ANS

Eerder berichtten we al over de commotie rond de grote aantallen Duitse studenten die Nederlandse en Oostenrijkse universiteiten bevolken. In antwoord op Kamervragen stelde staatssecretaris van OCW Halbe Zijlstra vast dat er sprake was van 'onbalans'. In vervolg daarop legde hij als oudjaarsgeschenk een rekening van €90 miljoen in Berlijn, als compensatie voor de Duitse studenten in Nederland. Helge Braun (CDU), Zijlstra's tegenpool bij onze oosterburen, liet deze week in een interview met Euractiv weten het hier niet mee eens te zijn: 'Nederland mag blij zijn. Blijkbaar kun je in dat land buitengewoon goed studeren'. Braun is bovendien erg verbaasd over de actie van Zijlstra, die in het Europees overleg nog nooit een discussie over dit probleem aanzwengelde. 'Enkele landen hebben specifiek met betrekking tot de studie Geneeskunde een duidelijke toename van Duitse studenten geregistreerd en dit probleem in de Onderwijsministerraad aangekaart. Geen van deze landen heeft een officieel verzoek tot compensatie ingediend, ook Nederland niet.' Duitslandkenner en oud-Inspecteur Generaal van OCW Ferdinand Mertens die eerder kritisch keek naar de studentenmigratie uit het oosten stelt nu in een artikel van Der Spiegel dat we 'een ander land geen rekening kunnen sturen'. Hij pleit nu voor kostendekkende collegegelden voor buitenlandse studenten, zoals nu in de vergelijkbare zaak tussen Oostenrijk en Duitsland voorgesteld is. Scienceguide vraagt zich af of Zijlstra zijn hand niet overspeeld heeft: 'Minister Pascal Smet van Vlaanderen kon zich wel eens laten inspireren door het beleid van Zijlstra.' Wellicht brengt het nieuwe jaar een vergelijkbare rekening gericht aan Zijlstra voor alle Nederlandse studenten die naar Vlaanderen trekken vanwege de lage collegegelden daar en de langstudeerboete hier.

 

Jet Bussemaker, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, hoopt van wel. Ze wil een verhoging van het aantal studenten dat een buitenlandstudie in Duitsland volgt. Op dit moment kiest slechts een schamel aantal van 1500 studenten daarvoor, terwijl de Nederlandse universiteiten worden overspoeld door een stijgend aantal van 25.000 Duitse studenten. Bussemaker pleit voor Veränderung: ‘We moeten de mobiliteit tussen onze landen beter in evenwicht brengen’, aldus Bussemaker op de conferentie Kansen Verzilveren die afgelopen maandag op de RU plaatsvond. Het belangrijkste probleem is het gebrek aan interesse voor de cultuur van een buurland, zo stelde Ulrich Grothus, vice-voorzitter van de Deutsche Akademische Austausch Dienst (DAAD), tijdens de conferentie. Andere barrières voor een studie in Duitsland zijn de taal, de gebrekkige aansluiting van studies en diploma’s en onduidelijke informatievoorziening. Bussemaker wil hier verandering in brengen door het opzetten van een Duitslanddesk en een beurzenprogramma. Op de Duitslanddesk moet alle informatie over studiemogelijkheden en beurzen te vinden zijn. Ook wordt er advies gegeven aan geïnteresseerden. De desk wordt de komende drie jaar gefinancierd door het ministerie van OCW en DAAD. Voor de beurzen stellen ze 140.000 euro per jaar beschikbaar. Je maakt er kans op wanneer je verblijf in Duitsland 3 tot 10 maanden duurt. Je hebt het gehoord, raus! 

 

Terwijl in Nederland het studeren steeds duurder wordt, hoef je nu in Duitsland nergens meer collegegeld te betalen. De deelstaat Nedersaksen heeft als laatste deelstaat het collegegeld afgeschaft. Volgens Dorothee Stapelfeldt, senator in Hamburg, is het vragen van collegegeld onrechtvaardig, omdat dit jonge mannen en vrouwen kan ontmoedigen te gaan studeren. In deze stad werd het collegegeld in 2012 al afgeschaft. Dr. Marcus Hoppe van het Internationaal Bureau van de Leibniz-universiteit in Hannover vertelt dat er ook praktische redenen voor deze maatregel zijn. Het aantal internationale studenten in deze staat was minder dan in de andere deelstaten en internationale studenten zijn goed voor het aanzien van universiteiten. Zo zorgen de buitenlanders ervoor dat universiteiten stijgen op de wereldranglijst. Of de afschaffing van het collegegeld daadwerkelijk meer internationale studenten gaat opleveren, is nog maar de vraag. Tot nu toe is het aantal aanmeldingen vanuit het buitenland niet echt gegroeid. Hoppe denkt dat dit ligt aan het gebrek aan marketing en de taalbarrière.

