ANS

De ruim 150 rechtenstudenten van de Erasmus Universiteit die waren beschuldigd van plagiaat, mogen het vak herkansen. Vorige week raakten de juristen in opspraak omdat ze allen eenzelfde standaardversie van een overnamecontract van internet hadden geplukt en hadden gebruikt voor een deelopdracht van het vak Ondernemingsrecht. Dat mocht volgens hen, want de docent had het ze immers op het hart gedrukt dat ze vooral niet het wiel opnieuw moesten uitvinden en Google konden gebruiken voor het contract. De Rotterdamse Examencommissie deed dit weekend onderzoek naar de kwestie en geeft nu toe dat studenten onvoldoende op de hoogte waren van het feit dat ze geen standaardcontract mochten gebruiken. Daarom krijgen ze een tweede kans en mogen ze vandaag wel het tentamen maken dat ook onderdeel is van het vak.

 

Nog geen idee wat je je vader moet geven voor Sinterklaas? Als hij van fictie houdt kun je hem wellicht het boek van Diederik Stapel cadeau doen. De fopwetenschapper schijnt namelijk een boekje open te doen over zijn fraudepraktijken, zo weet wetenschapsjournalist Frank van Kolfschooten. De websites van Free Record Shop en Bruna hebben het boek, dat de titel Ontspoord zal dragen, al in de online bestellijst gezet. Vermeende uitgever Prometheus houdt zich echter stil. Ook over de inhoud is nog weinig bekend, maar we weten inmiddels dat je die bij Stapel met een korreltje zout moet nemen. Vanmiddag verschijnt het onderzoeksrapport van de Commissie Levelt en zullen de definitieve resultaten van het onderzoek naar Stapel bekend worden gemaakt. Tussenstanden, zoals deze en deze, beloofden in ieder geval weinig goeds.

 

Universiteiten hebben de laatste jaren te weinig aandacht besteed aan wetenschappelijke integriteit. Door de affaire rond Diederik Stapel zijn ze nu wakker geschud. Dat zei Kees Schuyt, voorzitter van het Landelijk Orgaan Wetenschappelijke integriteit (LOWI) gisteren bij het Kenniscafé in De Balie in Amsterdam. In september zei de voorzitter van het LOWI al dat er niets mis is met de bestaande regels voor integere wetenschap, maar dat universiteiten er meer bekendheid aan moeten geven. Volgens Schuyt moeten universiteiten het zich aanrekenen dat er te weinig is gedaan met aanbevelingen van het LOWI. Ook wetenschapsjournalist Frank van Kolfschooten was aanwezig. Hij is momenteel bezig met een boek over wetenschapsfraude, een vervolg op Valse vooruitgang uit 1993. Voor het boek vroeg hij tienduizend wetenschappers of ze iets merken van fraude. Van Kolfschooten wil in het boek fraudegevallen beschrijven die tot nu toe onder de radar zijn gebleven. Vorige week zei hij in een interview met de Volkskrant dat hij denkt dat universiteiten rommelen met de cijfers over fraudegevallen. Volgens Van Kolfschooten heerst er op verschillende universiteiten nog steeds een doofpotcultuur.

 

