ANS

‘Het sociale leenstelsel is weinig sociaal en slim. Deze regering wil afgestudeerden met hoge persoonlijke schulden op een onzekere arbeidsmarkt werpen.’ Dat schrijft Simone Endert, fractievoorzitter van AKKUraatd, in een opiniestukin de weekendeditie van de Volkskrant. Het artikel is een directe reactie op het wetsvoorstel ‘studeren is investeren’ dat afgelopen donderdag openbaar werd en waarin het afschaffen van de basisbeurs voor masterstudenten een van de belangrijkste maatregelen is. Endert concludeert dat Zijlstra zich onvoldoende bewust is van de grote negatieve gevolgen van de bezuinigingsmaatregelen en waarschuwt voor het invoeren van een sociaal leenstelsel in de masterfase. ‘In een westerse wereld waarin persoonlijke schulden de bom onder de welvaart zijn, wil onze regering studenten stimuleren hoge, persoonlijke leningen aan te gaan en hen vervolgens op een onzekere arbeidsmarkt te werpen. Op z’n zachtst gezegd is dat niet zo slim.’ De fractievoorzitter wil met het opiniestuk de discussie over het sociaal leenstelsel aanwakkeren en sluit dan ook af met de woorden: ‘Veel wijsheid wens ik de leden van de Tweede Kamer toe tijdens de debatten die zullen volgen. Opdat zij de materie beter in de vingers hebben dan Zijlstra.’

 

Na afschaffing van de basisbeurs en het op handen zijnde leenstelsel onstond er vandaag commotie over de maatregelen. Nadat Thom de Graaf van de hbo-raad donderdag aan De Telegraaf aangaf liever een herinvoering van de sanctie te zien dan het invoeren van een leenstelsel voor studenten, vertelde Kai Heijneman dat alles beter is 'dan 13.000 euro studiefinanciering wegnemen van elke student nog voordat hij of zij begint'. Een opmerkelijke uitspraak, aangezien met name de LSVb afgelopen tijd hard heeft gevochten voor de afschaffing van de boete. Nu geeft Heijneman aandat hij liever 3000 euro achteraf opgelegd ziet bij enkele studenten dan 13.000 euro standaard bij iedere student. Thijs van Reekum, voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO), reageert verbaasd. 'Ik heb eerder deze weekaangegeven dat die twee maatregelen wat mij betreft los van elkaar staan. Het leenstelsel is er gekomen omdat zowel PvdA als VVD voor deze maatregel waren, de boete kwam er op basis van beleid van het vorige kabinet. Het is niet zo dat het een voor het ander wordt ingewisseld. De LSVb heeft zich hier toen bij aangesloten, dus ik snap niet dat ze nu met deze uitspraak komen.' Van Reekum begrijpt wel dat veel studenten liever een boete van 3000 euro hebben dan een verhoging van de studielast met 13.000 euro, maar vindt dit geen reden om zich voor de boete uit te spreken. 'We hebben drie jaar lang gestreden tegen dit onrechtvaardige beleid.' Zowel de hbo-raad als LSVb benadrukkendat zij nu niet pleiten voor een herinvoering van de langstudeermaatregel en zij hier dan ook nog steeds op tegen zijn. UPDATE 12:43 uur: Volgens LSVb-voorzitter Kai Heijneman worden zijn uitspraken totaal verkeerd opgevat. 'Ik heb enkel gezegd dat ik wat nu gebeurt een nog slechtere optie is. Het liefst hebben wij dat er niet wordt bezuinigd op onderwijs. Nu dit onvermijdelijk toch gaat gebeuren, is alles beter dan het leenstelsel, dus ook de langstudeerboete. Dan worden in ieder geval geen groepen uitgesloten van onderwijs. Beide opties zijn echter onacceptabel en wij kijken graag naar andere alternatieven.'

