? Verschoolsing of ontplooiing Een ideale universitaire student zou kritisch, zelfstandig, verantwoordelijk, breed geïnteresseerd en intrinsiek gemotiveerd moeten zijn. Een universiteit zou de ontwikkeling van deze eigenschappen moeten faciliteren. Met haar experiment lijkt Bussemaker deze zelfstandigheid en verantwoordelijkheid echter niet serieus te nemen. Van de huidige student kan worden verwacht dat deze goed in staat is voor zichzelf te beslissen wat van belang is: studietempo of studieresultaten, financiën of extra activiteiten. De ingevoerde maatregelen lijken voor een verschoolsing te zorgen die studenten als op een lopende band door hun studie voert. Volgens Van Overbeeke is hier geen sprake van. ‘Het doel is niet om studenten met dikke brillen en hun neus in de boeken door hun studententijd heen te jagen.’ De woord- voerder meent dat er genoeg tijd is om naast het behalen van de vereiste studiepunten een nevenfunctie te onderne- men, ervan uitgaande dat in het eerste jaar de propedeuse is behaald. De wisselwerking tussen studie en een bestuursfunctie is lastig. Vaak is er sprake van overlappende roosters met verplichte colleges en belangrijke vergaderingen. Mohammed Mohandis, PvdA-kamerlid en tijdens zijn studententijd fervent bestuurder, benadrukt het belang van extracurriculaire activiteiten voor een betere positie op de arbeidsmarkt. Onderzoek van de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV) bevestigt dit: ‘Sollicitanten met dergelijke ervaring zijn zelfbewuster over hun capaciteiten. Op deze manier kan de werkgever een duidelijk beeld van de sollicitant vormen.’ Studentbestuurders die bang zijn in tijdsnood te komen door de ingevoerde maatregelen kunnen worden vrijgesteld van deelname aan het experiment. Het is echter onduidelijk voor welke activiteiten dit mogelijk is en wat de minimale tijdsinvestering moet zijn om in aanmerking te komen voor een dergelijke vrijstelling. Door deze onduidelijkheden kan de regel erg breed worden geïnterpreteerd. Volgens student Bestuurskunde Marc Hogenhuis, tevens lid van de Universiteitsraad van Leiden, is deze uitzonderingsregeling mede het gevolg van felle discussies in de raad. Hij zegt toe te zullen zien op correcte implementatie van het plan. Mohandis benadrukt dat het hier gaat om een experiment: ‘We moeten zorgen dat het geen glijdende schaal wordt, er moet een eindpunt zijn. Daarnaast wil ik een goede en objectieve evaluatie van het hele project zien, voordat al dan niet wordt besloten tot algehele invoering.’ Unieke studies Wanneer studenten na twee jaar een negatief studieadvies ontvangen, hebben zij het recht een vergelijkbare studie aan een andere onderwijsinstelling te starten. Dat is echter niet mogelijk wanneer zij een studie doen die aan geen enkele universiteit op dezelfde manier wordt aangeboden. Mohandis diende onlangs een motie in waarmee deze zogenaamde unica worden uitgesloten van deelname en de betreffende studenten worden beschermd tegen het experiment. Na een bezoekje aan de website van de Leidse universiteit blijkt echter dat niet alle unieke studies zijn uitgesloten, Islamstudies is volgens de site bijvoorbeeld ‘uniek in Nederland en West-Europa: nergens anders is het mogelijk om alle stromingen van de islam binnen één universitaire opleiding te bestuderen.’ Zo worden meer studies trots aangeprezen, bovendien hebben ze unieke registratienummers in het officiële register van opleidingen (CROHO). Volgens Van Overbeeke bestaan er voor studenten die niet aan de BSA-eis voldoen wel degelijk alternatieven en voldoet Leiden daarom aan de voorwaarden die Bussemaker stelt. ‘Als dit toch niet het geval is, respecteert de instelling de Tweede Kamer niet’, aldus Mohandis. Onze toekomst De Nijmeegse student hoeft voorlopig niet te vrezen voor de regeling. Hier geldt pas sinds september 2011 een BSA in het eerste jaar van de bachelor. Dat is voor de RU genoeg reden om voorlopig de resultaten nog even af te wachten. ‘De Radboud Universiteit heeft geen concrete plannen om het BSA in te voeren in het tweede en derde studiejaar’, zegt Martijn Gerritsen, woordvoerder van de RU. ‘We vinden het wel een interessant experiment en volgen de ontwikkelingen bij andere universiteiten.’ Een pure rendementsmaatregel als deze past niet in het beeld van de ideale universiteit. Als financiële en politieke drijfveren wegvallen, verdwijnen tevens de belangrijkste redenen voor de proef; idealistische argumenten zijn er nauwelijks. Voor de Leidse proefkonijnen is het misschien te laat, maar laten we voor de rest van de studenten hopen dat het bij een experiment blijft. Bekijk hier de overige artikelen uit de oktober-ANS.