Zo'n dertig publicaties van Diederik Stapel bevatten gefingeerde data. Dat blijkt uit het zojuist gepresenteerde interim-rapport van de commissie-Levelt. 'De commissie is van de ene in de andere verbazing gevallen,' aldus de voorzitter. Een van de aanbevelingen van de onderzoekscommissie is dat de Universiteit van Tilburg (UvT) aangifte van valsheid in geschrifte gaat doen tegen de frauderende hoogleraar. Philip Eijlander, rector magnificus van de UvT, laat weten dat de universiteit de aanbevelingen uit het rapport overneemt. De commissie geeft ook de UvT er van langs. De Tilburgse universiteit heeft geen vertrouwenspersoon wetenschappelijke integriteit, terwijl het Landelijk Orgaan Wetenschappelijke Integriteit dat wel in haar richtlijn heeft vastgelegd. Een andere belangrijke aanbeveling betreft de beschikbaarheid en archivering van onderzoeksdata. Deze data zouden tot vijf jaar na publicatie moeten worden bewaard en op aanvraag ter beschikking moeten worden gesteld aan andere wetenschappers. Naast de dertig publicaties met nepdata zijn er serieuze vermoedens dat tientallen andere onderzoeken onzuiver zijn. De commissie meldt dat Stapel promovendi heeft misbruikt voor zijn eigen eer en glorie. Hij leverde jonge onderzoekers verzonnen data aan, die zij vervolgens verwerkten in eerste artikelen. De Groninger Universiteitskrant meldt dat veertien van de 21 promoties die Stapel begeleidde verdacht zijn. In een schriftelijke verklaring geeft Stapel aan spijt te hebben van zijn gedrag. Hij benadrukt dat hij alleen heeft gehandeld en dat zijn collega's nooit op de hoogte waren van de vervalste data. Ook biedt hij zijn collega's, promovendi en de gehele academische gemeenschap zijn excuses aan. Lees hier het hele rapport van de commissie. Update: De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft vandaag in het Algemeen Dagblad laten weten het geld waarmee ze onderzoeken van Stapel heeft gefinancierd terug te vorderen. De afgelopen jaren schonk de NWO ruim twee miljoen euro aan de foponderzoeker. Als blijkt dat dit geld niet goed besteed is, zal de organisatie het bedrag terugeisen. Update: Naar aanleiding van het onderzoek door de commissie Levelt heeft de Universiteit van Tilburg besloten namens zichzelf en de Rijksuniversiteit Groningen aangifte te doen tegen Diederik Stapel. Momenteel ligt de zaak bij de recherche van Tilburg, zo meldt Omroep Brabant. Uiteindelijk zal het Openbaar Ministerie besluiten om Stapel al dan niet te vervolgen.

 

Eerst was er vleesfraudeur Diederik Stapel, toen nepinternist Don Poldermans en nu lijkt Dirk Smeesters de volgende in het rijtje fopwetenschappers. De Vlaamse hoogleraar wordt door de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) verdacht van fraude, zo meldt nrc.nl vanochtend. Smeesters is in principe psycholoog en promoveerde in 2003 aan de Katholieke Universiteit Leuven. Na een onderzoeksperiode bij de Universiteit van Tilburg is hij nu als marketingdeskundige verbonden aan de Faculteit der Managementwetenschappen van de EUR. Smeesters haalde dit jaar nog de media met een onderzoek dat uitwees dat mensen met een rommelig bureau efficiënter werken. Er is nog weinig bekend over de aard en omvang van de fraude, maar de EUR heeft weinig zin om nog in contact te worden gebracht met de fraudeur en heeft zijn gegevens al van de universiteitswebsite verwijderd. Vanochtend om tien uur is er een toelichting van de integriteitscommissie die maandenlang onderzoek naar hem deed en worden er waarschijnlijk meer details bekendgemaakt. Update: Het rapport (.pdf) over de fraude van hoogleraar Smeesters is vanochtend gepresenteerd door de commissie wetenschappelijke integriteit van de EUR. Naar aanleiding daarvan heeft de Rotterdamse universiteit besloten de nepwetenschapper te ontslaan en zeker twee publicaties van Smeesters terug te trekken uit wetenschappelijke tijdschriften. In het rapport concludeert de commissie wetenschappelijke integriteit dat Smeesters vooral zelf zijn data verzamelde en er hierdoor weinig tot geen peer-review was. Tevens heeft Smeesters in gesprekken met de commissie toegegeven dat hij bij zeker drie artikelen data heeft weggelaten om statistische significantie aan te tonen. Overigens vindt Smeesters dat hem geen blaam treft en in het rapport valt te lezen dat hij van mening is dat er binnen de cultuur van zijn werkveld marketing en de sociale psychologie op grote basis data wordt weggelaten om verbanden aan te tonen. De commissie adviseert de EUR om hier uitgebreid onderzoek naar te doen.

 

De Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam heeft maandenlang plagiaat van een van haar topwetenschappers verzwegen. De econoom Peter Nijkamp was begeleider bij een proefschrift waarin plagiaat is ontdekt. Volgens een onderzoeksrapport (.pdf) valt hem dat ook aan te rekenen, omdat hij als begeleider mee heeft geschreven. De plagiaatzaak begon zes maanden geleden, toen de VU op het laatste moment een promotie annuleerde van econome Karima Kourtit. Er waren twijfels ontstaan over haar proefschrift en er werd een onafhankelijke onderzoekscommissie ingesteld. Zij constateerde 'tekortkomingen', maar ontdekte geen plagiaat. De commissie adviseerde daarom aan het College van Bestuur om het proefschrift te laten herzien en alsnog door te gaan met de promotie. Nu is ontdekt dat een hoofdstuk mede tot stand is gekomen op basis van een workshop, is ook in andere hoofdstukken plagiaat aangetroffen en zijn bronnen onjuist vermeld. 'Omdat in het hoofdstuk de gevolgde werkwijze niet wordt vermeld, krijgt de lezer de indruk dat de tekst afkomstig is van de auteur(s) van het hoofdstuk, terwijl dat soms niet het geval is', aldus de commissie wetenschappelijke integriteit. Nijkamp was tot 2008 voorzitter van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek en heeft veel publicaties op zijn naam staan. De VU wil niet reageren op deze zaak. In september werd aan de VU ook al plagiaat en fraude ontdekt. Toen deed emeritus hoogleraar Mart Bax veel stof opwaaien. Update 12:34 uur: Het NRC Handelsblad heeft achterhaald dat Peter Nijkamp in meerdere publicaties teksten uit eerdere publicaties heeft gebruikt van hemzelf en co-auteurs. Ook hierbij heeft hij geen bron vermeld en is er sprake van zelfplagiaat. Uit de steekproef kwam zes keer plagiaat en acht keer zelfplagiaat naar voren. Nijkamp heeft 5.398 publicaties op zijn naam staan en publiceerde in 2011 gemiddeld één artikel per drie dagen. Update 15:53 uur: De VU wil nu zelfs het hele oeuvre van Nijkamp laten onderzoeken. Zijn werk moet beoordeeld worden op (zelf)plagiaat, hiervoor wordt een nieuwe onderzoekscommissie ingesteld. Daarnaast stelt de Amsterdamse universiteit dat de berichtgeving in de Volkskrant op 7 januari onjuist is. De zaak-Nijkamp zou niet verzwegen zijn, maar volgens landelijke regels afgewerkt. Opmerkelijk is dat de pers alleen per e-mail vragen kan stellen aan de VU vandaag.

 

Aanstaande vrijdag presenteert de commissie Schuyt, die onderzoek deed naar hoe wetenschappelijke fraude in de toekomst kan worden voorkomen, haar bevindingen in een rapport. De commissie werd eerder dit jaar ingesteld door de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschap naar aanleiding van het wetenschappelijk wangedrag van onder anderen Diederik Stapel. De NOS bericht over de kern van het advies. Er zou in ieder geval een onderzoek moeten komen naar de aard en de mate van fraude binnen de wetenschap. Dit is volgens Kees Schuyt, voorzitter van de commissie, nodig om het vertrouwen in onderzoek te herstellen. Verder moet er goede begeleiding komen en moet men voorkomen dat het doen van onderzoek een 'eenzaam avontuur' is. Voornamelijk bij de de dataverzameling vindt de commissie dit van belang. Dit is dan ook de fase waarin Stapel heeft gesjoemeld. De uitspraken van Schuyt en de adviezen van de commissie lijken erop te wijzen dat zij vermoeden dat er nog veel meer verborgen schandalen zijn en dat de problemen zich verder zullen opstapelen.

 

Studentenpartij asap publiceert vandaag een opinieartikel in de Volkskrant over de keuze van de RU om het rapport-Vonk niet openbaar te maken. In het stuk ageren onder andere USR-leden Mart Waterval en Mark Buck tegen het besluit en stellen ze dat de wetenschap als instituut gezichtsverlies heeft geleden en niet alleen mevrouw Vonk. Ze schrijven: 'het is logisch dat een universiteit de naam van haar wetenschappers wil beschermen, maar wanneer dit in strijd komt met de belangen van de wetenschap, moet men altijd voor het laatste kiezen.' Niet alleen de wetenschap, maar ook mevrouw Vonk zelf is bij openbaarheid gebaat, aldus de schrijvers, 'omdat dan voor eens en voor altijd kan worden afgerekend met de air van fraude die op dit moment nog om haar zoemt.' Het publiek moet zien dat wetenschap transparant is en op die manier het vertrouwen terugwinnen. 'Houdt men het rapport intern, dan is niet alleen het imago van de Radboud Universiteit in het geding, maar ook dat van de wetenschap in haar geheel.'