 

In de week naar aanloop van de verkiezingen kijkt ANS naar curieus campagnemateriaal en standpunten voor studentonderwerpen. Vandaag: lenen, lenen, betalen, betalen.Naast de langstudeerboete is de basisbeurs het meest heikele punt voor de student. Het beleid van Halbe Zijlstra was met name gericht op het afschaffen van de basisbeurs in de master, maar daarnaast werd een instellingscollegegeld ingevoerd voor een tweede studie. Vervolg je je carriere als student met een tweede studie na afronding van de eerste, dan mag de instelling bepalen hoeveel geld ze daarvoor vraagt. Hoe denken partijen daar nu over? ANS zocht het voor je uit. SP Wat de socialisten betreft verandert er weinig aan het beleid: geen verhoging van het collegegeld, ook niet voor een tweede studie. De aanvullende beurs wordt verhoogd en er komt geen sociaal leenstelsel wat de SP betreft. Lijsttrekker Emile Roemer noemde het leenstelsel ruim een jaar geleden in ANS asociaal. 'Dat begrip zou verboden moeten worden. Lenen is niet sociaal. Lenen kost geld. Als je een auto gaat kopen en je sluit daarvoor een lening af, dan staat het er altijd bij: “Let op, geld lenen kost geld.” Dus noem dat niet sociaal, noem het eerder asociaal leenstelsel. Dan weten we tenminste waar we het over hebben. We gaan iemand sociaal doodschieten, dat kan niet!' CDA 'Wij staan voor behoud van de basisbeurs in zowel de bachelor- als masterfase.' Het CDA is duidelijk in haar verkiezingsprogramma over het sociaal leenstelsel. Dat komt er wat hen betreft dus niet, maar er komt wel een verhoging van het wettelijk collegegeld als het aan de christendemocraten ligt. Instellingen mogen zelf bepalen hoeveel collegegeld ze willen heffen. Bovendien wil het CDA een BSA voor de studiefinanciering invoeren. D66 D66 ziet wel graag dat er een sociaal leenstelsel komt. In hun verkiezingsprogramma (.pdf) beredeneren de democraten dat ze de opbrengst van het leenstelsel volledig herinvesteren in het onderwijs. Bovendien rekken ze het terugbetalingstermijn op naar twintig jaar, waardoor je uiteindelijk meer rente moet betalen en de studieschuld hoger wordt. Mocht je na deze periode de restschuld niet terug kunnen betalen, wordt deze kwijtgescholden. D66 vindt dat je voor een tweede studie gewoon het wettelijk collegegeld moet betalen. PVV De PVV zegt in haar partijprogramma (.pdf) voor de komende verkiezingen dat alleen je basisbeurs in de bachelorfase veilig is. Verder laat het zich amper uit over hoger onderwijs. Het is niet duidelijk wat de PVV precies wil het met collegegeld. PvdA Naast D66 ziet ook de PvdA graag een sociaal leenstelsel voor zowel de bachelor- als masterfase. Studenten kunnen de lening terugbetalen in vijftien jaar (anders dan de twintig jaar van D66), daarna wordt eventuele schuld kwijtgescholden. De aanvullende beurs blijft een gift en verder beloven de sociaal-democraten om de opbrengst te herinvesteren in het onderwijs, zo valt te lezen in het programma (.pdf) Interessant detail bij het leenstelsel van de PvdA is dat het graag ziet dat de rente vastgesteld wordt. Zo weet je beter welk bedrag je na je studie over moet maken naar de rekening van het Rijk. De PvdA is geen voorstander van het verhogen van het collegegeld voor een tweede studie, terwijl PvdA-minister Plasterk dit wel heeft bedacht. ChristenUnie De ChristenUnie wil dat de student het recht op de basisbeurs in de bachelor- en masterfase behoudt. Het laat zich in het verkiezingsprogramma niet uit over het collegegeld, maar stemde ten tijde van het beleid van minister Plasterk tegen de wet die dit introduceerde. GroenLinks Voor GroenLinks is het sociaal leenstelsel ook een serieuze optie, ze noemt het echter een studie-inkomen. Deze wordt naar draagkracht terugbetaald, over een termijn wordt niet gesproken in het verkiezingsprogramma (.pdf). GroenLinks pleit bovendien voor het verhogen van de aanvullende beurs, die overigens een gift blijft. Als de invoering van het sociaal leenstelsel is voltooid, kan het collegegeld wat GroenLinks betreft omlaag. Voor een tweede studie betaal je gewoon het wettelijk collegegeld. VVD De VVD, dat met Halbe Zijlstra een dikke vinger in de hoger onderwijspap van de afgelopen jaren had, is tevens voorstander van een sociaal leenstelsel. Studeren is wat de VVD betreft niet alleen een recht, maar ook een voorrecht. Studenten kunnen daarom best investeren in hun toekomst en de opbrengst van het leenstelsel wordt geherinvesteerd in het onderwijs. In het verkiezingsprogramma rept de VVD geen woord over collegegelden, maar Halbe Zijlstra is in ieder geval voorstander van invoeren van een instellingscollegegeld voor een tweede studie.

