ANS

Zijn naam was die van een Romeinse held of de schurk uit een Bond-film. Zijn voorouders moeten al hebben voorvoeld dat hun geslacht voor grootse daden bestemd was: ze vertaalden hun achternaam, ‘De Bakker’, naar het Latijn. Op 22 november 1986, zonder kuitbeen en met slechts twee volgroeide tenen, kwam Oscar Pistorius ter wereld.

Emancipatoire daden zijn er in allerlei vormen. Aletta Jacobs vroeg de minister-president of ze medicijnen mocht studeren. Harvey Milk stelde zich verkiesbaar als gemeenteraadslid. Rosa Parks ging simpelweg voorin de bus zitten. Wat de drie gemeen hebben: ze deden dit niet ondanks (noch vanwege) hun geslacht, hun seksuele geaardheid of hun ras. Ze deden het omdat ze het wilden, omdat ze er recht op hadden, of omdat ze er goed in waren, met andere woorden: omdat ze mensen waren en omdat wat ze deden eigenlijk niet meer dan vanzelfsprekend was.

Oscar Pistorius hoort in dit rijtje thuis.

Het leven van Pistorius is als een klassieke tragedie. Hij leek te zijn geboren voor het ongeluk, maar werkte zich naar de top. Hij deed aan rugby, waterpolo, tennis en worstelen. Hij won hardloopmedailles op de Paralympische spelen van Athene en Peking. Hij kreeg een relatie met een supermodel. Op de piek van zijn leven nam hij in Londen als eerste gehandicapte atleet deel aan de reguliere Olympische spelen. Zonder benen hardlopen op het hoogste podium: de ultieme emancipatoire daad.

Het wachten was op de peripetie: het moment dat Pistorius zichzelf de ondergang in zou storten. Geheel conform de conventies van het treurspel schoot hij op Valentijnsdag 2013 zijn vriendin dood.

Pistorius’ eerste emancipatoire daad was zijn deelname aan de Olympische spelen van 2012. Zijn tweede verrichte hij op de Paralympische spelen van datzelfde jaar door in de finale van de 200 meter tweede te worden achter de Braziliaan Alan Fonteles Cardoso Oliveira. Pistorius liet zien dat hij niet onfeilbaar was en zijn verhaal niet uniek: net als ieder mens kan de gehandicapte winnen en verliezen.

Het zou onkies zijn en van weinig empathie en historisch besef getuigen om zijn derde daad op één lijn te stellen met zijn eerdere en die van Jacobs, Milk en Parks. Maar waar zij te maken met het stigma dat er geen plaats voor hen zou zijn om normaal te functioneren in de samenleving, moest Pistorius nog tegen een tweede vooroordeel opboksen: dat gehandicapten zielig zouden zijn.

Op een bepaalde, afschuwelijke manier liet Pistorius op 14 februari zien dat niets menselijks hem vreemd was.

Door zijn gruweldaad is Pistorius van een vlak in een rond personage veranderd. Hij is niet alleen een held, hij is niet alleen een schurk. De NOS beschrijft hem niet meer als ‘gehandicapte atleet’ maar gewoon als ‘atleet’. Zijn feilbaarheid, de nuance en complexiteit van zijn levensverhaal heeft hem zowel herkenbaarder als bovenmenselijker gemaakt. Een Orestes, een Achilles, een Hercules. Een tragisch figuur.

Zo werd De Bakker tot mythe.

Dixi.

Kijk hier voor meer Dixi.