ANS

Sharon Gesthuizen is een geboren Nijmeegse, kunstenares en Tweede Kamerlid voor de SP. Als woordvoerder Justitie en Economie organiseert ze protesten om mensenrechten te beschermen, als kunstenares maakt ze het liefst beelden. ‘Als ik geen kunst maak, kan ik niet nadenken.’

Tekst: Cecile Vermaas Foto's: Zaza Muntinga

Net op tijd komt Sharon Gesthuizen (37) op de fiets aan bij haar huis in Den Haag. Ze verontschuldigt zich voor haar trainingsbroek - ze is ziek en komt net van de apotheek vandaan -, wijst op de comfortabele bank en stapt nog snel onder de douche. Gesthuizens woning representeert haar leven: aan de muren hangen schilderijen, voor het raam staat een schildersezel en op de tafel ligt een verkiezingsaffiche van haar dochter die klassevertegenwoordiger wil worden. ‘Dat is op vrijwillige basis gebeurd’, verzekert ze. Gesthuizen begon ooit aan een universitaire opleiding, maar ontdekte dat ze liever fulltime creatieveling was. Daarom ging ze naar ArtEZ om Vrije Kunst te studeren. Ondertussen zit ze al zeven jaar in de Tweede Kamer namens de Socialistische Partij (SP) en is daar woordvoerder Justitie en Economie. ANS sprak haar over politiek, kunst en het protestgehalte van de huidige student.

U staat bekend om uw inzet voor het socialer behandelen van onder andere asielzoekers en postbodes. Waar liggen uw speerpunten momenteel? ‘Op dit moment kom ik op voor de getroffenen van de ramp in het Rana Plaza. Deze Bengalese fabriek is afgelopen april ingestort, met vele doden en gewonden tot gevolg. Ik zet me hiervoor in omdat er twee vakbestuurders uit Bangladesh bij het Binnenhof zijn langsgekomen. Zij vertelden dat 95 procent van de mensen die bij de ramp betrokken waren, nog geen compensatie hebben gekregen. Dat is natuurlijk echt bizar! ‘Daarnaast ben ik nu bezig met een initiatiefvoorstel tegen acquisitiefraude. Bedrijven die bedrieglijke contracten aansmeren worden meestal niet vervolgd, omdat zedendelicten prioriteit krijgen. Ik wil hier verandering in brengen. ‘Het schrijven van zo’n wet is heel erg leuk. Als de Raad van State advies over je voorstel heeft gegeven, mag je in vak K - waar normaal Rutte zit - je plan verdedigen.’

Gesthuizen zet zich graag in voor de mensenrechten. In 2012 kreeg ze voor de verdediging van uitgeprocedeerde asielzoekers de titel ‘Engel van het jaar’, gegeven door de jongerenafdeling van de ChristenUnie. In datzelfde jaar maakte ze Frank Heemskerk – destijds staatssecretaris - uit voor leugenaar, omdat hij zich aansloot bij een onderzoek dat claimde dat postbodes geen last ondervonden van de liberalisering van de postbedrijven. Niet al haar protesten hebben succes: een wetsvoorstel in 2009 om te voorkomen dat er te veel koopzondagen zouden komen, werd afgewezen.

U heeft veel idealen. Kunt u deze als Kamerlid genoeg verwezenlijken? ‘Ja. Als ik het gevoel zou hebben dat mijn werk zinloos was, dan zou ik naar iets anders zoeken. Af en toe moet ik tevreden zijn met hele kleine stapjes, of accepteren dat mijn plannen via een omweg worden gerealiseerd, maar het eindresultaat geeft altijd voldoening.’

Op welk project bent u echt trots? ‘Ik denk meteen aan “Red de Postbode”, een project dat ik een paar jaar geleden heb opgezet omdat nieuwe postbedrijven met stukloon werkten. In sommige gevallen leverde dat voor postbodes een uurloon van 4 euro op. Door de liberalisering zouden tevens veel mensen worden ontslagen. We hebben met de vakbonden en duizenden medewerkers van TNT keihard gewerkt om die omstandigheden te verbeteren. Uiteindelijk is het geslaagd, nu zitten slechts honderden in plaats van duizenden postbezorgers thuis.’

In haar strijd voor de postbode is Gesthuizen ver gegaan. Zo ver dat de Haagse politie het noodzakelijk vond om haar te arresteren. In een demonstratie droegen de actievoerders een doodskist om de postbode symbolisch te begraven. De politie vond de timing niet ideaal - dezelfde dag werden de slachtoffers van het busongeluk bij Lommel herdacht. Gesthuizen heeft in haar verleden vaak gedemonstreerd. Met postbodes van vijftien nationaliteiten stond ze in Brussel, maar daar heeft protest volgens haar geen bereik. ‘In Den Haag kun je nog pal voor het restaurant aan het Binnenhof gaan staan. Dan kunnen ze niet om je heen. Als je echter in Brussel demonstreert, ziet niemand je.’ Voor haar loopbaan als politicus begon, hield Gesthuizen al van protesteren, daarom heeft ze in het bestuur van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) gezeten. Zo droeg zij eraan bij dat in 2003 tienduizend mensen bij elkaar kwamen op het Malieveld.