 

De bestuursvoorzitters van 3TU, de drie technische universiteiten Eindhoven, Delft en Twente, maken zich zorgen over de investeringen in onderwijs, onderzoek en innovatie. Onderwijs, onderzoek en innovatie aan de technische universiteiten, welteverstaan. In een brief (pdf) aan de informateurs Henk Kamp en Wouter Bos die op dit moment een nieuw kabinet aan het smeden zijn, vragen ze aandacht voor investeringen in de technische sector ondanks de financiële problemen. De drie bewindvoerders stellen dat de universiteiten een belangrijke rol te kunnen spelen in het herstel van de Nederlandse economie. Voorwaarde hiervoor is dat het nieuwe kabinet investeert. Over andere universiteiten wordt niet gerept in hun betoog. In de brief uiten ze hun angst voor de negatieve gevolgen van de invoering van het sociaal leenstelsel voor hun studenten. Ze schrijven dat bèta’s niet mogen worden gestraft door hogere studieschulden. Bèta's zijn namelijk al zielig: de nominale studieduur is voor hen al langer dan bij alfastudies. Daarom moeten bèta's die hun studie nominaal afronden, een jaar stufi cadeau krijgen bij invoering van een eventueel leenstelsel. Bèta's blijken dus volgens de TU's belangrijker te zijn dan andere studenten.

 

Wat velen al hadden verwacht is uitgekomen. De VVD en PvdA zijn erover uit dat er een sociaal leenstelsel moet komen, zo bevestigen bronnen rond de kabinetsformatie aan de NOS. De basisbeurs wordt afgeschaft en tienduizenden studenten zullen een schuld moeten opbouwen om deel te nemen aan het hoger onderwijs. Het afschaffen van de langstudeerboete blijkt dus slechts een goedmakertje geweest voor een maatregel die studenten nog verder kaal plukt. In 2014 zou de maandelijkse gift van DUO worden afgeschaft. In tegenstelling tot wat bij de langstudeerboete wel het geval was worden de regels tijdens het spel niet veranderd. Het leenstelsel geldt alleen voor nieuwe studenten, de huidige lichting studenten blijft het onheil bespaard. Of er een tegemoetkoming gaat komen voor studenten met arme ouders, zoals onder andere de HBO-raad wil, is nog niet duidelijk. De Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) zegt bij monde van vice-voorzitter Karlijn Ligtenberg 'superwoedend' te zijn over het sluwe spel van PvdA en VVD. Over de telefoon fulmineert Ligtenberg: 'Je gaat niet eerst mooie sier maken met het afschaffen van de langstudeerboete om daarna deze maatregel in te voeren. Dat voelt als een dolk in de rug. We zijn superwoedend, deze maatregel is slecht voor de toegankelijkheid van het onderwijs.' De vakbond zal zich beraden over verder te voeren acties. In een persbericht laat voorzitter van het Interstedelijk Student Overleg (ISO) Thijs van Reekum weten ook niet blij te zijn met het voorstel. Wel vindt ISO het redelijk dat de invoering per cohort wordt doorgevoerd. Van Reekum: 'De vraag is nu wat er gedaan wordt aan een structurele verhoging van de studieschuld met 13 duizend euro en wat dit voor gevolgen heeft voor de toegankelijkheid van het hoger onderwijs.' Er is volgens de organisatie visie nodig op wat er gebeurt met de restschulden van afgestudeerden die niet op tijd terug kunnen betalen.