 

Een journaliste van de Franstalige publieke omroep RTBF zat om serieus nieuws verlegen en had wel zin in een undercoveractie. Via via hoorde ze van een dokter die tegen betaling van een luttele vijf euro ziekbriefjes uitschrijft. Journaliste: 'Ik heb problemen met mijn directe baas.' Huisarts: 'Dus je wil even vakantie, hoe lang?' Uit de populatie van de wachtkamer blijkt dat de dokter met zijn "2-minuten-consult" erg populair is bij scholieren en studenten, In het filmpje dat de Vlaamse collega's van TV Brussel uitzonden blijkt dat dit niet de eerste keer is dat zo'n geval voorkomt. Kennelijk is het standaard bijkluspraktijk onder het artsengilde, hoewel er een straf mee geriskeerd wordt. Het Belgische Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIVIZ) onderzoekt de zaak dan ook 'met het oog op een eventuele strafklacht bij de onderzoeksrechter'. Daar gaat niet genoeg dreiging van uit, vindt de minster van Volksgezondheid Laurette Onkelinx. Zij kondigde dan ook maatregelen aan tegen deze 'sociale fraude en valsheid in geschrifte'. Het schijnt dat bij de colleges beroepsethiek aan de Belgische opleiding geneeskunde altijd veel ziekmeldingen zijn.

 

DUO heeft een brief gestuurd naar alle studenten die recht hebben op studiefinanciering, over de nieuwe maatregelen rond fraude met de maandelijkse toelage. Mensen die op een ander adres wonen dan ze hebben opgegeven bij de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA), moeten hun teveel ontvangen stufi terugbetalen en krijgen een boete. Gaan ze herhaaldelijk in de fout, verliezen ze hun recht op studiefinanciering. Daarnaast kan DUO aangifte doen van fraude. Om dit te controleren sturen ze door heel Nederland mensen langs huizen waar vraagtekens bij kunnen worden gezet. In de brief worden een aantal aanbevelingen gedaan voor de stufischoften: geef een verhuizing binnen vijf dagen door aan de gemeente en vergeet niet een verandering van uitwonend naar thuiswonend aan te geven bij DUO. Als er toch boze DUO-mensen voor je deur staan, sluit ramen en deuren en ga onder een tafel zitten. Misschien dat het helpt.

 

Onze benedenburen doen mee met de trend: ook zij hebben nu een wetenschapsfradeur voortgebracht. Het is het zwaarste geval van fraude ooit aan een Vlaamse Universiteit, zo meldt De Morgen. Deze biowetenschapper aan de Vrije Universiteit Brussel veranderde jarenlang gegevens in klinische onderzoeken bij patiënten. Hierdoor leken de resultaten indrukwekkender dan ze in werkelijkheid waren. Ook paste hij wel eens data in thesissen van zijn studenten aan. De zaak wordt naar buiten gebracht een dag nadat een rapport verscheen waaruit bleek dat 1 op de 12 Vlaamse wetenschappers wel eens sjoemelt met getalletjes zodat hun hypotheses kloppen. Mark Waer, rector van de Katholieke Universiteit Leuven, zegt geschrokkente zijn van de omvang van dit fraudegeval. Hij wijst op het gevaar van dit soort gerommel voor patiënten. Wanneer artsen hun behandelingen afstemmen op foute onderzoeksresultaten kan dit grote gevolgen hebben. De schuldige wetenschapper is op staande voet ontslagen, maar Waer acht dit niet genoeg en vindt dat strafrechtelijke vervolging in overweging moet worden genomen. De hoge druk om te publiceren wordt vaak aangehaald als reden voor fraude. De wetenschap blijft op dit gebied ook in 2013 falen.

 