 

In collegejaar 2012/2013 hebben naar verhouding meer RU-studenten een positief bindend studieadvies (bsa) gekregen dan in het jaar daarvoor. Van de eerstejaars die vorig jaar september begonnen met hun opleiding heeft 74,7 procent een positief bsa ontvangen, terwijl in collegejaar 2011/2012 72,6 procent van de nieuwbakken studenten door mocht gaan met hun studie. Dat blijkt uit een notitie van het College van Bestuur (CvB). Het bindend studieadvies houdt in dat studenten in hun eerste jaar een minimaal aantal studiepunten moeten halen om hun studie te mogen vervolgen. De medici zijn net als in 2012 de beste studenten: bijna 92 procent kreeg te horen dat de opleiding toekomst in hen ziet. Sociale wetenschappers, de toekomstige managers en Rechtenstudenten hebben het ook beter gedaan dan in 2012. Aan deze faculteiten steeg het aandeel de positieve adviezen. Toch stoppen aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid, vrijwillig of gedwongen, nog de meeste studenten. Bijna 30 procent begon afgelopen september niet aan het tweede studiejaar. Ook zijn er zorgen bij de bètafaculteit (FNWI) en in de hoek van filosofie, theologie en religiestudies (FTR). Deze twee faculteiten zien een flinke daling in het percentage positieve bsa-adviezen. FNWI zag dit dalen van 75,3 in 2012 naar 71,5 in 2013. Bij FTR was de daling het grootst: slechts 68,5 procent van de studenten mocht doorgaan, in 2012 was dat nog 79,1 procent. Op 4 november bespreekt het CvB de resultaten met de universitaire studentenraad en ondernemingsraad in de Gezamenlijke Vergadering. Dan wordt ook gesproken over de organisatorische kant van het bindend studieadvies. Illustratie: Erik Molkenboer

 

Vorig jaar startte onderwijsminister Jet Bussemaker op enkele hogere onderwijsinstellingen met een experiment voor een bindend studieadvies voor tweede en derdejaars studenten. Gisteren bleek een meerderheid in de Tweede Kamer tegen het plan te zijn. Bussemaker heeft toegezegd in 2018 hierover pas een besluit te zullen nemen. PvdA-Tweede Kamerlid Mohammed Mohandis verklaarde dat als het aan hem ligt het bindend studieadvies voor ouderejaars niet door de Tweede Kamer zal komen. Dit deed hij onder andere naar aanleiding van ophef die was ontstaan over het experiment bij de universiteit van Leiden, de enige hogere onderwijsinstelling die in zijn geheel aan het experiment meedeed. Studentenpartijen schreven hier een open brief naar het College van Bestuur, waarin ze pleitten het tweedejaars-bsa af te schaffen. Naast het PvdA zijn ook SP, CDA en D66 tegen de wet, waardoor er geen meerderheid voor is in de Tweede Kamer. Op dit moment wordt op verschillende instellingen nog geëxperimenteerd met het plan. Bussemaker noemde de uitspraak van Mohandis dan ook voorbarig. Omdat het experiment van het bsa voor tweede- en derdejaars pas in 2018 is afgerond, wil Bussemaker dan pas hierover een besluit nemen.

 

Bindend studieadvies? In Wageningen kennen ze het nog niet. Wageningen University probeert het wel al een tijdje in te voeren, maar stuit ook nu op verzet van het overkoepelende medezeggenschapsorgaan. Volgens deze raad is het BSA geen goed middel om studiesucces te vergroten. Daarnaast is men bang dat het aantal te behalen studiepunten na invoering van het studieadvies geleidelijk omhoog zal gaan, net als invoering van het BSA in het twee jaar. In Leiden is dat sinds dit collegejaar het geval. Of het BSA in het tweede jaar een duwtje of een steek in de rug van de student is, schreven we in de oktober-ANS. Voorlopig worden studenten in Wageningen dus nog helemaal niet achter de vodden gezeten. Illustratie: Erik Molkenboer

 