 

Wederom worden de overheidsmaatregelen omtrent onderwijs van verschillende kanten aangevallen. Enerzijds noemt Sijbolt Noorda, voorzitter van De Vereniging van Universiteiten, in een interview met nu.nl de langstudeerboete een 'ondoordachte maatregel'. Hij benadrukt de verwarring die de boete heeft gezaaid onder studenten en de kosten die het bovendien voor de universiteiten heeft veroorzaakt. Voor de afschaffing van de basisbeurs toont Noorda meer begrip. Deze uitspraken zijn niet bijster verrassend. Hardere klappen kwamen echter ook uit een meer onverwachte hoek: Thom de Graaf, voorzitter van de hbo-raad, spreekt zich uit tegen het sociaal leenstelsel, zoals hij dat eerder al deed tegen de langstudeerdersboete. De oud-burgemeester van Nijmegen zegt dat er naar verwachting 20.000 studenten minder zullen starten aan een hbo-opleiding wanneer de basisbeurs wordt afgeschaft. Dit zou zelfs op kunnen lopen tot 35.000 indien ook de aanvullende beurs wordt geschrapt. Het pijnlijke aan deze uitspraak is dat De Graaf zich hierbij keert tegen het standpunt van zijn eigen partij D66. Campagnevoorlichtster Annelou van Egmond concludeert dat zijn mening op dit punt klaarblijkelijk afwijkt. 'Dit amendement is bij het laatste partijcongres uitvoerig besproken. Dat was het moment geweest waarop de heer De Graaf zijn bezwaren aan had kunnen dragen. Hij was echter niet aanwezig.' Hoewel velen het oneens zijn met de maatregelen, zal de toekomst van de basisbeurs en de langstudeerboete, welke de D66 overigens wel wil afschaffen, toch afhangen van de verkiezingsuitslagen volgende week. VVD, PvdA, GroenLinks en D66 zijn allen voor invoering van het leenstelsel.

 

Gisteren kondigde Jet Bussemaker, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, op haar weblog aan dat ze zal spreken op de manifestatie tegen het sociaal leenstelsel op 14 november. 'Er zijn uitnodigingen die je niet af kúnt slaan'. De minister schrijft: 'Ik zal het maar meteen verklappen: natuurlijk ga ik in op die uitnodiging. Niet omdat ik de illusie heb dat ik mijn gehoor daar ga overtuigen – al zal ik mijn uiterste best doen om ze op andere gedachten te brengen – maar omdat ik ze tenminste in de gelegenheid wil stellen om kennis te nemen van mijn argumenten.' Volgens de minister is ze flexibel omgegaan met de plannen voor het leenstelsel. 'Er ligt nu een nieuw wetsvoorstel, dat nogal afwijkt van het aanvankelijke idee.' Zo is nu het behoud van de OV-kaart meegenomen op verzoek van studenten en is het aflossingstermijn en daarmee de maandlast aangepast op advies van deskundigen. Ook blijft de aanvullende beurs beschikbaar en is de waarde van deze beurs verhoogd. Bussemaker zal niet voor een leeg veld spreken op 14 november. Via het facebook-evenement hebben tot nu toe 1572 studenten aangekondigd aanwezig te zijn bij de demonstratie.

 