De van belangenverstrengeling verdachte decaan van de Technische Universiteit (TU) Delft, Marco Waas, stapt op wegens 'ontoelaatbare declaraties'. Dat meldt het NRC Handelsblad vandaag. De decaan raakte vorig jaar in opspraak toen dezelfde krant meldde dat hij zich jarenlang schuldig had gemaakt aan belangenverstrengeling. Waas zou betrokken zijn geweest bij het doorsluizen van opdrachten ter waarde van zo'n 8 ton aan het bedrijf van zijn vrouw. In oktober meldde de krant dat de problemen aan de TU Delft groter waren dan alleen de in opspraak geraakte decaan. Toen sloeg de universiteit nog hard terug. Nu blijkt dat de decaan 27 duizend euro heeft gedeclareerd bij de TU Delft voor een kantoor aan huis. Een deel van die kosten is echter gemaakt voor de ondernemingen van zijn vrouw, die op het thuisadres van Waas zijn gevestigd. Dirk Jan van den Berg, voorzitter van het College van Bestuur in Delft, zegt tegen NRC Handelsblad dat er sprake is 'van een ontoelaatbare verstrengeling bij de manier waarop Waas zijn onkosten declareerde'. De collegevoorzitter zegt met 'veel verbazing' te hebben gekeken naar de rekeningen. In 2004 is bij de aanstelling van Waas afgesproken dat hij jaarlijks 12 duizend euro kon declareren. Daardoor kan het universiteitsbestuur nu slechts 15 duizend euro terugvorderen van de vertrekkende decaan. Volgens TU Delta, het weekblad van de Delftse universiteit, geeft Waas een andere verklaring voor zijn vertrek. Tijdens de nieuwjaarsreceptie werd al bekend dat de decaan niet voor een nieuwe termijn zou gaan. Hij zou zich volledig willen richten op 'open innovatie en ondernemerschap in regionale, nationale en internationale context' en noemt het 'goed voor de faculteit en de TU Delft om het stokje over te dragen aan iemand met nieuwe ideeën die nodig zijn om weer een volgende stap te zetten'.

 

De onbetrouwbare onderzoeken van Diederik Stapel schieten nog steeds als paddestoelen uit de grond. Gisteren bestempelden de diverse commissies die het werk van de fopwetenschapper onder de loep nemen opnieuw een aantal publicaties als frauduleus. De commissie Levelt, die de fraude in Stapels thuisbasis Tilburg in kaart brengt, heeft dertien stukken onderzocht, waarvan bij negen iets niet in de haak is. Dit komt bovenop zeventien afgekeurde Tilburgse publicaties en drie hoofdstukken in boeken. Sommige onregelmatigheden die door de commissie werden gevonden zijn bijna lachwekkend. Zo vond zij datalijsten zonder een enkele missing of vrijwel identieke variabelen die niet bleken te correleren. Ook in Groningen heeft Stapel zijn sporen achtergelaten. De vijf artikelen en drie proefschriften die hij daar heeft geproduceerd zijn stuk voor stuk niet serieus te nemen. Wat dat betreft valt het aan de Universiteit van Amsterdam, waar Stapel zijn carrière begon, nog mee. Daar zit 'slechts' aan zes van dertig onderzochte artikelen een luchtje.

 

De commissie die de fraude van wannabe-wetenschapper Diederik Stapel in Tilburg onderzoekt, lijkt nu zelf niet helemaal zuiver op de graat. Aan de Universiteit van Tilburg is kritiek ontstaan op het opereren van deze commissie Levelt. Enkele promovendi en een co-auteur van Stapel hebben hun beklag gedaan bij de rector en Levelt over de werkwijze, wijze van rapportage en statistische analyses van de commissie. Dit weet Univers via anonieme bronnen te melden. Levelt ontkent niet dat er vragen bestaan over de werkwijze van zijn commissie, de Tilburgse rector magnificus Philip Eijlander bevestigt tegenover Univers dat er sprake is van ontevredenheid. Hij ziet hier echter het probleem niet van in: 'Hoor en wederhoor is een uitgangspunt dat de commissie breed hanteert. Uiteindelijk is het uiteraard aan de commissie om conclusies te trekken.' De soap rond Stapel is nog lang niet ten einde. Enkele weken geleden werd de omvang van de fraude pas goed duidelijk en komende zomer zullen er bij het verschijnen van het eindrapport van de commissie Levelt weer heel wat beerputten worden geopend.

 

Een nieuwe dag, een nieuw fraudeonderzoek. Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) heeft een onderzoek ingesteld naar het rapport over Don Poldermans, de frauderende hoogleraar uit Rotterdam. De corpsuniversiteit is bang dat ook Leidse onderzoekers die met de onderzoeker gewerkt hebben hun handen niet kunnen wassen in onschuld. De Erasmus Universiteit Rotterdam ontsloeg Poldermans vorige maand, nadat verschillende onregelmatigheden wezen op fraude. Ondertussen heeft het Promovendi Netwerk Nederland (PNN) gepleit voor een onafhankelijk vertrouwenspersoon voor iedere promovendus. De PNN vindt de promovendus nu te afhankelijk van diens promotor en spreekt met de Onderwijsinspectie over mogelijke oplossingen hiervoor. De inspectie onderzoekt de kwaliteitsaspecten van promotietrajecten en zal hier een rapport over publiceren.