Minister Bussemaker lijkt een heksenjacht geopend te hebben op de luie student. Ze wil namelijk dat tweede- en derdejaars studenten ook een negatief bindend studieadvies (BSA) aan hun broek kunnen krijgen wanneer ze de kantjes er vanaf lopen. Een negatief BSA bestaat al een tijdje voor eerstejaars, maar de minister is bang dat studenten na het propedeusejaar te veel genieten van de geneugten die het studentenleven biedt. Dat kan natuurlijk nooit de bedoeling zijn en dus heeft ze het voornemen om onderwijsinstellingen vanaf augustus te laten experimenteren met dit plan. Deelnemende instellingen wordt de mogelijkheid geboden om verschillende sancties op te leggen aan luie studenten. Ze worden niet alleen in staat gesteld om studenten van de universiteit af te trappen, ook kunnen ze studenten uitsluiten van vakken of tentamenuitslagen korter geldig maken. De Landelijke Studenten Vakbond is niet erg te spreken over het voorstel en noemt het 'ondoordacht en visieloos'. De Vereniging van Universiteiten is daarentegen wel erg blij: 'Deze maatregel zal een belangrijke bijdrage leveren aan het verbeteren van het studierendement.' Het experiment treft studenten die in 2013 of 2014 aan hun studie beginnen en loopt tot 2019. Medio 2018 vindt er een evaluatie plaats waarbij wordt gekeken of de gewenste effecten zijn bereikt. De RU laat bij monde van woordvoerder Martijn Gerritsen weten dat er voorlopig nog niets verandert: 'Op dit moment bestaan er geen concrete plannen om een BSA in te voeren bij tweede- of derdejaars. Wat er in de toekomst gebeurt is altijd moeilijk te zeggen, maar nu speelt er niks.'

 

Vorig jaar schokte de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) vriend en vijand met de maximale bsa in het eerste jaar. Er werd gestart met een pilot aan de Faculteit der Sociale Wetenschappen. Nieuwbakken studenten moeten daarbij alle zestig punten behalen om op de opleiding te mogen blijven. Nu, een jaar later, stellen de resultaten van de pilot de Rotterdamse universiteitsbestuurders tevreden. Via BNR Nieuwsradio spreekt bestuursvoorzitter Pauline van der Meer Mohr over 'selectie na de poort'. Waar buiten de pilot slechts 40 tot 45 procent van de studenten hun eerste jaar in een keer haalt, tikt binnen de oefening 70 tot 80 procent alle zestig punten direct binnen. Andere faculteiten zullen nu dan ook mee gaan doen. Welke dit precies zijn, is niet duidelijk. De bestuursvoorzitter spreekt over 'faculteiten die er klaar voor zijn.'

 

De Tweede Kamer discussieerde gisteren over het bindend studieadvies (BSA) dat minister van Onderwijs Jet Bussemaker ook in het tweede en derde jaar wil invoeren. D66, SGP, SP, CDA en GroenLinks hebben zich uitgesproken tegen het voorstel van Bussemaker. Zeven studentenorganisaties, waaronder het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) en de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV), boden de Tweede Kamer vlak daarvoor een manifest aan waarin ze pleiten voor het tegenovergestelde: studenten moeten niet zo snel mogelijk door hun studie gejaagd worden, maar de tijd krijgen zich te ontplooien door bijvoorbeeld een bestuursfunctie of semester in het buitenland. In het manifest vragen de studentenorganisaties om het behoud van 'ruimte voor Bildung’ en concreet om bijvoorbeeld collegegeldvrij besturen en de opname van extra-curriculaire activiteiten in het diplomasupplement. Bussemaker noemt de studiecultuur ‘weinig ambitieus’ maar staat met haar voorstel deze ambities van studenten juist in de weg. Universiteiten en hogescholen mogen zelf bepalen of ze meedoen met het experiment of niet en tot nu toe hebben vijftien hogescholen en acht universiteiten zich gemeld. De RU gaf al eerder aan haar studenten niet op deze manier in te gaan perken.

 

De Universiteit Leiden gaat 25 vijfdejaars Rechtenstudenten die na vier jaar nog geen bachelordiploma hebben behaald, wegsturen. Dit gebeurt aan de hand van een maatregel die in 2009 is ingevoerd voor studenten die toen aan hun studie begonnen. De langstudeerders verliezen hun studiepunten uit het tweede en derde jaar en ze mogen de vakken niet overdoen. Het Utrechtse Digitaal Universiteitsblad
 (DUB) verzamelde de verontwaardigde reacties van verschillende politici. Zo ook de reactie van SP-Kamerlid Jasper van Dijk: ‘Leiden is verblind door rendementsdenken.' D66-Kamerlid Paul van Meenen noemt de handelswijze van de Universiteit Leiden 'bizar' en in strijd met de wet. Volgens hem moet een opleiding in de propedeuse kunnen vaststellen of een student geschikt is voor een opleiding. Op de RU gelden bij sommige faculteiten ook regels wat betreft maximale studietijd. Hier moet een bachelorstudent zijn diploma binnen vijf jaar hebben behaald. Dit is dus een jaar meer dan aan de Universiteit Leiden. Eerder was al bekend dat de Universiteit Leiden tweedejaars studenten gaat wegsturen die niet voldoende punten hebben behaald.