In de laatste tien dagen van 2013 blikt ANS terug op een opmerkelijk jaar. In overzichten vatten we de memorabele en bijzondere momenten samen, lachen we om idiote plannen van Bussemaker en rakelen we eigenaardige nieuwtjes op. Vandaag: het hoger onderwijs in 2013. 5. Huh?! 2013 was een jaar van onduidelijkheid voor het hoger onderwijs. Bij de start van het kabinet Rutte-Asscher in november 2012 werd het afbraakbeleid van Rutte I deels overgenomen. Zo bleef het (a)sociaal leenstelsel gewoon op de planning staan, maar ging de langstudeersdersboete van de baan. Waar voormalig staatssecretaris Halbe Zijlstra op ongekend veel inhoudelijke kritiek kon rekenen, gaat het bij minister Bussemaker vooral om die vreselijke onduidelijkheid. Zo werd de invoering van het leenstelsel 18.134 keer uitgesteld en weten studenten nog altijd niet zeker of ze ook in de toekomst gratis naar de uni kunnen treinen. Inmiddels zijn we ruim een jaar verder en hebben studenten nog steeds geen flauw benul wat hen te wachten staat. Hopelijk neemt Jet zich voor om in 2014 wél voor helderheid te zorgen. 4. Afschaffing ov-kaart Kunnen studenten in de toekomst nog gratis reizen? Als het aan Den Haag ligt, is er in 2015 een alternatief gevonden voor het huidige studentenreisproduct. De onderhandelingen tussen Bussemaker en verschillende vervoersbedrijven zitten echter muurvast. De vervoerders hebben geen enkele haast om de huidige kaart om te vormen tot bijvoorbeeld een trajectkaart. Deze vertraging zorgt voor veel onzekerheid, wel is zeker dat gratis reizen ook in het nieuwe jaar nog mogelijk blijft. 3. BSA-experiment In september van dit jaar werd er gestart met Jets BSA-in-jaar-twee-experiment. Een aantal onderwijsinstellingen koos ervoor om vanaf dit collegejaar deel te nemen aan de rendementsproef. Al snel na aankondiging van Bussemakers voorstel liet de RU weten dat er in Nijmegen geen plannen bestaan om voor tweedejaars een bindend studieadvies in te voeren. In de Tweede Kamer was men verdeeld over de experimenteermogelijkheid voor universiteiten, Bussemaker kreeg zelfs kritiek vanuit haar eigen partij. 2. Einde van de stufi? Zelden werd er zo veel over een onderwerp geschreven als het afgelopen jaar over het sociaal leenstelsel. Blijft de basisbeurs nu overeind of toch niet? Of schuift de minister het gewoon nog even voor zich uit? Het uitstellen van de plannen is vooral te wijten aan politiek gesteggel. ANS probeerde de Radboudiaan op de hoogte te houden van de ontwikkelingen, al was de redactie het spoor soms ook even bijster. Of van al dit uitstel ook afstel komt blijft afwachten, er is nog steeds hoop voor de stufi. 1. Lieve Jet Net als veel van haar voorgangers, kreeg ook minister Bussemaker te maken met protesten. Verschillende ludieke en minder ludieke acties werden opgezet om Jet tot inkeer te laten komen. Zo ging men de straat op, werden er protestliederen geschreven en gaf de minister antwoord op lievejet.nl. In november bezocht ANS het Spoorcollege, een actie voor het behoud van het ov-reisrecht. Tijdens deze treinreis verzorgden verschillende politici en studentenorganisaties een aantal colleges. Helaas wist de NS ook ditmaal voor vertraging te zorgen.

 

Al meerdere voorstellen van de nieuwe regering zijn gesneuveld voor zij het daglicht hebben gezien. Nu dreigt ook het plan van de VVD en de PVDA voor het sociaal leenstelsel te stranden in de Eerste Kamer. Omdat de regeringspartijen geen meerderheid in deze kamer hebben, zijn ze afhankelijk van de steun van oppositiepartijen. Eerder werd al gesuggereerddat het afschaffen van het gratis reisrecht niet door de Eerste Kamer zal komen. Hoewel D66 en GroenLinks voorstander zijn van de invoering van het leenstelsel zullen zij niet instemmen met het plan zoals het er nu ligt. Ze zijn bang dat het geld dat door deze maatregel vrijkomt niet wordt geïnvesteerd in verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. Bovendien vrezen ze dat de toegankelijkheid van het hoger onderwijs wordt aangetast, omdat er geen aanvullende maatregelen zoals verlaging van het collegegeld of een verlenging van het terugbetaaltermijn worden getroffen. De partijen eisen een verandering in de voorwaarden. ‘Anders gaan wij niet akkoord’, zo stelt Paul van Meenen, Kamerlid voor D66. Als het ons ligt mag het voorstel al geschrapt worden voordat het überhaupt wordt besproken.

 