 

ANS-Online kijkt in het weekend over ’s lands grenzen en brengt je buitenlands studentennieuws. Deze week: Horrorkelder in Keulen Universiteiten proberen met man en macht zoveel mogelijk scholieren naar hun collegezalen te trekken. Een positieve beeldvorming is daarom essentieel. De Universiteit van Keulen heeft wat dat betreft iets goed te maken. In een kelder van het anatomische instituut aldaar werd namelijk een grote hoeveelheid lijken en kadavers gevonden. De menselijke en dierlijke overblijfselen waren bedoeld voor practica, maar verkeerden al in staat van ontbinding en hadden allang begraven moeten zijn. Van enkele stoffelijke overschotten viel de identiteit niet meer te achterhalen. Een maand geleden werd onder een brug het levenloze lichaam van de leider van het anatomische instituut gevonden, de 66-jarige Jürgen Koebke. Hij had zichzelf met messteken om het leven gebracht. Volgens sommige media deden toen al geruchten over de wantoestanden in het instituut de ronde en kon Koebke de malaise bij zijn afdeling niet meer aan. De wanorde is, naast een overduidelijk falende logistiek, waarschijnlijk een gevolg van de Duitse trend om het lichaam na de dood beschikbaar te stellen aan de wetenschap. Dit gebruik werd de laatste jaren snel populair nadat de regering de staatsfinanciering van begrafeniskosten schrapte. Het aanbod van stoffelijke overschotten is veel groter dan de vraag, waardoor universiteiten worden geconfronteerd met een te groot surplus aan lijken. De gevonden menselijke restanten zouden in de laatste twee jaar zijn verzameld. Inmiddels zijn ze allemaal begraven.

 

ANS-Online kijkt in het weekend over ’s lands grenzen en brengt je buitenlands studentennieuws. Deze week: Problemen met de BaMa-structuur in Duitsland. Het is ruim twaalf jaar geleden dat het universitaire onderwijssysteem dat wij kennen, die van de bachelor-masterstructuur (BaMa), zijn intrede heeft gedaan. Met de ondertekening van de Bolognaverklaring in 1999 sloten 29 Europese landen een pact om onderwijs op een gelijk niveau te krijgen en internationalisering te bevorderen. In Nederland is er altijd veel discussie geweest over de BaMa-structuur, in oktober 2011 wijdde ANS er nog aandacht aan. Ook bij onze oosterburen is er nu tumult ontstaan over de BaMa-structuur. Universiteiten zien het aantal studenten dat hun bachelor niet afmaakt stijgen met 10 procent in vier jaar. Lag het aantal studenten dat voortijdig stopt met zijn of haar bachelor in 2006 nog op 25 procent, in 2010 was dit gestegen naar 35 procent. Dit is opmerkelijk, want op de Duitse hogescholen, de zogenaamde Fachhochschulen, halveerde het aantal studenten dat wegliep zonder bachelordiploma in vier jaar tijd. Universiteiten wijden de stijging in het aantal voortijdig bachelorverlaters aan de BaMa-structuur, zo blijkt uit een rapport (.pdf), dat onlangs verscheen. Die is namelijk veel later ingevoerd doordat er door universiteiten hard over werd gediscussieerd. Op de Fachhochschulen was de implementatie veel makkelijker en sneller. Bondskanselier Merkel en haar regering proberen een hulpende hand te bieden, maar kampen met meer problemen in het hoger onderwijs. Er is de laatste jaren namelijk een gigantische toename in het aantal studerenden, waardoor een plek vinden aan een universiteit voor scholieren steeds lastiger wordt. Tot 2015 investeren ze daarom ruim vijf miljard in hoger onderwijs.

 

Halbes Duitse evenknie stuurde begin deze maand de rekening die de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in Berlijn wil neerleggen al terug. Zijlstra vindt dat de studiekosten van Duitse studenten door die Heimat moeten worden betaald, maar CDU-staatssecretaris Helge Braun voelt daar niets voor. Nu zegt ook Sander de Rouwe, Tweede Kamerlid voor het CDA, dat het voorstel van de zotte is. 'Dit is een lachwekkend voorstel,' zei het Kamerlid in het Nieuwjaarsdebat van de Haagse Hogeschool. 'Ons land kan zich beter zorgen maken over het geringe aantal studenten dat vanuit hier buitenlandse studie ervaring opdoet. Europees gezien is het bovendien een weinig zinvol voorstel, dat alleen maar voor overbodig bureaucratisch gedoe zal leiden.' Als Zijlstra een rekening naar Berlijn stuurt, kan hij volgens De Rouwe tegelijkertijd een cheque bij onze zuiderburen afleveren. Ook vanuit de grootste oppositiepartij kan het voorstel van de staatssecretaris niet op steun rekenen. Tanja Jadnanansing, woordvoerder onderwijs voor de PvdA, ziet Zijlstra's 'Duitse rekening' niet zitten. Wel vraagt ze zich af of Duits-gerichte opleidingen en Duitstalig onderwijs een taak van door de Nederlandse overheid bekostigd onderwijs moet zijn.