Ondertussen in: Zweden
Moeten de bezuinigingen op onderwijs en onderzoek worden doorgevoerd door een afschaffing van de basisbeurs, het invoeren van een langstudeerboete of een korting op subsidies? Terwijl politiek Nederland het hoofd breekt over deze keuzekwestie, gaat Zweden voor een betere oplossing: het investeert niet minder maar meer geld in het hoger onderwijs.
De Zweedse overheid besloot 450 miljoen euro toe te voegen aan het budget voor hoger onderwijs en onderzoek. In totaal stijgen de geldbronnen voor dit beleidsterrein met 30 procent tussen 2006 en 2016. Inmiddels vormt deze post ook maar liefst 3,46 procent van het bruto nationaal product en hiermee komt Zweden na Israël, Finland en Zuid-Korea als vierde op de wereldranglijst.
Diederik Samson en Mark Rutte zouden dus heel wat kunnen leren van hun Zweedse collega’s. De Nederlandse hoger onderwijs- en onderzoeksuitgaven staan met 7,8 miljard euro (1,2 procent van het bruto binnenlands product) in 2010 in schril contract met de Zweedse 14,3 miljard euro. Studenten in Zweden hoeven geen collegegeld te betalen en krijgen studiefinanciering die voor een deel terugbetaald moet worden. Zweeds onderwijsminister Jan Björklund kan Mark en Diederik uitleggen waarom het belangrijk is in niet te zuinig te zijn als het om wetenschap gaat. Hij sprak zich afgelopen week uit over het belang van onderzoekers die risico durven te nemen en niet bang zijn om te falen in hun zoektocht naar een wetenschappelijke doorbraak.
Toch is er ook in Zweden veel kritiek op de nieuwe plannen. De vergroting van het budget gaat namelijk gepaard met het in grotere mate toekennen van gelden aan onderzoek op basis van onderzoekskwaliteit, gemeten aan onder andere publicaties en externe financiering. Het rendementsdenken lijkt dus ook in de Scandinavische staat hoogtij te vieren.
Desalniettemin is de boodschap voor het (komend) Nederlands kabinet duidelijk: extra geld voor onderwijs en onderzoek, zo kan het ook.