 

De ophef die de publieke oproep van studentenpartij asap gisteren veroorzaakte, lijkt nog niet voorbij. Vandaag publiceert RUnieuws een interview (hier zonder slotje) met rector magnificus Bas Kortmann, waarin hij reageert op de vraag van asap om het rapport-Vonk openbaar te maken. De strekking is dat het College van Bestuur het rapport niet mag publiceren, omdat de Regeling Wetenschappelijke Integriteit (artikel 24 lid 1) dat niet toestaat. De rector neemt aan dat asap de regeling niet heeft gelezen, aldus RUnieuws. Daarnaast ergert Kortmann zich aan berichten waarin Diederik Stapel en Roos Vonk in één adem worden genoemd. Volgens de rector is de kwestie Vonk niet vergelijkbaar met de affaire rond de Tilburgse fopwetenschapper, aangezien Vonk slechts de fout heeft gemaakt te snel en onzorgvuldig met onderzoeksresultaten naar buiten te treden. Kortmann is ook niet van plan om op dit moment de discussie over de voor- en nadelen van openbaarheid te voeren, hij wacht liever tot 'het stof over deze kwestie is neergedaald'. Jolene Meijerink, voorzitter van asap, heeft gemengde gevoelens bij de reactie van de rector. 'We zijn blij dat hij aangeeft dat hij de discussie aan wil gaan en bereid is om de regeling te veranderen als dat nodig blijkt. Maar in Tilburg was het ook mogelijk om het rapport te openbaren, terwijl ze daar dezelfde regels hanteren. Daarnaast zien we aan Vox dat de RU niet zoveel moeite heeft om uitzonderingen te maken op regels.' De voorzitter van de studentenpartij is van mening dat de naam van Vonk terecht plakt aan die van Stapel. 'Ze heeft nu eenmaal meegewerkt aan het onderzoek naar het gedrag van vleeseters, maar wij insinueren nergens dat zij iets met de fraude te maken heeft.'

 

Hoewel Jolene Meijerink, voorzitter van studentenpartij asap, gisteren nog aangaf blij te zijn met de bereidheid van Kortmann om de discussie aan te gaan over de Regeling Wetenschappelijke Integriteit, is er vandaag wederom een opinieartikel verschenen van de partij. Hierin dragen ze veel dezelfde argumenten aan en roepen de rector nogmaals op om met hen in discussie te gaan. Het lijkt er op dat de partij voornamelijk de tegenwerping van Kortmann wil weerleggen dat de schrijvers van het artikel de Regeling Wetenschappelijke Integriteit niet zouden hebben gelezen. Toch is de verontwaardiging van asap over Kortmanns reactie begrijpelijk. Hij doet de argumenten van de studentenpartij simpelweg af met 'nu even niet, jongens' en gaat nauwelijks inhoudelijk in op de kwestie. Het College van Bestuur blijft bij monde van woordvoerder Martijn Gerritsen bij haar standpunt dat 'de regels van het spel niet worden veranderd tijdens het spel.' Wat vinden jullie, is de herhaalde roep van asap terecht of moet de strijdbijl worden begraven en de discussie op een later tijdstip worden gevoerd?

 

Opnieuw wordt de Nederlandse wetenschappelijke wereld geteisterd door een fraudegeval. Ditmaal is er aan het Erasmus Medisch Centrum gesjoemeld met data. De onderzoeker in kwestie, hoogleraar perioperatieve cardiovasculaire zorg en internist Don Poldermans, deed decennia lang onderzoek naar de risicofactoren van vaatoperaties, om zodoende de kans op complicaties tijdens deze operaties te verminderen. Hierbij zou hij data hebben gefingeerd en bij een aantal onderzoeken geen schriftelijke toestemming hebben gevraagd aan patiënten voor hun deelname. Al in de zomer van 2011 werd hij op non-actief gesteld, nadat decaan Huib Pols geluiden had vernomen over mogelijke fraudepraktijken. Vervolgens werd een commissie van Wetenschappelijke Integriteit aangesteld die in haar rapport sprak van 'wetenschappelijk wangedrag'. Gisteren werd Poldermans daadwerkelijk de laan uit gestuurd. Zelf onderkent hij zijn fraudegedrag, maar zegt niet met opzet te hebben gehandeld. Het bericht over de fraude in Rotterdam is het vierde in krap twee maanden. Eerder werd Diederik Stapel ontslagen vanwege ernstige fraude en vorige week meldde ANS een tweede geval van fraude aan de RU, waarbij een promovendus van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica data had verfraaid. Eerder had een promovendus van het UMC St. Radboud gefraudeerd. Wanneer is de bodem van de beerput aan fraudepraktijken in zicht?