Door de hoge opkomst werd het protest als een succes gezien. Studenten van nu wordt wel eens verweten dat ze zich niet meer zoveel inzetten voor hun rechten als vroeger. Voeren de studenten van nu nog genoeg actie? ‘Nee, wij vonden destijds tienduizend mensen heel veel en dat was al minder dan in de decennia ervoor. Slechts enkele jaren voor ons had de LSVb twintigduizend mensen opgetrommeld. ‘Tegenwoordig moet er heel hard aan worden getrokken om een grote groep bij elkaar te krijgen. Dat moest bij ons natuurlijk ook, maar toen waren er meer mensen bereid om een protest te organiseren. Wij hadden nog niet te kampen met zo’n extreme studiedruk. Bestuurswerk is natuurlijk vrijwilligerswerk en dat is tegenwoordig moeilijker om naast je studie te doen.’ Is de student dan nog wel geëngageerd genoeg? ‘Ja, ik denk dat de gemiddelde student niet minder maatschappelijk betrokken is dan vroeger. Hij is alleen minder bereid om van tevoren iets te organiseren. Dat kost nou eenmaal een hoop tijd. Een bestuur is ook niet genoeg om een protest te organiseren. Er zijn actievelingen nodig om alles op de universiteit voor te bereiden.’

Gesthuizen heeft twee jaar geprobeerd enthousiast te zijn voor opleidingen aan de RU, ze volgde een jaar Engels en een jaar Rechten. Ondanks dat ze haar propedeuse Engels in een jaar haalde, besloot ze toch om over te stappen naar de kunstacademie.

Waarom heeft u die overstap gemaakt? ‘De universiteit was niets voor mij. Ik vond het onderwijs heel droog, omdat er in het eerste jaar zo weinig ruimte was voor creativiteit. Ik ben toen met Rechten begonnen omdat ik wist dat je daarmee voor het soort werk werd opgeleid dat ik later wilde doen. De studie was alleen totaal niet interessant. Ik hoopte op boeiende discussies over wat goed en fout was en het doen van rechterlijke uitspraken. Het enige wat ik echter mocht, was toepassen wat in de wetgeving stond. ‘Ik realiseerde me dat ik het liefste mijn tijd wilde besteden aan het maken van beelden. Ik had daarmee niet meteen een hekel aan Rechten, maar wilde er toen nog niet aan beginnen. Misschien maak ik die studie ooit nog af.’

Gesthuizen is het parlement binnengerold via de gemeenteraad in Haarlem. ‘Ik ben ooit lid geworden omdat ik boos was over de stijgende ministersalarissen. Toen ik op internet opzocht welke partijen daar iets van vonden, stond daar toevallig de SP bij. Ik ben toen zelf op de partij afgestapt.’

Voor en na de kunstacademie bent u actief bezig geweest met politieke kwesties. Heeft u die interesse op ArtEZ nog benut? ‘Ja, sterker nog, ik kreeg vaak het commentaar van mijn docenten dat mijn werk te sociaal geëngageerd was. Daar waren ze op de academie niet van gediend. De bijbedoeling van die school is volgens mij ook dat je stronteigenwijs wordt, dus ik nam die kritiek niet al te serieus. Ik heb ooit een docent pisnijdig gemaakt met een videoproject. Daarin veranderde een kalfje in een vrouw die midden op straat aan het dansen was. Het was een hels karwei - medestudenten gaven het project de bijnaam The story of the neverending cow. Het idee erachter had te maken met de BSE-crisis. Vele koeien moesten toen worden afgemaakt omdat ze mogelijk besmet waren met de gekkekoeienziekte. De video sloeg natuurlijk nergens op. “Als ik dat had willen weten, had ik wel naar het journaal gekeken”, was de reactie van de docent. Achteraf gezien vind ik het zelf ook verschrikkelijk slecht en pretentieus.’

Uitte u uw engagement nog op andere manieren? ‘Ook buiten mijn kunst was ik politiek actief. Ik heb dapper geprobeerd om een studentenvakbond op te richten, maar dat werd geen succes. Kunststudenten zijn over het algemeen niet geïnteresseerd in actievoeren. Als ze al maatschappelijk betrokken zijn, laten ze dat liever in hun werk zien, dan dat ze protest voeren. Daarnaast kostte het ontzettend veel tijd naast een toch al zware studie - net zoals de studenten van tegenwoordig waar we het net over hadden.’

Hoe gebruikt u kunst in uw werk als Kamerlid? ‘Alle politici halen ervaring uit hun leven en eerdere banen, ik ben daar geen uitzondering op. De kunstacademie heeft me geleerd op een bepaalde manier naar dingen te kijken. Waarschijnlijk heeft het ook geholpen me op een manier uit te drukken die meer tot de verbeelding spreekt. Ik kan me voorstellen dat ik heel anders discussieer dan mijn medeparlementariërs die bijvoorbeeld advocaat of docent geweest zijn. ‘Ik heb de kunst nodig om mijn werk te overleven. Het maakt voor mij een fundamenteel verschil of ik wel of niet iets maak. Het is een soort zuurstof om dingen te kunnen doen. Als ik te lang niet creatief ben geweest, kan ik niet nadenken.’

Bekijk hier de overige artikelen uit de december-ANS.