De langstudeerboete vindt zijn Waterloo. Dat hebben Haagse bronnen gemeld aan De Telegraaf. De krant van wakker Nederland publiceerde in haar editie van maandagochtend een artikel over gelekte informatie uit de formatiebesprekingen tussen PvdA en VVD. Naar alle waarschijnlijkheid komt een 'sociaal' leenstelsel in de plaats van het gedrocht van Halbe. Van zowel PvdA als VVD was al voor de verkiezingen duidelijk dat ze een leenstelsel de voorkeur gaven boven de beruchte boete. In augustus was al geprobeerd om de boete af te schaffen. Dat lukte toen niet, vanwege gesteggel over de dekking van ontstane tekorten in de begroting, waardoor de boete per 1 september is ingevoerd en een groot aantal studenten dit jaar de klos was. Om deze tekorten te dekken, zou door Rutte en Samsom het vitaliteitspakket worden geschrapt, een pakket bedoeld om oudere werknemers langer aan het werk te houden. Bij de mogelijke invoering van het leenstelsel zou de basisbeurs komen te vervallen. Studenten zouden voor de bekostiging van hun studie aangewezen zijn op een lening die na de studie naar draagkracht kan worden terugbetaald. Wat betreft deze vereffening zijn vele varianten denkbaar, het is dan ook nog niet duidelijk in welke vorm Rutte en Samsom het leenstelsel zouden willen gieten. Wel liet de PvdA in haar partijprogramma een terugbetalingstermijn van 15 jaar doorschemeren, waar de VVD het had over 20 jaar. Hierna zou de eventueel resterende schuld worden kwijtgescholden. Waar de langstudeerboete slome studenten liet betalen, moet bij de invoering van het leenstelsel iedere student dokken: of je nou snel of langzaam bent, alfa of bèta, het maakt niet uit. Voor eenieder komt de afschaffing van de basisbeurs neer op een extra schuld van 3000 euro per jaar. Met een torenhoge schuld de kwakkelende arbeidsmarkt op: de VVD en PvdA weten de optie om te gaan studeren steeds aantrekkelijker te maken.

 

Het is zover. Halbe Zijlstra stuurde vandaag het wetsvoorstel 'Studeren is Investeren' naar de Tweede Kamer. Als het voorstel door het parlement wordt goedgekeurd betekent dit per 1 september 2012 het einde van de basisbeurs in de masterfase. De studiefinanciering wordt vervangen door een sociaal leenstelsel, wat volgens het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) een lastenverzwaring van minimaal 3200 euro betekent voor studenten die een eenjarige master doen. Ook het recht op een ov-kaart wordt met twee jaar ingekort. Studenten die meer dan een jaar vertraging oplopen, kunnen zelf voor hun reiskosten opdraaien. Wat betreft de aanvullende beurs worden de regels aangescherpt. Als je onvindbare of weigerachtige ouders hebt, kun je extra financiële steun voortaan vergeten. Het ISO zegt dat 17.500 studenten de aanvullende beurs zullen verliezen. De LSVb spreekt van de 'grootste korting op de toegankelijkheid van het hoger onderwijs sinds de invoering van de studiefinanciering'. Volgens Pascal ten Have, voorzitter van de vakbond, worden grote groepen studenten buitengesloten door 'deze keiharde bezuiniging'. Vooral de inperking van het ov-recht en de aanscherping van de regels voor de aanvullende beurs zal ervoor zorgen dat juist de kwetsbaarste groep studenten wordt geraakt. Het wetsvoorstel bevat zoals verwacht wel een overgangsregeling voor studenten die voor 1 september 2011 begonnen zijn aan een meerjarige master. Zij zullen in het volgende collegejaar de basisbeurs behouden. Eind december bleek uit onderzoek van EenVandaag dat 45 procent van de studenten geen master gaat doen wanneer ze zelf voor de kosten op moeten draaien.

 

Door meer drempels op te werpen voor toekomstig studenten snijdt Nederland zichzelf in de vingers. Dat schrijven RU-vicevoorzitter Anton Franken en Elmer Sterken, de rector magnificus van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), in een zojuist gepubliceerd opinieartikel op volkskrant.nl. 'In een land dat veel minder dan de OECD-norm in kennis investeert, is het bijzonder onverstandig om meer drempels op te werpen voor de instroom in het hoger onderwijs', schrijven Franken en Sterken in het artikel. Met name de invoering van het leenstelsel wekt onvrede bij de universiteitsbestuurders. Denken dat studeren een investering in de toekomst is, vinden Franken en Sterken logisch, 'maar de praktijk wijst uit dat dat niet zo eenvoudig is: de kans is redelijk groot dat de aanstaande student door de financiële onzekerheid afhaakt of voor een eenvoudigere studie kiest'. Al eerder liet voorzitter Gerard Meijer weten dat hij niet tevreden was over de uitlatingen van de Vereniging van Universiteiten. Nu blijkt eens te meer dat het onderwijsbeleid van het kabinet-Rutte II niet in de smaak valt bij de RU-bestuurders.