 

ANS-Online kijkt in het weekend over ’s lands grenzen en brengt je buitenlands studentennieuws. Deze week: De heksenjacht op plagiaatpolitici in Duitsland.In Nederland hadden we tot voor kort nog onze handen vol aan plagiërende wetenschappers, bij onze oosterburen is dat niet anders. Daar zijn het echter met name politici die het moeten ontgelden. Zaterdag stapte Annette Schavan, nota bene minister van Onderwijs en Wetenschap, op omdat ze in haar proefschrift plagiaat zou hebben gepleegd. Schavan werd hier vorig jaar al van beschuldigd door een anonieme blogger die zichzelf Robert Schmidt noemt. Op zijn blog nam hij het proefschrift uit 1980 aan de universiteit van Düsseldorf van de Duitse ex-minister onder de loep. De blogger suggereerde dat Schavan daarin veel werk van andere wetenschappers heeft geparafraseerd zonder daar een bron bij te vermelden. De faculteitsraad van de faculteit der filosofie kwam na analyse tot dezelfde conclusie, waarna haar doctorstitel werd afgepakt. Daarop eisten oppositiepartijen in Duitsland haar aftreden. Hoewel Schavan iedere vorm van fraude in haar wetenschappelijk werk ontkent en de universiteit voor de rechter sleept, nam ze gisteren toch haar ontslag. Waarschijnlijk heeft dat alles te maken met de aanstaande verkiezingen in Duitsland. Schavan representeert namelijk dezelfde partij als bondskanselier Angela Merkel en die kan geen akkefietjes gebruiken in de maanden voorafgaand aan de stembusgang. Dit is niet het enige fraudegeval van politici in Europa dat recent aan het licht kwam. In 2011 werd de doctorstitel van de Duitse minister van Defensie afgepakt vanwege plagiaat. Karl-Theodor Zu Guttenberg trad daarop ook af. Ook buiten Duitsland waren politici aan de beurt. De Hongaarse president Pál Schmitt en de Roemeense president Victor Ponta liepen eveneens tegen de lamp. De eerste had 200 van de 215 pagina's van zijn proefschrift over de Olympische Spelen overgenomen van anderen, Ponta pleegde plagiaat in zijn proefschrift over het Internationaal Strafhof. De Roemeense president had overigens een prachtige smoesje om zijn fraude goed te praten. Ponta zei niet op de hoogte te zijn van het feit dat je aanhalingstekens moet gebruiken als je iemand citeert.

 

Een op de zeven artsen heeft ooit eens meegemaakt dat wetenschappelijke uitkomsten werden verzonnen. Daarnaast zag een vijfde dat onderzoeksdata bewerkt werden om goede resultaten te verkrijgen. Dit en meer blijkt uit een enquête van het artsenvakblad Medisch Contact onder 1635 Nederlandse artsen, waarvan er ruim achthonderd de vragenlijst invulden. Het verzinnen en bewerken van de uitkomsten van onderzoeken is op zichzelf niets nieuws. De naam Diederik Stapel doet belletjes rinkelen. Deze beruchte sjoemelaar is in ANS eerder in combinatie met de publicatiedruk onder wetenschappers besproken. Ook uit de ondervraging van de artsen blijkt dat de drang tot publiceren van wetenschappelijke artikelen reden is tot fraude. Niet significante resultaten zijn namelijk minder in het oog springend en verkleinen de kans op publicatie. Daarnaast hebben de artsen kritiek op het wetenschappelijk onderzoek dat in de universitair medische centra wordt gedaan. Volgens driekwart van de ondervraagden blijven de belangrijke klinische vragen van hun vakgebied onbeantwoord. Vaak zijn het slechts zeldzame afwijkingen waarop artsen promoveren, dat is makkelijk scoren maar niet relevant. Een ander punt van kritiek is dat kleine verschillen in onderzoeksresultaten zo worden uitvergroot dat het lijkt alsof er enorme stappen voorwaarts worden gemaakt, terwijl ze relatief weinig voorstellen.